ضریب میانگین برداشت جهانی از چاه‌های نفت و گاز هم‌اکنون ۳۵ درصد و این رقم در ایران ۲۳.۴ درصد ثبت شده و این در حالی است که تحقق افزایش تولید نفت و رسیدن به رقم شش میلیون ۵۰۰ هزار بشکه در روز از برنامه‌های وزارت نفت درنظر گرفته شده که از ابتدای دولت سیزدهم برای اجرای آن اقدام‌هایی انجام شد، و آنطور که اعلام شده قرار است تا تا ظرفیت تولید نفت کشور در سال ۱۴۰۶ به ۴.۶ میلیون بشکه در روز برسد که از این مقدار، ۴۵۰ هزار بشکه حاصل از ازدیاد برداشت خواهد بود.
همچنین مقرر شده تا سال ۱۴۰۸ به ظرفیت تولید ۵.۷ میلیون بشکه نفت و طی هشت سال آینده به تولید روزانه ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت دست یابیم که بخشی از آن مربوط به طرح‌های نگهداشت تولید است، آنطور که محسن خجسته‌مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت گفته اکنون ظرفیت تولید روزانه ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه وجود دارد و باید کارهایی برای نیل به این هدف انجام شود که احیای چاه‌های کم‌بازده می‌تواند بخشی از آن باشد.
وی معتقد است بخشی از برداشت از میدان‌های تازه و بخشی هم استفاده از روش‌های ازدیاد برداشت است، برای نمونه تولید روزانه حدود ۹۰۰ هزار بشکه نفت باید با استفاده از روش‌های ازدیاد برداشت محقق شود.
سرمایه گذاری برای نگهداشت و افزایش تولید ۲۹ میدان نفتی
توسعه و تکمیل میدان‌های نفتی را می‌توان از محوری‌ترین برنامه‌های وزارت نفت دولت سیزدهم برای تحقق افزایش حداکثری تولید نفت کشور برشمرد، روز یکشنبه در پنجمین جلسه شورای اقتصاد سرمایه گذاری برای نگهداشت و افزایش تولید ۲۹ میدان نفتی مصوب و در خصوص اصلاح و اجرای آن تصمیم گیری شد.
بدون شک توسعه نیازمند سرمایه‌گذاری قابل توجه است؛ موضوعی که بی‌توجهی به آن می‌تواند آینده تاریکی را برای صنعت نفت و زندگی اجتماعی – اقتصادی و حتی سیاسی جامعه به‌دنبال داشته باشد، به‌گونه‌ای که بنا بر اذعان کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، محقق نشدن سرمایه‌گذاری برای توسعه بخش نفت و گاز کشور می‌تواند افت تولید کنونی را با کابوس افزایش مصرف سالانه در آمیزد و امنیت تأمین انرژی را با مخاطره مواجه کند و در چنین شرایطی قطع به یقین، قطع کامل صادرات انرژی کشور را در پی داشته باشد.
وزیر نفت نیز این مهم را دغدغه ذهنی خود اعلام و بر نیاز ۹۰ میلیارد دلاری در بخش گاز و ۷۰ میلیارد دلاری در بخش نفت برای حفظ و نگهداشت تولید در طول هشت سال آینده در صحن علنی مجلس شورای اسلامی تأکید کرد.
دولت سیزدهم کار توسعه میدان‌های نفت و گاز را تمام می‌کند
به‌منظور تحقق وعده افزایش حداکثری تولید نفت و گاز، دولت سیزدهم توسعه میدان‌های نفت و گاز و تکمیل طرح‌ها را محور فعالیت‌های خود قرار داد. توسعه فاز ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی و آغاز تولید اولیه از این فاز در میدان مشترک گازی پارس جنوبی کلیدی‌ترین و نخستین اقدام وزارت نفت در این مسیر به‌شمار می‌رود.
این فاز از پارس جنوبی در دولت یازدهم با محقق شدن برجام به دست کنسرسیومی از توتال، سی‌ان‌پی‌سی و پتروپارس قرار بود ضمن برداشت گاز کار ایجاد سکوی فشارافزایی دریایی و خشکی آن انجام شود، اما شرکت‌های خارجی کنسرسیوم با رها کردن تعهداتشان کار این فاز مرزی و مهم را رها کردند و توسعه آن محقق نشد. دولت سیزدهم اما با اعتماد به توانمندی شرکت‌های ایرانی توسعه فاز ۱۱ را سرعت بخشید و انتظار می‌رود در آینده نزدیک شاهد برداشت اولیه از این فاز مهم باشیم.
