علی سلاجقه در یک برنامه تلویزیونی درباره گازهای گلخانه‌ای و تاب آوری کشور دربرابر تغییر اقلیم اظهار کرد: مسئله تاب آوری دستور کار کپ‌های متفاوت و نشستهای متفاوت درباره تغییر اقلیم برگزار شد. از سال ۹۲ که سازمان ملل بحث کنوانسیون تغییر اقلیم را مطرح کرد، جمهوری اسلامی نیز با کسب مجوزی از دولت و مجلس شورای اسلامی به این کنوانسیون پیوست. هر ساله در یکی از کشورهایی که در این کنوانسیون عضو بودند نشست‌ها برگزار شد و آخرین نشست یعنی بیست و هفتمین نشست با عنوان cop ۲۷ در کشور مصر و شهر شرم الشیخ برگزار شد.
وی ادامه داد: موضوع اصلی در این نشست‌ها بحث تاب آوری، سازگاری، کاهش انتشار و .... است و انسان باید با این واقعیت کنار آید. این که با بحث تاب آوری کشور چگونه مواجه شود این است که ما باید به آنچه که اتفاق افتاده بیندیشیم که آیا طبیعی است یا مصنوعی و غالب اندیشمندان دنیا معتقدند که دست کاری و دخالتهای بشر در این بحث باعث شده است که گازهای گلخانه‌ای افزایش یابد و همچون پتو اطراف کره زمین را در برگیرند و اجازه فرار گرما را از جو ندهند. این باعث می‌شود تبعات بسیاری همچون سیلاب، خشکسالی و ... اتفاق افتد. ما باید نسبت به کاهش گازهای گلخانه ای اقدام کنیم که دستورالعمل اصلی نشستهای تغییر اقلیم به صورت سالیانه است و چه از سال ۲۰۱۵ در فرانسه که با عنوان معاهده پاریس مطرح بود و چه از گلاسگو که سال گذشته برگزار شد و چه امسال که در مصر و با شعار همه با هم برای اجرا مطرح شد، این قضیه همیشه اهمیت داشته است.
نقش ایران در میزان تولید گازهای گلخانه ای جهان
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست افزود در پاسخ به این سوال که ایران چند درصد از گازهای گلخانه ای جهان را تولید می‌کند؟ گفت: سه کشور بزرگ چین، آمریکا و هند، بیش از ۸۰ درصد گازهای گلخانه ای جهان را تولید میکنند و باقی کشورها آن ۲۰ درصد باقی مانده را تولید می کنند و ایران دهمین کشور تولیدکننده گاز گلخانه‌ای است که هرچند نقش کمی در این موضوع داریم ولی به عنوان یکی از کشورهایی هستیم که با توجه به وضعیتی که درباره تغییرات اقلیمی، سوختهای فسیلی، ناوگان حمل و نقل اعم از بین شهری و درون شهری و هم صنایع و معادن و ... داریم، در این رابطه گازهای گلخانه‌ای تولید می‌کنیم. خوشبختانه با توجه به اقدامات انجام شده مبتنی بر قانون هوای پاک که علاوه بر نواقصی که دارد، قانون رو به جلویی است، کارهای خوبی انجام شده است. در کشور در این رابطه در کاهش صنایع آلاینده، وسایل حمل و نقل و زیرساختهای اصلی اقدامات بسیار خوبی در دست اجرا است.
وی ادامه داد: سال ۱۴۰۰ با توجه به دستور معاون اول رئیس جمهور و در قالب ستاد هوای پاک کشور تقریبا ۱۷۶ تکلیف برای دستگاههای مختلف کشور مشخص شد. چون قانون هوای پاک ۱۳ آیین نامه دارد، بر این اساس ۱۷۶ تکلیف برای ۲۳ دستگاه مشخص کردیم. بر اساس ماده ۲ قانون هوای پاک سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان ناظر است و باید حتما پایش و گزارش کند و وضعیت انجام این ۱۷۶ برنامه مشخص شده طی سال گذشته در میان ۲۳ دستگاه اصلا مناسب نبود.
