در پنج ماه نخست امسال میزان صادرات گاز ایران به تمام مقاصد صادراتی نسبت به مدت مشابه پارسال حدود ۲۰ درصد افزایش و میزان درآمدهای صادرات گاز در دولت فعلی نیز ۶۴ درصد افزایش داشته، در این بین حجم صادرات گاز به ترکیه به عنوان یکی از مقاصد صادراتی ۱۱ درصد افزایش یافته است.
همچنین ادامه مذاکرات برای افزایش صادرات گاز، وصول حدود ۱.۶ میلیارد دلار طلب گازی ایران از عراق، افزایش ۱۳۸ درصدی سوآپ گاز و ... از دیگر اقدامات انجام شده برای گسترش دیپلماسی انرژی در دولت سیزدهم بوده است.
در همین راستا به‌تازگی جواد اوجی که در رأس هیاتی به آنکارا سفر کرده است با فاتح دونمز و نورالدین نباتی، وزیران انرژی و اقتصاد ترکیه و همچنین رئیس کل بانک مرکزی ترکیه و شرکت‌های بزرگ فعال در حوزه انرژی این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد. یکی از مهم‌ترین محورهای مورد مذاکره، تمدید قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه بود که اصول آن مورد توافق دو طرف است و مقرر شد برای ادامه مذاکرات، کارگروهی مشترک برای کار روی موضوع تمدید قرارداد شکل گیرد.
در این سفر همچنین درباره افزایش مقدار صادرات گاز ایران به ترکیه و ساخت یک خط لوله جدید صادرات گاز برای افزایش ظرفیت انتقال گاز از این مسیر مذاکره شد. همچنین دو سناریوی افزایش صادرات گاز از طریق یک قرارداد جدید یا در قالب تمدید قرارداد پیشین بحث و بررسی شد.
قرارداد کنونی ۲۵ ساله صادرات گاز ایران به ترکیه در سال ۲۰۲۶ میلادی به پایان می‌رسد به همین دلیل ایران به دنبال دریافت شرایط بهتر در قرارداد جدید است. حمید رضا عراقی، مدیرعامل پیشین شرکت ملی گاز ایران در این رابطه به ایسنا، گفت: درحال حاضر به‌نظر نمی‌رسد که امکان افزایش ظرفیت صادرات گاز به ترکیه باتوجه به نیاز کشور وجود داشته باشد و احتمالا به همان میزان قرارداد فعلی که حدود هفت الی ۹ میلیارد مترمکعب بوده می‌توانیم اقدام به صادرات کنیم.
به گفته وی، باتوجه به اینکه نیاز کشور به‌گونه‌ای است که نیروگاه‌ها و صنایع به‌خصوص در زمستان مصرف بالایی دارند، نهایت قراردادی که بتوانیم با این کشور منعقد کنیم مانند گذشته است، در چند سال گذشته توانستیم سالانه ۹ میلیارد مترمکعب به ترکیه گاز صادر کنیم بدون اینکه مشکلی در قرارداد به وجود آید و یا اینکه متحمل جریمه شویم.
عراقی با اشاره به نیاز گازی عراق، تاکید کرد: در طول یکی دو سال آینده، عراق گاز بیشتری نسبت به ترکیه نیاز دارد لذا اگر قرار باشد در میزان ظرفیت صادرات افزایشی اتفاق بیفتد این افزایش برای عراق خواهد بود اما اگر با ترکیه قرارداد جدیدی منعقد شود به نظر می‌رسد که مفاد آن مانند قرارداد قبلی باشد.
به گفته وی، اگر دو طرف از نظر حجم گاز به توافق برسند این قرارداد تمدید خواهد شد و امکان انعقاد این قرارداد نیز با حجم گذشته وجود دارد، تجربه چندسال گذشته نشان داده که توان ایران برای صادرات گاز به ترکیه در حد ۹ میلیارد متر مکعب بوده است.
این کارشناس حوزه گاز با اشاره به مذاکرات صورات گرفته برای احداث یک خط لوله جدید به منظور صادرات گاز به ترکیه، اظهار کرد: در گذشته نیز این مذاکرات وجود داشت و ادامه خط نهم پتانسیلی برای افزایش حجم صادرات به ترکیه به وجود می آورد و اگر شرایط آماده شود و ترکیه آمادگی داشته باشد حتی می‌توان از طریق ایران خط را به کشورهای دیگر رساند، این طرح سرمایه‌گذاری فراوانی نمی‌خواهد.
عراقی با بیان اینکه کار خط لوله و انقال گاز در ایران بسیار قوی است اما مشکل حجم گاز است، گفت: باید تلاش شود تا به منابع جدیدی گازی دست یابیم، اولویت کشور تامین نیاز داخلی و بعد از آن صادرات به کشورهای همسایه که اکنون عراق و ترکیه است تبیین شده، اکنون باید منابع تامین گاز افزایش پیدا کند و مهم‌ترین اصل اجرای جدی دستورالعمل‌های مدیریت مصرف است.
وی افزود: اگر با همین روند پیش برویم قطعا با کمبود گاز مواجه می‌شویم و مجبور خواهیم شد گاز برخی صنایع را قطع کنیم و یا به نیروگاه‌ها سوخت دوم بدهیم تا مشکلی برای تامین گاز خانگی بخه وجود نیاید، بنابر این چالش اساسی تامین منابع گاز برای کشور است.
