ماجرای اتهام اپلیکیشن محبوب خارجی

تیک‌تاک، یک رسانه اجتماعی چینی است که از طریق سیستم‌عامل‌های آی‌آواس و اندروید قابل دسترس است. تیک‌تاک در آغاز با عنوان دوئین در سپتامبر ۲۰۱۶ در چین عرضه شد و عرضه آن برای خارج از چین، با عنوان تیک‌تاک و در سال ۲۰۱۷ صورت گرفت. تیک‌تاک به کاربران اجازه می‌دهد که موزیک‌ویدئوهای بسیار کوتاه ۳ تا ۶۰ ثانیه‌ای بسازند.

اما تیک تاک از سوی دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا و سایر سیاستمداران آمریکایی که نگرانی های امنیت ملی را نسبت به این اپلیکیشن مطرح کرده اند، تحت فشار شدیدی قرار گرفت.

ترامپ به بایت دنس که شرکت مادر تیک تاک است، ۴۵ روز مهلت داد تا درباره فروش فعالیتهای آمریکایی تیک تاک با مایکروسافت مذاکره کند. روزنامه انگلیسی سان در گزارشی نوشت موسسان بایت دنس بزودی تصمیم خود برای ایجاد فروشگاهی برای تیک تاک در لندن را اعلام خواهند کرد.

سخنگوی تیک تاک در واکنش به این اخبار گفت جابجایی بین المللی تیک تاک در دست بررسی قرار دارد. بایت دنس یک شرکت جهانی است و در پی وضعیت فعلی، در حال ارزیابی احتمال استقرار مقر مرکزی تیک تاک در خارج از آمریکاست تا به کاربران جهانی خود بهتر خدمات رسانی کند. در همین رابطه، دولت انگلیس هم در این خصوص اعلام کرد محل مقر مرکزی تیک تاک یک تصمیم مربوط به این شرکت است.

پس از این موضوع تیک تاک در انگلیس با محدودیت روبرو شد؛ یک منبع آگاه به بلومبرگ گفته بود بررسی های دولت انگلیس احتمالا به این نتیجه خواهد رسید که تیک تاک مانند هواوی تکنولوژیز تهدید بزرگی ایجاد نمی کند اما همچنان توصیه خواهد شد دولت مانع انتقال اطلاعات کاربران انگلیسی توسط تیک تاک به خارج از کشور شود.

بایت دنس این ادعاها که توسط دولت چین کنترل می شود یا اطلاعات کاربرانش در خطر است را تکذیب کرد. با این همه مدیرانش در انگلیس خود را برای تفحص امنیتی بیشتر از سوی رگولاتورها و سیاستمداران این کشور آماده می کنند. آنها به خصوص نگران مقایسه شدن با هواوی بودند زیرا هر دو شرکت چینی هستند. سخنگوی تیک تاک و سخنگوی مرکز ملی امنیت سایبر انگلیس در این باره اظهارنظر نکردند اما سخنگوی دفتر بوریس جانسون، نخست وزیر انگلیس اظهار کرد تصمیم بایت دنس در خصوص دایر کردن یک دفتر مرکزی جهانی، یک تصمیم تجاری برای این شرکت است.

در همین رابطه، تیک تاک از رقیب شبکه اجتماعی آمریکایی خود فیس بوک برای چالشهای حقوقی علیه برنامه دونالد ترامپ برای ممنوعیت این اپلیکیشن ویدیویی چینی در آمریکا درخواست پشتیبانی کرد. آدام موسری که اپلیکیشن اشتراک عکس اینستاگرام متعلق به فیس بوک را اداره می کند، در توییتی نوشت: ممنوعیت تیک تاک که از سوی وزارت بازرگانی آمریکا اعلام شد، برای اینستاگرام، فیس بوک و کل اینترنت بد خواهد بود. مدیرعامل موقت تیک تاک هم در پاسخ به توییت موسری خواستار پیوستن این شرکت به مبارزه حقوقی علیه کاخ سفید شد. وی معتقد بود اکنون زمان آن رسیده که رقابت را کنار گذاشته و به اصول اصلی مانند آزادی بیان و دادرسی قانونی متمرکز شویم.

