شاید ورود به دانشگاه یکی از بزرگترین مرحله‌های زندگی افراد در بسیاری از کشورها باشد و البته در ایران هم همینطور است، به همین دلیل شاید بسیاری از پدر و مادرها هزینه‌های بعضا بی‌تاثیری برای قبول انجام دهند؛ هزینه‌هایی که برخی از آن استفاده می‌کنند.
همه می‌دانند در ایران راه ورود به دانشگاه، شرکت در کنکور است؛ هرچند که ۷-۸ سالی می‌شود که برخی رشته‌های دانشگاهی بدون کنکور شده‌اند، اما این آزمون چهار گزینه‌ای از سال 1348 تاکنون در حال برگزاری است و سال گذشته بیش از یک میلیون و 30 هزار شرکت کننده داشت. از همان دهه ۴۰ خورشیدی تاکنون، بسیاری یکی از شروط اصلی موفقیت در زندگی را موفقیت در کنکور می دانند.
کنکور برای شرکت‌کنندگان و خانواده‌های آنها اهمیت زیادی دارد از این رو آنها از روش‌های زیادی برای نتیجه گرفتن در کنکور استفاده می‌کنند روش‌هایی که عمدتا هزینه‌های مالی در بر دارد؛ مدارس غیرانتفاعی، شرکت در آزمون سازمان‌های مختلف از جمله قلمچی، گاج، مرآت و ... ، استفاده از کتاب‌های کمک درسی، ثبت‌نام در آموزشگاه های مختلف، کلاس‌های کنکور و مدارس غیر انتفاعی، هزینه اردوهای مطالعاتی مدارس، داشتن معلم و مشاور خصوصی و ...
در سال 1391 علی عباسپور تهرانی، رییس پیشین کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس از بازار 7000 میلیارد تومانی کنکور خبر داد، این در حالی است که در همان سال بودجه آموزش و پرورش اندکی بیش از ۱۴ هزار میلیارد تومان بود.
اما آیا این هزینه ها باعث بهتر شدن کارنامه دانش آموزان در کنکور می شود؟ برخی از شرکت کنندگان چقدر هزینه می کنند؟ کلاس های معلم ها و مشاور های خصوصی چه تفاوتی با کلاس های درسی دارد؟
۲۰۰ میلیون هزینه کردم، نمی‌توانم توی صورت پدرم نگاه کنم
آرمین، از داوطلبان کنکور رشته ریاضی و فیزیک سال 1394 بود. او پیش دانشگاهی خود را با هزینه 20 میلیون تومانی در یکی از مدارس غیر انتفاعی تهران به تحصیل پرداخت اما به این مدرسه و حتی کتاب‌های کمک درسی تنها هزینه‌های او برای کنکور نبودند؛ او با داشتن معلم خصوصی برای دروس فیزیک، شیمی، عربی و دیفرانسیل و مشاور خصوصی که بسیاری این فرد را از بهترین مشاورهای تهران می‌دانند و اردوهای تحصیلی در کنار هزینه مدرسه حدود 200 میلیون تومان برای کنکور هزینه کرد.
او می گوید که سال گذشته 70 میلیون تومان هزینه مشاور، حدود 20 میلیون تومان هزینه مدرسه، 60 میلیون تومان هزینه کلاس‌های کنکور و چند میلیون تومان دیگر هم هزینه اردوهای مطالعاتی و کتاب های درسی کرده است.
رتبه او در کنکور 9009 شد و هم اکنون در دانشگاه آزاد تهران شمال در رشته مهندسی صنایع مشغول به تحصیل است، اما آیا این هزینه‌ها تاثیری در رتبه او داشته است؟
خودش چنین پاسخ می‌دهد: «به قول مشاور کنکورم هر انسانی توانی دارد، اگر آنها بیشتر از این توان انتظار داشته باشند مجبور به هزینه بیشتر هستند. من 50 میلیون هزینه اضافی کردم اما باقی آن هزینه اضافی نبود. اگر دوباره کنکور می دادم باز هم همین مقدار هزینه می‌کردم ! من کنکور را بخاطر توانایی خودم خراب کردم.»
آرمین حدس می زند اگر این هزینه ها را نمی کرد، رتبه اش بین 17 هزار تا 20 هزار می‌شد.
اما تفاوت مشاور خصوصی با مشاور مدرسه در چه چیزی است؟ آرمین در این باره گفت: مشاور خصوصی فرد را به طور ویژه ای زیر نظر دارد زیرا به او پول داده شده است برای مثال او برای نتایج آزمون های شما اهمیت قائل است اما مشاور مدرسه چگونه است.
او اما درباره معلم خصوصی نظر متفاوتی دارد: «راستش را بخواهی تفاوتی نداشت همان مطلبی را می گفتند که معلم ها در کلاس می گفتند. اما من در کلاس درس به حرف های معلم ها گوش نمی دادم.»
