به گزارش قلم نیوز، ورود هوش مصنوعی به این صنعت تغییر قابل توجهی در همه فرآیندها ایجاد کرده است. بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده از سوی Mordor Intelligence، انتظار می‌رود هوش مصنوعی در بازار صنایع نفت و گاز تا سال 2027 به رشدی بیش از 10 درصد دست پیدا کند. در حال حاضر تمرکز اصلی هوش مصنوعی در شرکت‌های حوزه انرژی بر روی اطلاعات مکانی، تحلیل داده‌ها و ایمنی عملیاتی و محیطی است.
هوش مصنوعی در خدمت بهره‌وری
با کاهش قیمت حسگرهای هوشمند اینترنت اشیا، شرکت‌های بزرگ نفت و گاز تشویق شدند از آنها در عملیات تولید،پردازش، توزیع و نیز تحلیل پیش‌بینی‌های میان‌مدت و بلندمدت استفاده کنند.
نفت و گاز از کالاهای کلیدی صنعت انرژی محسوب می‌شود واین در حالی است که شرکت‌های این حوزه با چالش‌های قابل توجهی از جمله کاهش سود ناشی از نوسانات قیمت انرژی از سال 2014 مواجه بودند؛ بنابراین تمرکز این شرکت‌ها بیشتربر روی بهره‌وری و کاهش زمان توقف استخراج و تولید معطوف شده است. آگاهی روزافزون از اثرات زیست‌محیطی تولید و مصرف انرژی، شرکت‌های حوزه انرژی را بر آن داشته تا به دنبال رویکردهای نوآورانه برای تطبیق اهداف تجاری خود با کاهش اثرات زیست‌محیطی باشند.
بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، شرکت‌هاینفت و گاز در فاصله مارس تا آوریل 2020 با کاهش 6/40درصدی قیمت نفت مواجه شدند که این موضوع نگرانی‌هارا در مورد سودآوری آنها افزایش داد. برای بهبود کارایی و افزایش درآمد، این شرکت‌ها به فناوری‌های مدرن روی آوردند. استفاده از هوش مصنوعی در عملیات استخراج نفت و گاز امکان طراحی الگوریتم‌هایی را برای هدایت حفاری در خشکیو کف اقیانوس فراهم می‌کند.
شرکت‌های نفتی سراسر جهان برای بهبود کارایی و بهینه‌سازیفرآیندهای اکتشاف و تولید با یکدیگر رقابت می‌کنند. در بخش نفت و گاز، هوش مصنوعی به طور گسترده‌ای برای بهبود این عملیات استفاده می‌شود. ابزارهای هوش مصنوعی به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا رکوردهای استخراج را دیجیتالیکنند، تجزیه و تحلیل داده‌ها و بررسی نقشه‌های زمین‌شناسیرا به صورت هوشمند انجام دهند و به طور بالقوه مشکلاتی مانند خوردگی لوله‌های مدار حفاری یا استفاده بیش از حد از تجهیزات را شناسایی کنند. دستیابی به امکانات متنوع برایشرکت‌هایی که این فناوری انقلابی را به کار گرفته یا در آینده مورد بهره‌برداری قرار خواهند داد، بی‌پایان است.
استفاده از نرم‌افزارهای هوش مصنوعی برای بخش‌های مختلف صنعت انرژی می‌تواند اطلاعات حیاتی گوناگونی را برای بهبود نتایج تجاری شرکت‌های این حوزه در فرآیندهای بالادستیگردآوری کند. این فرآیندها شامل جمع‌آوری و تغذیه داده‌هایضبط‌شده از منابع مختلف مانند اسناد اکتشافی، فایل‌ها، یادداشت‌های دست‌نویس مهندسان، فایل‌های صوتی یاتصویری است. شرکت‌ها با ادغام و تحلیل هوشمندانه این داده‌ها با استفاده از برنامه‌های هوش مصنوعی زمینه بهینه‌سازیعملیات و بهبود نتایج بلندمدت فرآیندهای مختلف را فراهم می‌کنند.
سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ نفتی بر روی هوش مصنوعی
نکته جالب توجه آن است که شرکت‌های انرژی مانند بریتیشپترولیوم و رویال داچ شل، چند قدم فراتر رفته و هوش مصنوعی را برای تحقق تعهدات خود در برنامه جهانی کربن صفر تا سال 2050 به کار گرفتند. به عنوان مثال شرکت شل از هوش مصنوعی برای تعمیر و نگهداری «پیش‌بینی‌کننده و پیشگیری‌کننده» یا «PDM»، هم در سطح تجهیزات و هم در سطح کل سیستم، با هدف کاهش ردپای کربن استفاده می‌کند. با به‌کارگیری این فناوری، شرکت‌ها امکان پیش‌بینی و مدیریتخرابی‌های احتمالی تجهیزات را دارند که این امر در نهایت به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند.
شرکت ملی نفت ابوظبی نیز با تعریف پروژه Ai-ADNOC تلاش می‌کند از هوش مصنوعی برای ایجاد راه‌حل‌های تحلیلی پیشرفته به منظور رفع نیازهای صنعت نفت و گاز امارات استفاده کند. اجزای اصلی پروژه شامل تجزیه و تحلیل داده‌های لرزه‌ای و زیرسطحی منابع نفت و گاز، الگوسازی فرآیندهای استخراج به منظور تولید بهینه، پیش‌بینی خطرات خوردگی با هدف کاهش زمان خرابی و هزینه‌های تعمیر و نگهداری است.
مقامات شرکت ملی نفت ابوظبی در ابتدای سال 2023 اعلام کردند، این شرکت به دنبال آن است که با به‌کارگیری هوش مصنوعی تا سال 2025 حداقل به میزان 40 درصد هزینه‌های عملیاتی خود را کاهش داده و 15 درصد بر تولید نفت خام بیفزاید. این شرکت به دنبال آن است که تا سال 2030 کل فرآیند استخراج تا صادرات نفت و گاز را با ابزارهای هوش مصنوعی بهینه‌سازی کند و توقف‌های ناشی از خرابی‌های پیش‌بینی‌نشده را به صفر برساند.
هوش مصنوعی، آرامکو و تغییرات خزنده در آینده
بخش هوش مصنوعی نفت و گاز، یک بازار پویا با رقابت‌پذیریبالاست که هم‌اکنون در انحصار چند شرکت بزرگ قرار دارد. آرامکو مهم‌ترین و چه‌بسا بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار در پروژه‌های هوش مصنوعی صنعت انرژی است.
در آگوست 2021، آرامکو، از شرکت‌های پیشرو در زمینه تولیدانرژی و مواد شیمیایی در جهان، راه‌حل‌های بینابینی مبتنی بر پلت‌فرم هوش مصنوعی FLE را در چندین سایت خود برایبهبود ایمنی، نظارت بر تجهیزات و اتوماسیون و نیز ارتقای کیفی حفاری پیاده‌سازی کرد.
پروژه هوش مصنوعی آرامکو نه‌فقط در حوزه انرژی‌های کربنی بلکه در سایر بخش‌ها از جمله انرژی‌های تجدیدپذیر، برق و آب کاربرد دارد و تاکنون استانداردهای جدیدی را با همکاری دو شرکت اینفوسیستم و شل تعریف و اجرا کرده است.
در حال حاضر سرمایه‌گذاری انجام‌شده بر روی حوزه هوش مصنوعی صنعت نفت و گاز، به حدود 9/2 میلیارد دلار می‌رسد و این عدد تا سال 2027 با ورود شرکت‌های جدید AI به صنعت نفتو گاز و انرژی از مرز 8/3 میلیارد دلار می‌گذرد.
پیش‌بینی می‌شود که تمرکز شرکت‌ها بر هوش مصنوعی حداقل تا پنج سال آینده در جهت رفع چالش‌هایی در زمینه عملیات و اثرات زیست‌محیطی مرتبط با تولید انرژی باشد. در گام‌های بعدی که احتمالاً تا یک دهه آینده برداشته می‌شود، انتظار می‌رود توسعه ابزارهای هوش مصنوعی کمک شایان توجهی به کل فرآیند اکتشاف و تولید انرژی کند که در این صورت، رویای دیرینه کاهش یا تثبیت طولانی‌مدت قیمت نفت و گاز محقق خواهد شد.