اما مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیس بوک اعلام کرد احساس می کند ممنوعیت تیک تاک رویه بلندمدت بدی برای صنعت فناوری به وجود خواهد آورد. فیس بوک در چین ممنوع است و زاکربرگ از این نگران بود که ممنوعیت تیک تاک در آمریکا راه را برای کشورهای دیگر به منظور قدغن کردن اپلیکیشنهای یا خدمات فیس بوک باز کند.

تیک تاک در پاکستان فیلتر شد

پیش از این هم سازمان مخابرات پاکستان دو سال قبل اعلام کرد فیلتر این اپلیکیشن اشتراک گذاری ویدیو بدنبال شکایت از سوی بخشهای مختلف جامعه علیه مطالب غیراخلاقی و نامناسب آن انجام گرفت. با این حال رگولاتور مخابراتی پاکستان اعلام کرد در صورت بکارگیری مکانیزم محدود کردن مطالب غیرقانونی از سوی تیک تاک، ممنوعیت مذکور مورد بازبینی قرار خواهد گرفت. تیک تاک هم اعلام کرد که متعهد به رعایت قوانین در بازارهایی است که این اپلیکیشن در آنجا عرضه شده است. هند که بزرگترین بازار تیک تاک از نظر شمار کاربران است، همزمان با تشدید اختلافات مرزی با چین، در ژوئن این اپلیکیشن را با اشاره به نگرانیهای امنیت ملی ممنوع کرد.

سه مقام پاکستانی به رویترز گفتند ممنوعیت تیک تاک فوری خواهد بود. پاکستان مکررا از تیک تاک خواسته بود مکانیزمی را برای مسدود کردن محتوای نامناسب و غیراخلاقی به اجرا بگذارد اما این پلتفرم نتوانست نظر مقامات پاکستانی را به طور کامل جلب کند. تصمیم برای فیلتر تیک تاک پس از توجه عمران خان، نخست وزیر پاکستان به این موضوع گرفته شد. وی به مقامات پاکستانی دستور داد تمامی تلاش خود را برای مسدود کردن محتوای غیراخلاقی انجام دهند.

اما این پایان ماجرا نبود چون این اپلیکیشن چینی با شکایات متعدد گروه های مدافع حقوق مصرف کننده اتحادیه اروپا برای نقض قوانین مصرف کننده و کوتاهی در حمایت از کودکان در برابر محتوای نادرست و تبلیغات پنهان روبرو شد.

گروه مصرف کننده اروپایی BEUC در شکایت خود علیه تیک تاک به مسائل مختلف از جمله شرایط استفاده از سرویس اشاره کرد و گفت این شرایط مبهم و نامعلوم بوده و به نفع تیک تاک و به ضرر مصرف کنندگان است. شرایط کپی رایت هم غیرمنصفانه بوده و به تیک تاک اجازه می دهد به استفاده، توزیع و انتشار و تولید مجدد ویدیوهای منتشر شده توسط کاربران بپردازد. همچنین سیاست آیتم مجازی این شرکت که به کاربران اجازه می دهد سکه خریده و به سلبریتیهای تیک تاک هدیه های مجازی دهند، نامعلوم است.

در شکایت مذکور آمده است: تیک تاک در حمایت از کودکان و نوجوانان در برابر تبلیغات پنهان و محتوای نامناسب در پلتفرم خود کوتاهی می کند و شیوه های این شرکت برای پردازش اطلاعات شخصی کاربران گمراه کننده است. علاوه بر شکایت BEUC، سازمانهای مصرف کننده در ۱۵ کشور به مقامات هشدار داده و خواستار اقدام آنها شده اند.