سلاجقه افزود: در ستاد هوای پاک کشور که در محل وزارت کشور و ریاست وزیر کشور تشکیل شد، سازمان حفاظت محیط زیست گزارش مبسوطی ارائه داد. تکالیف دستگاه‌ها مشخص شدند درصد تکالیف انجام شده کاملا مشخص شد و این به اینجا کشیده شد که ۶۲ حکم در حضور معاون اول رئیس جمهور مصوب شد که مبلغی حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان بود و این حکم ناظر بر مبحث حمل و نقل درون شهری و عمومی، سوخت کشور همچون سوخت ناوگان به اشکال مختلف یکی از بحث های اساسی است و همچنین مسائلی مربوط به صنایع، مازوت سوزی و... نیز مورد توجه بود.
وی درباره تخصیص اعتبارات به حوزه کاهش گازهای گلخانه‌ای در سال ۱۴۰۰ گفت: با توجه به این که اواسط سال بود در اعتبارات سال ۱۴۰۰ اعتباری برای این موضع مشخص نشد ولی از این فرصت مناسب استفاده خواهیم کرد و دستگاههای اجرایی مکلف هستند که همانطور که طبیعت را تخریب میکنند به تصحیح آن نیز بپردازند و به این مسئله تاکید جدی داریم. نشانه آن این است که در نشستی که ۵ آبان داشتیم، البته قبل از اینکه شرایط وارونگی جو فرا برسد ما این نشست را داشتیم و در این تاریخ دستگاه‌ها مکلف شدند که برای اعتبار ۱۴۰۲ که تا پایان آذر تعیین تکلیف خواهد شد، اعتبار سال آینده را مشخص کنند.
تخصیص بودجه ۱۰۰ هزارمیلیارد تومانی در راستای کاهش گازهای گلخانه‌ای
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: نشست‌هایی که سازمان حفاظت محیط زیست و معاونین سازمان با معاونین وزارتخانه‌های مختلف داشتند، این اتفاق افتاد و به یک مبلغ بسیاربالایی برای سال ۱۴۰۲ بالای ۱۰۰ هزار میلیارد تومان برای یک بخش و برای بخش دیگر نیز بیش از ۳ میلیارد دلار ارزی نیز در نظر گرفته خواهد شد که اعداد بسیاربالایی است تا کل مباحث ماشینهای فرسوده، ناوگان حمل و نقل و کیفیت سوخت را اصلاح کنیم و ما در واقع باید به سمت و سویی برویم که گازهای گلخانه ای کاهش یابد.
وی با تاکید بر اینکه ایران به معاهده پاریس تعهدی ندارد، گفت: درمعاهده پاریس قرار شد که ایران ۴ درصد انتشار گازهای گلخانه ای را تا ۲۰۳۰ کاهش دهد و از طرفی هم قرار شد که اگر تحریم ها به طور کامل حذف شود، تا ۱۲ درصد این میزان کاهش گازهای گلخانه‌ای ارتقا یابد ولی هیچ تعهدی داده نشد. ما عضو کنوانسیون تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد هستیم ولی در معاهده پاریس که سال ۲۰۱۵ برگزار شد ما در آنجا هیچ تعهدی نداریم چرا که این تعهد مبنی بر اختصاص یک ۵۱ میلیارد دلار و یک ۱۷ میلیارد دلار برای کشور ما هزینه داشت. چون کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه نقش اساسی در تخریب ازون و افزایش گازهای گلخانه ای دارند چرا که صنعتی شده‌اند و بلای بسیاری به سر زمین آورده‌اند حالا به دنبال متعهد کردن کشورهایی همچون ایران هستند تا سوخت فسیلی را که به نوعی برای ایران نعمت است کنار بگذارند. در این بحث کسانی که اول تخریب هستند باید پاسخگوی کارشان باشند و تصحیح کنند. بنابراین این بحث برای تعهدآور نیست چرا که هم باید در مجلس شورای اسلامی تایید میشد و سپس به شورای نگهبان ارسال میشد که به طور کلی رد شد و ما متعهد نیستیم.