آرمین اما عذاب وجدانی به علت نتیجه کنکورش و هزینه های زیادی که پدرش برای آن کرده است دارد، او در این رابطه گفت: »نمی توانم به صورت پدرم نگاه کنم.»
با این حال او علت موفق نشدنش را در کنکور "توانایی شخصی" می داند و فکر می کند هزینه های شخصی تاثیر مثبتی داشته است، اما آیا این موضوع درست است، شرکت کنندگان دیگر کنکور که هزینه کمتری کردند چطور ؟
موفقیت در کنکور فقط با ۲.۵ میلیون تومان
متین هم از شرکت کنندگان کنکور ریاضی سال گذشته است، او سال گذشته به طور رایگان در مدرسه دولتی تحصیل کرده و فقط 2.5 میلیون تومان برای آموزشگاه و کلاس های کنکور هزینه کرده است.
رتبه او در کنکور 6 هزار شد و هم اکنون در دانشگاه سراسری خوارزمی در رشته فیزیک حالت جامد مشغول به تحصیل است.
اما اگر او هزینه بیشتری برای کنکور می کرد رتبه بهتری داشت ؟
خود متین بر این باور است که هزینه بیشتر رتبه او را بهتر نمی کرد او در این رابطه گفت: پول بیشتر من را تغییر نمی داد و تلاش من با پول افزایش پیدا نمی کرد. چیزی به اسم توانایی تاثیری روی رتبه فرد در کنکور ندارد و تلاش تاثیر گذار است.
متین که از رتبه کنکور خود کمی ناراضی است در این باره گفت: من از خودم ناراحت بودم، می توانستم بیشتر تلاش کنم.
او هم معتقد است که کلاس های کنکور بر روی رتبه نهایی اش تاثیر داشته: بله تاثیر داشت، من آدمی هستم که با اجبار درس می خوانم. با این وجود بعضی ها هستند که بدون کلاس هم خوب درس ها را جمع بندی می کنند و آنها حتی نیازی به این کلاس ها هم ندارند.
متین بر خلاف آرمین حتی پیش مشاور تحصیلی مدرسه خود هم نرفته است، هرچند که معتقد است که معلم کلاس های عمومی به اندازه کلاس های خصوصی مفید هستند: «معلم های مدرسه اصلا مفید نیستند.»
معلم خصوصی یا یک باند کلاهبرداری؟
کلاس های خصوصی بعضی از معلم ها و پول های زیادی که در این کلاس ها داده می شود به یکی از مسئله های مهم شرکت کنندگان کنکور تبدیل شده است.
برای مثال یاشار شرکت کننده کنکور تجربی سال گذشته روایت یکی از این معلم های خصوصی خود را چنین توضیح می دهد:»سال کنکور در مدرسه دو معلم شیمی داشتیم که یکی از آنها با سعی داشت با دادن جزوه هایی که مربوط به قسمت درس شیمی خود نبود معلم دیگر را بد جلوه دهد و ما را به گرفتن کلاس خصوصی با او دعوت کند.«
یاشار درباره ادعاهایی که این معلم برای جذب دانش آموزان کرده بود هم چنین روایت می کند: « می گفت دو دوره طراح کنکور بوده است، طراح امسال کنکور را می شناسد و با سبک سوال های او آشنایی دارد و ...»
در پایان یاشار هم مانند ده ها نفر دیگر از دانش آموزان انی مدرسه راضی شد تا با این معلم شیمی که ادعا داشت طراح کنکور را می شناسد کلاس خصوصی بگیرد، کلاس خصوصی با این معلم جلسه ای نیم میلیون تومان هزینه داشت و در مجموع یاشار 6 میلیون تومان یعنی بیش از دو برابر تمام هزینه متینه در سال کنکور برای این معلم هزینه کرد و با این وجود درصد شیمی او در کنکور حدود 20 درصد بود!
یاشار در حرف هایش به چیزی شبیه باند معلم خصوصی هم اشاره می کند؛ این معلم در هر جلسه سعی داشت معلم ها و مشاورهای دیگری هم به این دانش آموز معرفی کند.
این اتفاق برای دیگر دانش آموزهای این مدرسه هم افتاده بود، داستان کنکور آرمین هم به نوعی به همین شکل بود و فقط در روایت او این مشاور خصوصیش بود که گروهی از معلم ها را به او معرفی می کرد.
دو سال پیش نفر هفتم کنکور در گفتگویی در پاسخ به سوال اینکه آیا پول برای کنکور مهم است یا نه گفت: «پول برای درس خواندن تا حدودی مهم است، اما نه تا آن حد که انسان سرنوشت خود را به بی‌پولی بسپارد، بسیاری از افراد بوده‌اند که در روستا‌ها زندگی می‌کردند و بدون هیچگونه امکاناتی توانستند رتبه‌های تک رقمی کنکور را به دست بیاورند، با سعی و تلاش بیشتر می‌توان کمبود پول و امکانات را جبران کرد.»