سخنگوی تیک تاک هم به شکایت این گروه واکنش نشان داد و اعلام کرد این شرکت همواره آماده شنیدن پیشنهادات برای بهبود عملکرد است و ما با گروه BEUC تماس گرفته و از دیداری برای شنیدن نگرانیهای آنها استقبال می کنیم.

خسارت ۹۲ میلیون دلاری تیک تاک برای حل و فصل شکایات آمریکایی

پس از این موضوع خبری منتشر شد که گفته شده بود شرکت تیک تاک برای حل و فصل شکایات حریم خصوصی در آمریکا که مدعی هستند این اپلیکیشن به شکل غیر قانونی تصاویر اسکن صورت کاربران را ضبط کرده و اطلاعات خصوصی را در اختیار گروه های شخص ثالث قرار داده است، ۹۲ میلیون دلار پرداخت خواهد کرد.

طبق این گزارش، ‌ حدود ۲۰ شکایت علیه تیک تاک در آمریکا تنظیم شده بود که شامل شکایت های تنظیم شده در دادگاه های فدرال در کالیفرنیا و ایلینویز بودند که همگی آنها در دادگاه شیکاگو تجمیع شدند. تحت توافق تیک تاک با شاکیان، علاوه بر ایجاد یک صندوق پولی برای کاربران تیک تاک، این سرویس اشتراک گذاری ویدیو، برنامه آموزشی رعایت حریم خصوصی را آغاز کرده و گام های دیگری برای حمایت از حریم خصوصی کاربران برمی دارد.

اما به دستور مدیر ارشد اداری مجلس نمایندگان آمریکا، اپلیکیشن محبوب چینی تیک تاک در تمامی دستگاه‌های مدیریت شده توسط نمایندگان ممنوع شد.  به نقل از خبرگزاری رویترز، گفته شده بود این اقدام برگرفته از قانونی است که به زودی اجرایی خواهد شد و اپلیکیشن تیک تاک را در تمامی دستگاه‌های دولتی آمریکا ممنوع می‌کند.

مدیر ارشد اداری مجلس نمایندگان آمریکا در پیامی که برای تمامی قانون‌گذاران و کارمندان ارسال شده، گفت: اپلیکیشن تیک تاک به خاطر چند مشکل امنیتی ریسک بالایی دارد و باید از روی تمامی دستگاه‌هایی که توسط مجلس نمایندگان مدیریت می‌شوند، حذف شوند.  گفتنی است این قانون جدید به دنبال یک سری اقدامات دولت‌های ایالتی آمریکا برای ممنوعیت تیک تاک در دستگاه‌های دولتی اجرا می‌شود.

به دنبال حذف اپلیکیشن تیک تاک از فروشگاه اپل و گوگل که یکی از یکی از کمیسیونرهای کمیسیون ارتباطات فدرال آمریکا به دلیل نگرانی‌های امنیت دیتای مربوط به چین اعلام کرده بود؛ سرویس ویدیوی کوتاه تیک تاک که متعلق به شرکت چینی بایت دنس است، اقرار کرد برخی از کارمندانش خارج از آمریکا می‌توانند به اطلاعات کاربران آمریکایی دسترسی داشته باشند.

تیک تاک در نامه‌ای به ۹ سناتور آمریکایی که تیک تاک و بایت دنس را متهم کرده‌اند شهروندان آمریکایی را رصد می‌کنند، به این موضوع اذعان کرده بود.  سناتورهای آمریکایی از این دو شرکت خواسته بودند به این پرسشهای مهم پاسخ دهند: آیا کارمندان این شرکتها در چین به اطلاعات کاربران آمریکایی دسترسی دارند؟ این کارمندان چه نقشی در شکل دادن به الگوریتم تیک تاک ایفا می‌کنند؟ آیا اطلاعاتی را با دولت چین در میان گذاشته‌اند؟

شو زی، مدیرعامل تیک تاک، در نامه‌ای اعلام کرد کارمندان این شرکت در چین که شماری از پروتکل‌های امنیت داخلی را پاک می‌کنند، می‌توانند به بعضی از اطلاعات کاربران آمریکایی تیک‌تاک شامل ویدیوهای عمومی و اظهارنظرها دسترسی داشته باشد؛ هیچ کدام از این اطلاعات با دولت چین در میان گذاشته نمی‌شود و مشمول کنترل‌های امنیتی دقیق قرار می‌گیرد.

