به نقل از سازمان برنامه و بودجه کشور، جواد حسین‌زاده اظهار کرد: مرکز آمار ایران بر اساس مصوبه هیات وزیران موظف شده است اولین سرشماری عمومی نفوس و مسکن به روش ثبتی‌مبنا را در سال ۱۴۰۵ اجرا کند.
وی افزود: در راستای استفاده از ظرفیت‌های قانونی منطبق بر وظایف دستگاه‌های اجرایی برای اجرای این مصوبه، نمودار تشکیلاتی اجرای سرشماری عمومی نفوس و مسکن ثبتی‌مبنای ۱۴۰۵، تقسیم کار ملی، شرح کلی وظایف کمیته‌های ستاد و زمان‌بندی کلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن ثبتی‌مبنای ۱۴۰۵ تصویب و ابلاغ شده است.
رئیس مرکز آمار ایران در ادامه از اجرای آزمایش سرشماری عمومی نفوس و مسکن ثبتی‌مبنا به‌صورت انجام عملیات میدانی در پنج استان منتخب (خراسان شمالی، همدان، آذربایجان غربی، اصفهان و خوزستان) به‌شیوه میدانی خبر داد و گفت: این اقدام با هدف مقایسه نتایج آن با ریزداده‌های دستگاه‌های اجرایی و بررسی ظرفیت پایگاه‌های اداری کشور برای اجرای سرشماری عمومی نفوس و مسکن ثبتی‌مبنای ١٤٠٥، یکی از مهم‌ترین اقدامات مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۰ بود.
حسین‌زاده اظهارکرد: امروزه برای حکمرانی شایسته، وجود آمارهای دقیق و با کیفیت، نوین‌سازی نظام آماری کشور و حرکت به سمت نظام آماری ثبتی‌مبنا، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. مرکز آمار ایران نیز همگام با نظام‌های آماری جهانی، به عنوان یک سازمان آماری پیشرو و یگانه مرجع رسمی تهیه، اعلام و انتشار آمارهای رسمی کشور، با درک صحیح از تحولات ملّی و بین‌المللی و با آگاهی از تغییرات، نیازهای روزافزون جامعه و کمبودهای موجود در نظام آماری کشور، نوین‌سازی نظام آماری و «گذار از نظام آمارهای سنتی به نظام آمارهای ثبتی مبنا» را رویکرد اصلی خود قرار داده است.
وی در ادامه از مرکز آمار ایران به‌عنوان یگانه مرجع رسمی تولید و انتشار آمارهای رسمی در کشور نام برد و افزود: تحقق اهداف نظام و به ویژه رویکردهای اصلی دولت، بدون داشتن آمار دقیق، باکیفیت، متقن و روزآمد با چالش‌هایی مواجه خواهد شد که مرکز آمار ایران به عنوان یک نهاد علمی و تخصصی، وظایف خود را که همان تولید و انتشار آمار دقیق و بهنگام و ارائه تصویر واقعی از وضعیت جامعه در حوزه آماری به دولت است، انجام داده و در این دولت نیز همچنان انجام می‌دهد.
تغییر رویکرد مرکز آمار به سمت استفاده از ثبت‌های اداری در تولید آمارها
رئیس مرکز آمار ایران ضمن تشریح فعالیت‌های این مرکز در راستای ارتقای کیفیت آمارهای رسمی، ادامه داد: جهت‌گیری جدی مرکز آمار به سمت استفاده از ثبت‌های اداری در تولید آمارها، به این ترتیب است که مرکز آمار به جای اجرای طرح‌های آمارگیری نمونه‌ای به روش سنتی، به دنبال استفاده از ثبت‌های اداری برای ارتقای کیفیت طرح‌های آمارگیری بوده است.
حسین‌زاده گفت: مرکز آمار ایران با ایجاد داشبوردهای نظارتی برخط، سعی کرده است کیفیت اجرای طرح‌های آمارگیری را افزایش دهد و با توجه به رویکرد به سوی سرشماری ثبتی مبنا، دستورالعمل ارزیابی کیفیت ثبت‌های اداری تهیه شده است و بر اساس آن ثبت‌های اداری دستگاه‌های اجرایی را ارزیابی و بازخوردهای لازم را به منظور ارتقای کیفیت این ثبت‌های اداری به دستگاه‌های اجرایی مربوط اعلام کرده است.
وی اظهار کرد: مرکز آمار در زمینه کاهش بازه‌های زمانی انتشار نتایج طرح‌های آمارگیری نیز اقدامات بسیار خوبی انجام داده و با توجه به اهمیت تولید و عرضه محصولات کشاورزی و پایش وضعیت عرضه مایحتاج مردم، تولید و انتشار آمارهای بخش کشاورزی در بازه‌های زمانی ماهانه و فصلی، گسترش قابل توجهی داشته و مورد استقبال و استناد زیادی واقع شده است.
مزایای سرشماری به روش جدید
رئیس مرکز آمار ایران گفت: با توجه به هزینه‌بَر بودن سرشماری به شیوه سنتی، اجرای سرشماری به روش ثبتی‌مبنا مزایایی دارد که کاهش هزینه‌ها و ارتقای کارایی و بهره‌وری در نظام آماری؛ کاهش بار پاسخگویی و کاهش نرخ بی‌پاسخی و کاهش زمان تولید و انتشار اطلاعات آماری، از آن جمله هستند.