غرب کارون در استان خوزستان دیگر محور فعالیت‌های دولت سیزدهم است. میدان یاران یکی از میدان‌های مغفول در این بخش بود که در دوره‌های قبل با وجود شعارهای بسیار برای تحقق توسعه، همچنان بدون تکلیف مانده بود و هیچ‌وقت به عملیات منجر نشد، بر همین اساس دولت سیزدهم عزم خود را برای راهبری و عملیاتی شدن این میدان جزم کرد و اقدام‌های اساسی برای توسعه این میدان انجام شد و شهریورماه امسال هم‌زمان با هفته دولت قرارداد توسعه این میدان مشترک به شرکت ایرانی تنفیذ شد و حالا قرار است با توسعه آن در آینده نزدیک شاهد افزایش ضریب بازیافت میدان از ۴ درصد به ۷.۷ درصد باشیم و روزانه افزایش تولید از ۲۰ هزار به ۳۶ هزار بشکه نفت از این میدان محقق شود.
همان روزهای هفته دولت بود که قرارداد توسعه میدان گازی بلال به پیمانکار ایرانی آن تنفیذ شد؛ قراردادی که قرار است با سرمایه‌گذاری ۴۴۰ میلیون دلاری، شرکت پتروپارس کار توسعه را انجام دهد و در دو مرحله این میدان را تکمیل کند و اوایل سال آینده نخستین مرحله تکمیل می‌شود. دولت سیزدهم برنامه‌هایی نیز برای توسعه میدان‌های گازی پارس‌شمالی و کیش دارد که می‌تواند افزایش تولید گاز کشور را به‌دنبال داشته باشد.
میدان مشترک سهراب در استان خوزستان از دیگر طرح‌هایی است که برای هدف افزایش تولید نفت در کشور تعیین تکلیف شد و قرار است شرکت انرژی‌دانا فرآیند توسعه آن را با قراردادی به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار در قالب قراردادهای جدید وزارت نفت در ۲۰ سال آینده به‌عهده بگیرد.
از همه این طرح‌ها مهم‌تر توسعه میدان مشترک آزادگان است که پس از سال‌ها آرزوی دیرینه توسعه میدان از سوی سرمایه‌گذار یعنی بانک‌های داخلی رقم خورد و تشکیل کنسرسیومی متشکل از بانک‌های داخلی با تأسیس شرکت دشت آزادگان اروند، کار توسعه این میدان مهم به‌طور رسمی آغاز شد.
افزایش تولید میدان نرگسی گچساران، توسعه لایه نفتی میدان مشترک پارس جنوبی و امضای قرارداد با شرکت‌های خارجی برای توسعه آن با سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیون دلاری، تنفیذ قرارداد احداث ایستگاه تزریق گاز بی‌بی‌حکیمه از جمله فعالیت‌هایی است که وزارت نفت در این دوره به‌آنها پرداخت تا برای تولید حداکثری نفت و گاز گام‌های مهمی بردارد.
پیچیدگی ساختار مخازن ایران و نبود سرمایه‌گذاری مناسب در توسعه میدان‌های نفتی کشور دو عامل مهم در کاهش تولید نفت ایران به‌ویژه در سال‌های اخیر بوده، به‌طوری که هم‌اکنون شاهد کاهش طبیعی تولید نفت از میدان‌های خشکی و فراساحل کشور هستیم، از این رو در صورت توجه نکردن به مقوله ازدیاد برداشت نفت، تبعات منفی ناشی از این کاهش تولید تا سال‌ها دامنگیر صنعت نفت و در نتیجه اقتصاد کشور خواهد بود. حساسیت این امر از آنجا بیشتر نمایان خواهد شد که بدانیم با وجود گذشت بیش از ۱۱۰ سال از تولید نفت در ایران، تنها کمی بیشتر از یک‌سوم ذخایر نفت برداشت شده، از این رو ضروری است که در این حوزه اقدام جهادی شکل بگیرد.