بر اساس گزارش بلومبرگ، این شبکه اجتماعی اعلام کرد با دولت آمریکا برای تحکیم امنیت دیتای این اطلاعات به خصوص اطلاعاتی که از سوی کمیته سرمایه خارجی آمریکا به عنوان "حمایت شده"، تعریف شده است، همکاری می کند. این همکاری که "پروژه تگزاس" نام گرفته است، شامل ذخیره فیزیکی اطلاعات کاربران آمریکایی در دیتاسنترهای سرورهای آمریکایی متعلق به غول نرم افزاری اورکل است. تیک تاک همچنین پلتفرم خود را به زیرساخت ابری اورکل منتقل می‌کند که به معنای قابل دسترس شدن این اپلیکیشن و الگوریتم آن برای کاربران آمریکایی از دیتاسنترهای آمریکایی است. بازفید نیوز گزارشی منتشر کرده بود که بر اساس آن، اظهارات کارمندان تیک تاک نشان می‌دهد مهندسان این شرکت در چین در فاصله سپتامبر ۲۰۲۱ تا ژانویه ۲۰۲۲، به دیتای آمریکایی دسترسی داشته‌اند.

اپلیکیشن محبوب تیک تاک بازهم طی سال های اخیر با چالش روبه رو شده بود به طور مثال از سوی کشورها یا جریمه شد یا مورد هشدار و ممنوعیت استفاده توسط دولت هایی مانند آمریکا قرار گرفت. در این میان کشور هایی مانند تایوان هم اعلام کردند تحقیقاتی را درباره فعالیت غیر قانونی این پلتفرم چینی در این جزیره انجام می دهند.

ممنوعیت تیک تاک به لایحه بودجه آمریکا اضافه شد

در نهایت سنای آمریکا اخبرا به اتفاق آرا، به لایحه ممنوعیت استفاده از اپلیکیشن اشتراک گذاری ویدیوئی تیک تاک در همه تلفن‌ها و دستگاه‌های دولت فدرال آمریکا که حامی اصلی آن جاش هالی، سناتور جمهوریخواه از ایالت میزوری بود، رای داد. این اقدام، منعکس کننده نگرانی‌های سیاستمداران آمریکایی نسبت به احتمال استفاده تیک تاک و بایت دنس (شرکت مادر این اپلیکیشن) از اطلاعاتی است که کاربران آمریکایی به اشتراک می گذارند.

این ممنوعیت در لایحه تامین مالی دولت آمریکا گنجانده شده است. لایحه مذکور به مدیریت و بودجه کاخ سفید ۶۰ روز فرصت می دهد تا استانداردها و دستورالعمل‌هایی را برای سازمان‌های اجرایی تهیه کرده و آنها را ملزم کند تیک تاک را از دستگاه‌های فدرال حذف کنند. سازمان های ایالتی در لوئیزیانا و ویرجینیای غربی، جدیدترین آژانس‌های ایالتی شناخته شدند که استفاده از اپلیکیشن ویدئویی محبوب تیک تاک در دستگاه‌های دولتی را به دلیل نگرانیهای امنیتی، ممنوع اعلام کردند.

گفتنی است در مجموع، ۱۹ ایالت از ۵۰ ایالت آمریکا، تاکنون دسترسی به تیک تاک از رایانه‌ها و تلفن‌های همراه متعلق به دولت را به صورت جزئی یا کامل ممنوع کرده‌اند؛ اکثر ممنوعیت‌ها علیه تیک تاک، طی هفته های گذشته اعلام شده است.