تابستان 95 سومین تابستانی است که تهران مهمان ناخوانده‌ای به نام سفیدبالک‌ها دارد، در آن روزهای اول هیچکس نمی‌دانست که این حشرات سفیدرنگ چه هستند، برخی آنها را مگس سفید می‌نامیدند و برخی پشه و شایعات مختلفی از دلیل پیدایش آنها عنوان می‌شد، بعضی آن را حشره‌ای می‌دانستند که همراه با یک گیاه تزئینی برای فضاهای سبز به تهران آمده است و برخی آن را به محصولات کشاورزی نسبت می‌دادند، اما نقطه مشترک میان همه صاحب‌نظران این بود که هیچ کس نمی‌دانست چگونه باید با آن مقابله کرد.
سفید بالک‌ها هر روز زیاد و زیادتر می‌شدند، شهروندان مناطق مرکزی پایتخت زودتر از بقیه شاهد حشرات سفید فراوانی بودند که دور شمشادها و درختان پرواز می‌کردند، اما کم کم ساکنان همه مناطق به ویژه آنها که در نزدیکی فضاهای سبز بودند نیز از حضور آنها آگاه شدند. در ابتدای حضور سفید بالک‌ها در ماه‌های گرم پایتخت کسی نمی‌دانست متولی رسیدگی به این حشرات چه کسی است؛ محیط زیست تهران و شهرداری، یکدیگر را متولی رفع این مشکل می‌دانستند و گاهی هم پای جهاد کشاورزی را به میان می‌آوردند، اما در نهایت تصمیم بر این شد که کمیته‌ای متشکل از دستگاه‌های مرتبط برای چاره‌اندیشی در مورد این حشرات تشکیل شود.
مطالعات در مورد سفیدبالک‌ها هنوز کامل نشده‌است
محمدحسین بازگیر، رئیس حفاظت محیط زیست شهر تهران با اشاره به این که این کمیته همچنان بعد از گذشت سه سال مشغول فعالیت است، توضیح داد: اعضای این کمیته بخشهای مختلف و مرتبط شهرداری، جهادکشاورزی، مرکز تحقیقات گیاه‌پزشکی، مدیریت بحران، فرمانداری تهران، محیط زیست و نماینده دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند.
وی در مورد آخرین تصمیمات گرفته شده در این کمیته برای مقابله با سفید بالک‌ها گفت: در آخرین تصمیمات گرفته شده کلیه فعالیت‌های اجرایی برای حل این مشکل به شهرداری تهران سپرده شده، اما پروژه تحقیقاتی نیز توسط مرکز تحقیقات گیاه‌پزشکی از پاییز سال گذشته آغاز شد که بزودی نتیجه آن مشخص خواهد شد؛ علاوه بر آن از دستگاه‌های مختلف و مراکز علمی نیز خواهش کردیم که اگر اطلاعاتی در زمینه این حشرات دارند این کمیته را در جریان قرار دهند.
بازگیر درمورد راه‌حل مقابله با این حشرات افزود: در حال حاضر تنها راه‌حل ما مقابله فیزیکی یعنی شست‌وشوی درختان و همچنین استفاده از نوارهای زردرنگ برای تعیین وضعیت جمعیت این حشرات است، زیرا حشرات به رنگ زرد جذب می‌شوند. تنها راه ما این است که مطالعات در این زمینه کامل شود، زیرا نمی‌توانیم در شهر برای مقابله با این حشرات از مواد شیمیایی استفاده کنیم.
وی گفت: علت حضور این حشرات ممکن است به موارد مختلفی بازگردد؛ برای مثال ممکن است، کاهش جمعیت گونه‌های دیگر یعنی گونه شکارچی طبیعی این حشرات در افزایش جمعیت سفیدبالک‌ها موثر باشد. همچنین ممکن است تغییر اقلیم، گرم شدن هوا و تغییر رژیم بارش‌ها نیز بر جمعیت آنها تاثیر گذاشته باشد، زیرا دیگر در تهران روزهای خیلی سرد و یخبندان نداریم، در حالی که می‌دانیم سرما آسیب جدی به لارو حشرات وارد می‌کند، اما اکنون با تغییر اقلیم چنین وضعیتی را نداریم. همچنین این حشرات ممکن است آفت کشاورزی در باغات اطراف شهر باشد که زیستگاه اولیه‌شان دچار آسیب شده باشد؛ به هر حال این مسائل نیاز به تحقیقات دقیق و کاملی دارند که به زودی نتیجه آنها مشخص خواهد شد.