حسین‌زاده افزود: رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور و هم وزرای دولت سیزدهم (به عنوان رئیس و اعضای ستاد ملی سرشماری ثبتی‌مبنا) در دومین جلسه این ستاد که در روز هفتم تیرماه برگزار شد، از برنامه سرشماری ثبتی‌مبنا استقبال و حمایت کامل کرده‌اند و برای تحقق این برنامه ملی وفاق دارند.
روند پیشرفت استقرار نظام جامع ثبت‌های آماری ایران
رئیس مرکز آمار ایران سپس استقرار نظام جامع ثبت‌های آماری ایران را مهم‌ترین گام برای نوین‌سازی نظام آماری کشور برشمرد و گفت: پس از تصویب کلیات طرح نظام جامع ثبت‌های آماری ایران و احکام مرتبط با آن در نشست شورای‌عالی آمار، فازهای چهارگانۀ اجرایی این طرح، تهیه و ابلاغ شد.
وی افزود: توفیق در اجرای این برنامه تا حد زیادی به کیفیت همکاری دستگاه‌های اجرایی، نهادها و موسسات عمومی با مرکز آمار ایران بستگی دارد و در این راستا به منظور پیاده‌سازی نظام جامع ثبت‌های آماری ایران، جلساتی برای ایجاد هماهنگی، راهبری و ارائه راهکارهای فنی به دفاتر و دستگاه‌های مرتبط با طرح، ستاد، شورای راهبری و کمیته کارشناسی نظام جامع ثبت‌های آماری ایران در سطح مرکز آمار ایران تشکیل شد و انجام این فعالیت، در دولت سیزدهم ـ‌که از این طرح بسیار حمایت می‌کند- هم ادامه دارد.
حسین‌زاده گفت: به نظر من، دولت به‌طور کامل با اجرای این برنامه ملی موافق است و تسریع در تصویب قانون نظام آماری کشور می‌تواند بسیار تسهیل‌کننده باشد.
وی با بیان اینکه اجرای چنین طرحی با این گستردگی و حساسیت در سطح ملی که برای اوّلین بار در ایران برگزار می‌شود، نیاز به مهارت و تجربۀ اجرایی بالایی دارد، گفت: مرکز آمار ایران برای فاز مطالعاتی این طرح، از مشورت بهترین استادان و صاحبنظران حوزه‌های آماری بهره گرفته و تجربۀ کشورهای دیگر را که در اجرای این طرح پیشرو بوده‌اند، مد نظر قرار داده است.
رئیس مرکز آمار ایران در ادامه افزود: تا زمان اجرای طرح در سال ۱۴۰۵، چند مرحلۀ آزمایشی را انجام خواهیم داد. برای مثال در سال ۱۳۹۹، اطلاعات جمعیتی عشایر کوچنده، به شیوه ثبتی جمع‌آوری شد و با تغییر روش جمع‌آوری اطلاعات از سنّتی به ثبتی‌مبنا، سرشماری عشایر کوچنده نیز دستخوش تغییراتی شد.
وی سپس گفت: پس از طراحی سامانه توسط سازمان امور عشایر و ثبت اطلاعات و همچنین اتصال آنها از طریق کد ملی به ۱۴ پایگاه اطلاعاتی دستگاه‌های اجرایی موجود در مرکز آمار ایران، با استفاده از این سامانه و از طریق ارتباط اطلاعات بین پایگاه‌های اطلاعاتی داده‌های درخواستی سازمان امور عشایری شامل تاریخ تولد، محل تولد و اطلاعات دانش‌آموزان خانوارهای عشایر کوچنده و ... تهیه شد و نتایج شهرستانی جمعیت عشایر کوچنده کشور بر حسب محل استقرار ییلاقی و قشلاقی، استخراج و نشریه نتایج شهرستانی به دست آمد.
توسعۀ دولت الکترونیک در سطح مرکز آمار ایران
رئیس مرکز آمار ایران سپس درباره مهم ترین اقدامات انجام شده در این مرکز برای توسعه دولت الکترونیک، گفت: طی سال‌های گذشته علاوه بر فراهم آوردن زیرساخت‌های نظری لازم برای اجرای طرح سرشماری ثبتی‌مبنا؛ اعم از انتقال دانش روز دنیا در حوزه‌های تحلیل مه‌داده و هوش مصنوعی و...، اقدامات اجرایی متعددی نیز نظیر توسعه و پشتیبانی سامانه خدمات اطلاع‌رسانی آماری، بازنگری فرایندهای خدمات مرکز آمار در حوزه ارائه خدمت به مشاوران و شرکت‌های آماری، مدیریت، به روز رسانی و توسعه محتوایی درگاه ملّی آمار، توسعه محتوایی سامانه خدمات اطلاع‌رسانی آماری و توسعه و پشتیبانی نرم‌افزار آمار همراه و یکپارچگی اطلاعات با سامانه سری زمانی و... انجام داده اند.