کربن صفر؛ آغاز تجارت کربن
سلاجقه ادامه داد: در نشست مصر هم سه بحث اساسی مطرح بود و تعهداتی که قرار بود در معاهده پاریس بر قرار باشد هیچکدام از کشورهای توسعه یافته به تعهدات خود عمل نکردند. بحث این بود که زغال سنگ تا ۲۰۵۰ کربن صفر برسیم و هیچ کربنی وجود نداشته باشد و تمام تولیدات برچسب کربن بخورد و بر اساس کربنی که مصرف شده قیمت آن تغییر کند و به نوعی می‌توان گفت که تجارت کربن آغاز می شود و مطرح شد که زغال سنگ به هیچ عنوان نباید به عنوان سوخت مصرف شود و ما به عنوان کشوری که دارای منابع فسیلی و خدادادی هستیم با اینکه زغال سنگ مصرف خانگی و صنایع نداریم ولی مطرح کردیم که تنوع سوخت باید وجود داشته باشد و باید به سمت این برویم که مشارکت متفاوت داشته باشیم. یعنی هرکسی با توجه به ظرفیت ها، سوخت ها و شرایط اقتصادی و ... همکاری داشته باشد.
وی افزود: موضوع دیگری که مطرح شد، آن ها تعهد کردند که ۱۰۰ میلیارد دلار کشورهای توسعه یافته در صندوق اقلیم سبز قرار دهند تا برای کشورهای در حال توسعه هزینه شود تا بتوانند به سازگاری و کاهش انتشار برسند ولی هیچ اتفاقی نیفتاد و بعد از گذشت ۶ سال تا ۷ سال حدود ۴۰ میلیارد تومان وارد صندوق شد در صورتی که قرار بود سالانه حدود ۱۰۰ میلیارد دلار وارد صندوق اقلیم سبز شود اما اتفاق نیفتاد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به نشست مصر گفت: یکی از مسائل اساسی که در نشست مصر مطرح شد، هم مسائل مربوط به تامین مالی بود که کشورهای توسعه یافته متعهد به انجام وظایف خود هستند و موضوع دیگر مربوط به سازگاری و کاهش انتشار بود. کشورهای گروه های ۷۷ ، کشورهای همفکر ، کشورهای آفریقایی و گروه کشورهای عربی با نشست هایی که در خردادماه برگزار شد به یک وحدت رویه رسیدند و این همفکری آن ها در شرم الشیخ به خوبی جواب داد. به نحوی که همه بحث سازگاری را به عنوان اولویت اول و بحث تامین اعتبار و برای کشورهای توسعه مسئله کاهش انتشار گازهای گلخانه ای را مطرح می‌کردند.
وی درباره تدوین سند جامع برای مقابله با انتشار گازهای گلخانه‌ای گفت: این سند در قالب قانون هوای پاک به نحو مطلوبی تدوین شده و در اجلاس بیست و هفتمی که در شرم الشیخ برگزار شد این دیدگاه وجود داشت که تا سال ۲۰۲۶ در لب مرزهای کشورها کربن کالاها را چک می کنند. وزات نفت در این قسمت در بحث کیفی سازی و بهینه سازی سوخت فعالیت انجام می دهد. در دستگاه‌هایی که فرسوده شده و از بین رفته اقدامات خوبی در حال انجام است. در بحث کهاب که بحث انتشار بنزین است که هم در معنای مخازن و هم در معنای انتقال و سوخت گیری است اقدامات خوبی انجام شده است. خوشبختانه وزارت نفت درمرحله مخازن و انتقال اقدامات خوبی انجام داده ولی در بحث سوختگیری و جایگاه سوختگیری هنوز به دلیل اعتباری کاری انجام نداده و متعهد به انجام وظایف شده است.
سلاجقه تاکید کرد: بسیاری از پالایشگاه ها دیگر امسال مازوت سوزی ندارند. امسال ما تا هفته قبل حدود ۳۰ درصد مازوت نسبت به سال قبل مازوت کمتری مصرف شده است. ما کشوری هستیم که سوخت فسیلی بسیار زیادی داریم ولی وزارت نیرو به سمت و سویی می رود که این اتفاق بیفتد. به طور مثال پالایشگاه آبادان ۳۰۰ میلیون یورو برای بحث کاهش سولفور دیده شده است که این گام بسیار مهمی است.
وی درباره قانون اسقاط خودروهای فرسوده اظهار کرد: برای اسقاط خودرو که طبق قانون هوای پاک باید اقدام مناسبی برای آن انجام شود. طی قانونی که در خردادماه ابلاغ شد این بحث مطرح شد که ۲۵ درصد تولیدی که انجام می شود به بحث اسقاط تعلق گیرد در خودروها که مجددا وزارت صمت برای اینکه حجم تولید خودروها در پارکینگ‌ها زیاد میشد اصلاحیه برای قانون داد که به مجلس رفت و برگشت داده شده است به دولت. این بحث بسیار جدی است و باید اجرا شود.
