به گزارش قلم نیوز و به نقل از خبرگزاری مهر براساس بند ث ماده ۴۴ قانون بانک مرکزی خرید و فروش شمش، طلای مسکوک و سایر فلزات گرانبها با رعایت قوانین مربوط روش‌های مجاز برای مدیریت ذخایر ارزی بر عهده بانک مرکزی است، بر همین اساس نظارت بر نوسان بازار و عرضه به هنگام سکه و شمش طلا با مدیریت بانک مرکزی انجام می‌شود، تکلیفی قانونی که بانک مرکزی را بر آن داشت تا از سال گذشته به منظور پاسخ به تقاضای سکه در بازار و کاستن از حباب قیمت سکه و کاهش فعالیت‌های سفته کارانه اقدام به عرضه سکه و شمش طلا در مرکز مبادله ارز و طلای ایران کند.
عرضه ربع سکه طلای ضرب ۱۴۰۳
بنا بر اعلام رئیس مرکز مبادله ارز و طلای ایران اولین عرضه ربع سکه طلای ضرب ۱۴۰۳ از امروز (۱۹ آبان ماه) آغاز می‌شود. علاوه بر این مقرر شده تا از ۱۵ اسفند هر سال سکه‌های سال بعدی ضرب شود بنابراین از اواسط اسفند ماه ضرب سکه با تاریخ ۱۴۰۴ نیز آغاز خواهد شد. این یکی از مجموعه اقدامات بانک مرکزی با هدف کاستن از حباب سکه در بازار است.
بر اساس اعلام مرکز مبادله ارز و طلای ایران از ۱۳ اسفند ماه ۱۴۰۲ تاکنون ۳۰ حراج از طریق سامانه معاملات سکه طلای مرکز مبادله ارز و طلای ایران برگزار شده است که طی این حراج‌ها در مجموع ۴۳۰ هزار و ۶۷۸ قطعه انواع سکه طلا به متقاضیان تخصیص داده شده است که سهم ربع سکه از این حجم تخصیص ۲۲۵ هزار و ۵۱ قطعه، نیم سکه ۸۱ هزار و ۲۸۸ قطعه و سهم سکه تمام ۱۲۴ هزار و ۳۳۹ قطعه بوده است. همچنین طی ۶۵ حراج شمش طلا در مرکزی مبادله ارز و طلای ایران در مجموع ۱۱ هزار و ۷۸۱ گرم شمش مورد داد و ستد قرار گرفت که در نتیجه آن بیش از ۵۴.۲ هزار میلیارد تومان ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصاد کشور وارد شد.
بانک مرکزی در راستای وظایف مندرج در قانون جدید بانک مرکزی به منظور مدیریت بازار سکه و طلا و پاسخ به نیاز متقاضیان، عرضه سکه بهار آزادی جدید بانک مرکزی به تاریخ ۱۴۰۳ از نوزدهم آبان ماه در مرکز مبادله ارز و طلای ایران آغاز می‌کند.
بانک مرکزی در حالی به منظور کاستن از حباب سکه اقدام به حراج سکه در مرکز مبادله ارز و طلای ایران کرده است که هم‌اکنون در روزهای شنبه، دوشنبه و چهارشنبه این حراج انجام می‌شود. در این حراج‌ها تمامی اشخاص حقیقی با تابعیت ایرانی بالای ۱۸ سال تمام شمسی می‌توانند در این حراج شرکت کنند و حداکثر حجم سفارش و خرید برای هر متقاضی مجموعاً ۵ قطعه سکه است به نحوی که می‌توان ۵ قطعه ربع سکه یا ۵ قطعه نیم سکه یا ۵ قطعه تمام سکه، و یا ترکیبی از هر سه شامل تمام سکه، نیم سکه و ربع سکه باشد که جمع هر سه باهم نباید بیش از ۵ قطعه باشد.
کارشناسان اقتصادی معتقدند با سیاست جدید بانک مرکزی مبنی بر عرضه مستمر سکه با ضرب هر سال حباب مسکوکات طلا به سرعت تخلیه خواهد شد به طوری که پیش بینی می‌شود با آغاز عرضه ربع سکه ۱۴۰۳ در نیمه دوم آبان ماه و استمرار آن تا پایان سال، ۵۰ تا ۷۰ درصد حباب سکه تخلیه می‌شود.