درخواست کمک اینستاگرامی برای مقابله با سفید بالک
رئیس حفاظت محیط زیست تهران همچنین علاوه بر اینکه از مراکز علمی برای ارائه پیشنهاد در زمینه حل این مشکل 3 ساله تهران که تاکنون هیچ راه‌حل قطعی و کارسازی برای آن پیدا نشده، کمک خواسته است؛ بلکه در یکی از پست‌های اخیر اینستاگرامی‌اش نیز دست کمک به سوی شهروندان و هر کس که اطلاعی در این زمینه دارد؛ دراز کرده است.
تاثیر سفید بالک‌ها بر سلامت انسان مشخص نیست
علی‌رغم تشکیل کمیته مقابله با سفید بالک‌ها و شستشوی درختان در طول 3 سال گذشته همچنان با آمدن ماه‌های گرم سال سفید بالک‌ها دوباره طغیان می‌کنند و به نظر نمی‌آید که از تعداد آنها نیز کم شده باشد و این حضور هرساله آنها خیابان‌های شهر را تبدیل به محلی برای جنگ دائمی شهروندان با سفید بالک‌ها کرده است، شهروندان در حالی که در میان حجم قابل توجهی از این حشرات در حال پرواز در پیاده‌روها و خیابان‌ها روبرو هستند؛ دائم در حال تلاشند که با پوشاندن دهان و بینی و بستن چشم‌های خود و یا دور کردن این حشرات با تکان دادن دست‌ها در هوا از ورود این حشرات به داخل مجاری تنفسی و چشمهایشان جلوگیری کنند، هرچند که سرفه‌ها و سوزش چشم‌ها نشان می دهد که بی‌شک این آدم‌ها هستند که در این مبازره مغلوب شده‌اند، اما آیا مزاحمت این حشرات به همین جا ختم می‌شود یا آسیب دیگری نیز به سلامتی شهروندان وارد می‌کنند؟
مهدی نجمی، رییس واحد بیماری‌های مزمن تنفسی وزارت بهداشت در این باره توضیح داد: این حشرات پدیده نسبتا جدیدی در جامعه هستند که کار تحقیقاتی زیادی روی آنها انجام نشده و اثرات آنها خیلی مشخص نیست.
وی ادامه داد: البته درمورد بیماری‌های ریوی این حشرات آنقدر ریز نیستند که به راحتی وارد مجاری هوایی انسان شوند و بسیاری از آنها در قسمت‌های بالایی مجاری تنفسی دفع می‌شوند به همین خاطر هم شاهد سرفه و عطسه مردم پس از برخورد با این حشرات هستیم. خود حشرات نیز به راحتی وارد مجاری هوایی ما نمی‌شوند و هیچ مدرک مستندی دال بر افزایش بروز آسم یا بیماری ریوی بر اثر وجود این حشرات نداریم و برای اینکه ببینیم در طول زمان این بیماری‌ها در تهران افزایش یافته و افزایش آن به این حشرات مرتبط است، زمان نیاز است، اما در حال حاضر هیچ گزارش مستندی مبنی بر اینکه بیماری آسم یا بیماری‌های آلرژیک به واسطه وجود این حشرات افزایش یافته نداریم، ضمن اینکه به صورت صد در صد نیز نمی‌توانیم تاثیر آن را رد کنیم.
نجمی توضیح داد: این حشرات به دلیل اینکه نسبتا درشت هستند به محض ورود به مجاری هوایی انسان، گیر می‌افتند و موجب تحریک، سرفه و عطسه به عنوان یک مکانیسم دفاعی می شوند؛ بنابراین این سرفه‌ها آسمی و خطرناک نیستند. این حشرات به خاطر اندازه‌شان نمی‌توانند به بخشهای انتهای مجاری هوایی برسند به همین خاطر هم در این مدت اولویت مطالعه نبوده‌اند، زیرا فرض ما این است که هیچ تاثیری بر بیماری‌های تنفسی ندارد، البته ممکن است با احتمال بسیار بعیدی این حشرات در دیگر بیماری‌ها مانند بیماری‌های واگیردار موثر باشند، اما ما پیش فرضی برای اینکه سفید بالک‌ها موجب بیماری‌های ریوی شوند، نداریم.