ایران در تحریم حداکثری قرار دارد
وی ادامه داد: کشوری که تحت حداکثر فشار تحریم‌ها است و توقع بیشترین همکاری داشته باشیم کاملا ظلم است. همانطور که در اجلاس گلاسگو بحث تروریسم اقتصادی را مطرح کردیم الان هم همین بحث مطرح شد چراکه در تحریم و فشار حداکثری قرار داده اند و انتظار توقع حداکثری نیز دارند که این ظلم مطلق است.
به گفته سلاجقه "علاوه بر موضوع صندوق اقلیم سبز، صندوق سازگاری نیز مطرح شد و در بحث سازگاری اولویت با تامین مالی بود درحالی که کشورهای پیشرفته بحث کاهش انتشار را داشتند یعنی به ما می گفتند که شما سوخت های فسیلی را استفاده نکیند و مولدهای انرژی پاک را از ما خریداری و انرژی پاک تولید کنید که این مسئله هزینه بسیار بالایی داشت و از طرفی هم تنها یک سوخت استفاده کنیم که یکی از مباحث مهم ما تنوع سوختی است."
وی افزود: میانگین استفاده دنیا از انرژی پاک ۲ درصد و میزان مصرف ما از انرژی پاک حدود یک درصد است. هرچند قرار است که وزارت نیرو در یک بازه زمانی مشخص ۳۰ درصد انرژی کشور را از انرژیهای پاک تولید کند.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست درباره پاسخ به این سوال که سند مشارکت جمهوری اسلامی در تغییرات آب و هوایی شامل چه نکاتی بود؟ آیا سندی که ایران ارائه کرد به تصویب رسید؟ اظهار کرد: خوشبختانه این سند به تصویب رسید و در مجموعه سازمان ملل ثبت شد و کشورهای همسوی ما نیز بازخورد مثبتی داشتند. به خصوص وزیر خارجه مصر بسیار از بیانیه ما استقبال و با اظهار امیدواری گفتند که مواضع ما مواضع کشور مصر نیز هست و بحث اساسی بحث تامین مالی و سازگاری بود که بسیار مورد استقبال قرار گرفت و بیانیه ما ثبت شد.
توافقات ایران و مصر در حوزه گرد و غبار
وی درباره صحبتهای انجام شده با کشور مصر درباره گرد و غبار گفت: با توجه به اینکه مصر منشا گرد و غبار است و یک کشور مسلمان و همسایه هستند درخواست کردیم که به اجلاس منطقه‌ای محیط زیست بپیوندند که مورد استقبال قرار گرفت و بحث انتقال کارشناس بین دو کشور مطرح شد که در آینده ای نزدیک انجام خواهد شد.
سلاجقه ادامه داد: تاکیدات رئیس جمهوری و آنچه که اعلامیه تهران و بیانیه تهران تصویب شد در حال پیگیری است و سازمان منطقه ای محیط زیست و دبیرخانه منطقه ای محیط زیست در تهران و صندوق محیط زیست هم در حال شکل گیری است. و اعداد و ارقامی که به این صندوق تعلق گرفته مناسب است.
وی افزود: قرار بود یک ماه قبل تیم کارشناسی از یاران به عراق رود، انتخابات عراق برگزار شد و از ما خواستند که فاصله ای دهیم چرا که وزا در حال جابه جایی هستند ولی به کشور سوریه تیم کارشناسی در حال اعزام است و امیدوارم بتوانیم در منشا موضوع تثبیت گرد و غبار در دستور کار قرار دهیم و خواسته های ملت شریف را برآورده کنیم.
قضیه گاز متان در تهران چه بود؟
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در واکنش به انتشار اخباری مبنی بر انتشار گاز متان بر فراز استان‌های تهران و شیراز، اظهار کرد: در هر صورت اینکه بگوییم گازی وجود ندارد غلط است، چرا که انباشتی از زباله و پسماند در این حجم می‌تواند چنین گازی را تولید کند اما اینکه توده‌ای با طول ۵ کیلومتر در تهران تشکیل شود، اشتباه است. در نشست پسماند، ستاد پسماند کشور و شهرداری تهران حضور دارد و تعهداتی نیز داده شده است و درخواست داریم که بحث آرادکوه زودتر سازماندهی شود. یعنی بحث زباله سوزی و استفاده از پسماندها برای تامین سوخت کارخانه سیمان مصرف شود. زباله سوزی آخرین مرحله و برای زباله‌هایی که به هیچ وجه قابل بازیافت نیستند، است که شهرداری برنامه دارد که زباله‌ها را به گونه‌ای سازماندهی کند که بوی این زباله ها بر طرف شود.
