به گزارش قلم نیوز، پروژه کریدور ریلی ایران-افغانستان، نه تنها یک طرح زیرساختی بلندپروازانه، بلکه کلیدی برای تحول اقتصادی و ژئوپلیتیکی منطقه‌ای است. این پروژه عظیم، که در آرزوی اتصال شرق به غرب آسیا و تسهیل تجارت جهانی است، فرصت‌های بی‌شماری را برای افغانستان، ایران و کل منطقه به ارمغان می‌آورد. در این مصاحبه جامع، با آقای مصطفی رضایی، مدیرعامل کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان، به عمق جزئیات این پروژه، چالش‌ها، فرصت‌ها و چشم‌انداز آینده آن پرداخته‌ایم.
چشم‌انداز کریدور اقتصادی و سرمایه‌گذاری
آقای مصطفی رضایی، مدیرعامل کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان، در ابتدای گفتگو، هدف غایی این پروژه را ترسیم کرد: "هدف نهایی ما، احداث یک کریدور اقتصادی چندملیتی است که افغانستان را به عنوان یک پل حیاتی میان ایران و کشورهای چین، تاجیکستان و ازبکستان قرار می‌دهد. این نه تنها فرصتی برای توسعه تجارت منطقه‌ای است، بلکه بازارهای شرق و غرب آسیا را به هم متصل خواهد کرد و مسیر تجارت جهانی را دگرگون می‌سازد."
برای تحقق این چشم‌انداز، نیاز به احداث حدود ۱۰۰۰ کیلومتر خط ریلی استاندارد از مرز ایران تا مرزهای شمالی و شرقی افغانستان است. در حال حاضر، ۱۰۵ کیلومتر از این مسیر با سرمایه‌گذاری مشترک ایران، هیئت حاکمه افغانستان و بخش خصوصی احداث شده، اما حدود ۶۵۰ کیلومتر باقی مانده که نیازمند تعهد و سرمایه‌گذاری قابل توجهی است. آقای رضایی با برآورد هزینه هر کیلومتر خط ریلی بین ۱.۵ تا ۲ میلیون دلار، کل سرمایه‌گذاری مورد نیاز را حدود ۱.۵ میلیارد دلار تخمین زد. او با خوش‌بینی به تداوم همکاری‌ها، ابراز امیدواری کرد که این مسیر طی پنج سال آینده به طور کامل به بهره‌برداری برسد و افغانستان را به یکی از قطب‌های ترانزیت منطقه تبدیل کند.
پایداری همکاری، مصونیت در برابر تحریم‌ها و رقابت منطقه‌ای
یکی از مهمترین جنبه‌های این پروژه، پایداری و دور بودن آن از تنش‌های سیاسی و اقتصادی است. آقای رضایی در این باره توضیح داد: "این کریدور ریلی، فراتر از منافع صرف اقتصادی، بستری حیاتی برای کمک‌های بشردوستانه و توسعه پایدار منطقه است. کمک‌های بین‌المللی از جمله کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل و اروپا، از این مسیر عبور خواهند کرد و این امر، عملاً کریدور را از ملاحظات سیاسی و تحریم‌ها مصون می‌سازد."
وی همچنین بر اعتماد ملت افغانستان به همکاری‌های منطقه‌ای و همسایگی تأکید کرد و اطمینان داد که تغییرات حکومتی تأثیری بر بهره‌برداری پایدار این مسیر نخواهد گذاشت.
اما در مورد رقابت‌های منطقه‌ای، آقای رضایی هشداری جدی داد: "پیشنهاد احداث خطوط ریلی موازی از سوی کشورهایی مانند قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان، روسیه و امارات، می‌تواند ایران را از کریدورهای اصلی ترانزیت جهانی کنار بگذارد، اگر اتصال استاندارد و کارآمد تکمیل نشود." با این حال، او برتری استراتژیک ایران را در صورت تکمیل اتصال استاندارد با چین از طریق افغانستان، بسیار بالا دانست. پیش‌بینی می‌شود سالانه ۴۸ تا ۵۰ میلیون تن بار بدون نیاز به تغییر واگن یا تخلیه و بارگیری، بین چین و اروپا جابه‌جا شود. این ظرفیت عظیم، موقعیت ایران را به عنوان یک هاب ترانزیتی جهانی تثبیت خواهد کرد.
فرصت‌های مسافری و سرمایه‌گذاری در دل معادن
فراتر از حمل بار، کریدور ریلی ایران-افغانستان، نویدبخش فرصت‌های جدیدی در حوزه حمل و نقل مسافری و جذب سرمایه‌گذاری نیز هست. آقای رضایی اعلام کرد که برنامه راه‌اندازی قطار مسافری بین ایران و افغانستان، با دستور مدیرعامل راه‌آهن جمهوری اسلامی، در دستور کار قرار گرفته و امید است طی ماه‌های آینده شاهد بهره‌برداری از آن باشیم. این اقدام، رفت و آمد مردم، توسعه گردشگری و تعاملات فرهنگی را به شدت تسهیل خواهد کرد.
اما شاید هیجان‌انگیزترین بخش، فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش معادن افغانستان باشد. آقای رضایی با تأکید بر غنای منابع معدنی این کشور، اشاره کرد که نبود مراکز فرآوری و زیرساخت حمل‌ونقل، مانع بهره‌برداری کامل از این ثروت ملی شده است. کریدور ریلی، این مانع را برطرف می‌کند: "افغانستان گنجینه‌ای از معادن است که اکنون با این کریدور ریلی، به راحتی قابل دسترسی خواهد بود."
توصیه آقای رضایی به سرمایه‌گذاران ایرانی، فراتر از استخراج صرف است: "به جای تمرکز بر استخراج معدن، بر ترانزیت، فرآوری و صادرات مجدد مواد معدنی تمرکز کنید. مواد معدنی را به ایران منتقل کرده، در داخل کشور فرآوری کنید و سپس به اروپا یا سایر بازارها صادر نمایید. این حوزه، بسیار پرسود و پایدار است و ارزش افزوده فراوانی برای هر دو کشور ایجاد می‌کند."
کریدور ریلی ایران-افغانستان، بیش از یک پروژه زیربنایی؛ بلکه یک رؤیای مشترک برای توسعه، همکاری و رفاه منطقه است. این شاهراه جدید، پتانسیل تغییر مسیر تجارت جهانی، تقویت موقعیت ایران در منطقه و جهان، و گشودن درهای جدیدی از سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی برای افغانستان را دارد. با نگاهی به جزئیات و چشم‌انداز ترسیم شده توسط آقای مصطفی رضایی، می‌توان با اطمینان گفت که این پروژه، گامی بلند در جهت ساخت آینده‌ای روشن‌تر برای منطقه خواهد بود.