قیمت مسکوکات در ایران متأثر از نرخ طلای جهانی، نرخ ارز و تحمیل حباب قیمتی ناشی از عوامل غیر اقتصادی به آن است. بدین معنا که به هر میزانی که قیمت انس جهانی افزایش یابد، بر قیمت طلای داخلی و به تبع آن بر قیمت مسکوکات طلا نیز اثرگذار است.
دومین عامل مؤثر در قیمت طلا، نرخ ارز است. لذا هر چه نرخ ارز افزایش یا کاهش پیدا کند، به همان اندازه در قیمت مسکوکات طلا و طلای آب شده بازار داخلی نیز اثرگذار است.
سومین عامل در قیمت مسکوکات طلا مرتبط با حباب آنهاست. قیمت مسکوکات طلا، از مجموع نرخ ذاتی به علاوه یک حباب به دست می‌آید به طوری که نرخ ذاتی از حاصل ضرب انس جهانی و نرخ ارز مشخص می‌شود که این نرخ نسبتی از ضرب سکه است. اما در شرایط هیجانی بازار نرخ حباب افزایش می‌یابد و در صورت تخلیه هیجان از بازار، احتمال کاهش حباب بیشتر می‌شود و قطعاً خریداران اصلی‌ترین متضررین در این بازار هستند.
نقش تنش‌های سیاسی در متورم شدن حباب قیمتی
تأثیرپذیری از برخی متغیرهای غیر اقتصادی از متداول‌ترین عوامل متورم شدن حباب قیمتی مسکوکات طلا است که مهم‌ترین عامل آن در حال حاضر انتظارات تورمی ناشی از تنش‌های سیاسی و منطقه‌ای است. ضمن اینکه در شرایط کنونی اخبار انتخابات آمریکا و پیروزی ترامپ نیز خود به تنهایی به یک عامل تأثیرگذار بر انتظارات تورمی تبدیل و عاملی برای افزایش این حباب است. از این رو هرچه انتظارات بدبینانه‌تر شود، حباب قیمتی مسکوکات طلا نیز افزایش می‌یابد و به تبع آن قیمت سکه نیز بالا می‌رود.
تشکیل حباب سکه به دلیل رشد تقاضا و تبدیل دارایی به سکه
یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر حباب سکه نقش بانک مرکزی به عنوان عرضه کننده انحصاری آن در بازار است؛ لذا از این منظر و در شرایطی که مردم برای حفظ دارایی خود بیشتر به سمت طلا سوق پیدا می‌کنند و در حوزه طلا نیز بیشتر به خرید سکه که یک کالای استاندارد با وزن و عیار مشخص است، تمایل دارند. علاوه بر این تقاضا همیشه برای سکه وجود دارد و عرضه کننده که بانک مرکزی است باید همیشه در بازار حاضر باشد تا متناسب با تقاضایی که مطرح می‌شود، نسبت به عرضه سکه اقدام کند؛ بنابراین در این مقاطع نوع عملکرد بانک مرکزی بر شکل‌گیری حباب اثرگذار است.
رشد ۴۰ درصدی انس جهانی طلا
نوسان انس جهانی طلا از دیگر عوامل تأثیرگذار بر قیمت طلا است، در هشت ماهه اخیر از اسفند ۱۴۰۲ تا امروز، نزدیک ۴۰ درصد انس جهانی رشد کرده است و انس جهانی در حال حاضر حدود ۲۷۴۰ دلار است که عدد بسیار بالایی محسوب می‌شود و سقف تاریخی خود را شکسته است. یعنی با نادیده گرفتن تمام تحولات ایران، قیمت طلا، سکه، طلای آب شده و غیره فارغ از معادلات داخلی باید به اندازه ۴۰ درصد در این هشت ماهه رشد می‌کرد.
کارشناسان دلایل افزایش انس جهانی را تشدید ریسک‌ها و تنش‌های سیاسی و تصمیم فدرال رزرو مبنی بر کاهش نرخ بهره آمریکا عنوان می‌کنند چرا که در این مواقع بانک‌های مرکزی اقدام به خرید طلا می‌کنند و تقاضا را برای آن بالا بردند و همین امر منجر به افزایش نرخ انس جهانی می‌شود.