وی درباره سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری مبنی بر سیاستهای کلی محیط زیست و مهم ترین اقدامات صورت گرفته در این زمینه برای تحقق اهداف و دلیل زمان زیادی که صرف تحقق اهداف شده است، گفت: سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری بسیار پیشرو هستند. سیاستهای ۱۵گانه را اگر ملاحظه بفرمایید متاسفانه انجام نشده بود. ابلاغیه ای که معاون اول رئیس جمهور طی سال ۱۴۰۰ دادند باعث شد ما مشاور ویژه ای برای این قضیه بگذاریم و با همه دستگاه ها جلساتی گذاشه و تکالیفشان مشخص شد. خوشبختانه یکی از دستور کارهای سازمان حفاظت محیط زیست کشور بحث اجرایی نمودن سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری در دستگاه های مکلف است که در حال انجام است و خوشبختانه ما وظایف خود را در این حدود ۹ ماه در قالب نشستهای بسیار فشرده به خوبی انجام دادیم. دستگاه ها به خوبی وظایف خود را انجام می‌دهند و خوشبختانه میزان پیشرفتشان نیز مشخص است.
سلاجقه در پاسخ به این سوال که از لحاظ شاخص عملکردی محیط زیست ایران در چه جایگاهی قرار دارد و برای پیشرفت این جایگاه چه برنامه ای تدوین شده است؟ گفت: ما خیلی با رتبه بندی‌های جهانی خود را نمیسنجیم و اعتقادی نداریم. شاخص های جهانی درست است که انطباق داده شده است و میانگین آن جهانی است اما فرایند کشور ما بسیار متفاوت است چرا که در آستانه هستیم و از لحاظ رتبه بندی در رده های پایین جدول هستیم و رده جالبی نداریم و یک افت شدید داریم که باید ارتقا دهیم و پایین تر از این نرویم و پایین تر از این یعنی شکستن شیشه‌های آستانه. تمام دستگاههای اجرایی نیز پای کار هستند.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست درباره افتتاحیه نمایشگاه بین‌المللی محیط زیست و اهداف آن گفت: با اهداف و تحقق شعار سال مبنی بر حکم مقام معظم رهبری و شعار سازمان حفاظت محیط زیست مبتنی بر محیط زیست مردم پایه، هوشمند و فناورانه و جهش تولید برنامه ریزی شده است. سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری معاونت علمی ریاست جمهوری حداقل ۷۴ غرفه و شرکت مشارکت کردند در این بحث و روز یکشنبه (۲۹ آبان) در محل نمایشگاه بین المللی تهران این اتفاق رقم خواهد خورد و شرکت های دانش بنیان بسیار مناسبی شرکت خواهند داشت. این شرکت ها هم مولد و حافظ محیط زیست هستند و یک الگوی مناسب برای سایر صنایع کشور هستند. از تمامی دانشجویان و دانش آموزان و ... در خواست دارم که از این نمایشگاه بازدید کنند.
احداث پارک علم و فناوری در پارک پردیسان تهران
سلاجقه در پایان درباره احداث پارک های علم و فناوری اظهار کرد: یکی از بحث های اساسی که در دستور کار ما قرار دارد و تقریبا تا حدودی مشخص شده است که کی اتفاق افتد، به امید خدا با همکاری پژوهشکده محیط زیست کشور این اتفاق خواهد افتاد و امیدواریم که پارک پردیسان را که یک ذخیره جهانی است و گنجینه جهانی است چرا که در وسط پایتخت قرار گرفته سامان دهیم و با استفاده از شرکتهای دانش بنیان یک الگوی مناسب به عنوان پارک علم و فناوری ایجاد شود. اقدامات اولیه انجام شده است و مشاوره فناوری مدام در حال پیگیری این ماجرا است تا به زودی اتفاق افتد و تا پایان این دولت این اتفاق میمون خواهد افتاد.