توقف رشد انس طلای جهانی در مرز ناحیه مقاومتی
رسیدن قیمت انس جهانی به نزدیکی ۲۸۰۰ دلار و سپس افت ۱۰۷ دلاری و بازگشت قیمت به زیر ۲۷۰۰ دلار در حالی رقم خورده است که امسال بعد از ۴ بار تلاش (به ترتیب در سال‌های ۲۰۱۱، ۲۰۲۰، ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳) برای شکستن سقف تاریخی و ناحیه مقاومتی ۱۹۰۰ دلاری برای اولین بار در مارس ۲۰۲۴ توانست بر فراز قیمت ۲۰۰۰ دلاری تثبیت و با شکستن سقف تاریخی، رشد ۴۰ درصدی قیمت را از این ناحیه تجربه کند.
قیمت کنونی انس طلای جهانی یک ناحیه پر عرضه است و به همین دلیل و با توجه به قدرت گرفتن شاخص دلار در حال حاضر رشد قیمت جهانی متوقف شده است در نتیجه در این ناحیه ریسک قیمتی کمی بالاست و احتمال اینکه انس جهانی با اصلاح همراه باشد، وجود دارد. گرچه ممکن است همچنان خریدهای بانک‌های مرکزی جهان ادامه یابد و تنش‌های سیاسی افزایش یابد و به تبع آن نرخ طلا نیز افزایش یابد. لذا نمی‌توان با اطمینان ادعا کرد که روند انس جهانی افزایشی است. از این منظر، روند به گونه‌ای است که شخصی که می‌خواهد در موقعیت خرید قرار بگیرد باید حتماً ریسک خود را محاسبه کند. حتی این احتمال وجود دارد که انس جهانی ۱۵ درصد ریزش کند و به اعداد ۲۴۰۰ دلار برسد.
لذا در مجموع می‌توان اینگونه نتیجه‌گیری کرد که در هشت ماه اخیر انس جهانی بسیار رشد کرده است و در حال حاضر به محدوده مقاومتی رسیده است و به همان میزان که احتمال دارد مقاومت شکسته شود، ممکن است اصلاح خود را آغاز کند. در صورت اصلاح و ریزش انس جهانی، در بازار طلا و سکه نیز ممکن است شاهد ریزش قیمت سکه باشیم.
تأثیر نرخ ارز بر حباب سکه
نرخ ارز به عنوان یکی از عوامل تأثیر گذار بر قیمت مسکوکات و طلا کاملاً متأثر از دو مسأله انتخابات آمریکا و احتمال پاسخ ایران به اسرائیل و ادامه‌دار شدن تنش‌هاست. هم اکنون نرخ ارز در بازار غیر رسمی در حوالی ۶۹ هزار تومان است.
براین اساس به لحاظ بنیادین ممکن است در بلندمدت شاهد افزایش نرخ ارز باشیم. از این منظر هیجاناتی که در بازار ارز مشاهده می‌شود، ناشی از انتظارات تورمی است. یعنی با یک خبر بازار دچار نوسان می‌شود. وقتی که انتظارات بدبینانه شکل می‌گیرد، بخشی از آن در نرخ ارز تخلیه می‌شود ولی به دلیل اینکه معاملات نرخ ارز رسمی، قانونی و فراگیر نیز نیست، بخش زیادی از دارایی‌ها وارد کالای استاندارد با ارزش مانند سکه می‌شود.
لذا حساسیت قیمت سکه به انتظارات بسیار بیشتر از نرخ ارز است، لذا ممکن است با خبری خوب بخش زیادی از حباب سکه تخلیه شود و ریزش‌های سنگین ۱۰ یا ۲۰ درصدی رخ دهد و با خبری بد شدیداً افزایش یابد.
در خاتمه ذکر این نکته ضروری است که در حال حاضر شرایط سکه چه از لحاظ نرخ ذاتی و چه از لحاظ بخش حباب قیمتی، در شرایطی قرار دارد که ریسک خرید را بسیار افزایش می‌دهد و هر لحظه ممکن است بازار معکوس شود و با ریزش مواجه شویم. لذا در چنین شرایطی فعالان بازار به هیچ عنوان توصیه به خرید نمی‌کنند و حداقل یک یا دو هفته باید صبر کرد تا برخی تحولات شکل بگیرد و بازار استخوان بندی و جهت خود را پیدا کند.
