طرح شبکه ملی اطلاعات در کشور از اواخر سال ۱۳۸۴ مطرح و مهمترین دلیل پیاده‌سازی این شبکه در آن سال کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت اعلام شد.
در سند «ضرورت تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات» آمده که شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیرساخت ارتباطی کل فضای مجازی، شبکه همه شبکه‌های کشور است. این شبکه متشکل از زیرساخت‌های ارتباطی با مدیریت مستقل کاملاً داخلی، شبکه‌ای حفاظت‌شده نسبت به اینترنت و شبکه‌ای با امکان عرضه انواع محتوا و خدمات ارتباطی سراسری برای آحاد مردم است.
شبکه ملی اطلاعات در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی ایران با پشتیبانی کامل از دیگر اقدامات آموزشی، حقوقی و قضایی به نحو مطلوب و مطمئن تامین‌کننده نیازهای ارتباطی برای انواع ذی‌نفعانی که حداقل یکی از آنها در داخل کشور قرار دارد، است و امکان ارائه انواع خدمات و محتواهای فضای مجازی در حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، امنیتی و دفاعی را در کشور فراهم می‌کند. همچنین در سند ضرورت تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات، بر ایجاد شبکه‌ای با قابلیت برقراری ارتباطات امن و پایدار میان دستگاه‌ها و مراکز حیاتی کشور و میزبانی داخلی در صورت نبود شبکه جهانی اینترنت تاکید شده است.
در سال‌های بعد از ۱۳۸۴ عملا اجرای این طرح با کندی صورت می‌گرفت تا اینکه در دولت یازدهم، اجرای این طرح پیگیری و درنهایت در اواخر همان دولت اعلام شد که فازهای اول، دوم و سوم آن افتتاح و رونمایی شده است.
اما در دولت سیزدهم، شتاب‌بخشی به روند اجرای شبکه ملی اطلاعات از مهمترین اقدامات وزارت ارتباطات آغاز شد؛ بدین ترتیب طرح شتاب‌بخشی به روند اجرای شبکه ملی اطلاعات، از مهرماه سال گذشته آغاز شده و در حال حاضر هم در مرحله اجرا قرار دارد؛ این طرح در ابتدای دولت سیزدهم، پیشرفت حدود ۳۰ درصدی داشت و اکنون به ۴۴ درصد رسیده و براساس هدف‌گذاری های انجام شده دست‌یابی به پیشرفت ۶۰ درصدی تا پایان سال ۱۴۰۱ مورد انتظار است.
مهمترین اقدامات انجام شده در راستای تحقق این پروژه شامل تشکیل شورای راهبردی اجرای شبکه ملی اطلاعات، افزایش ۱۰۰ درصدی ترانزیت از خاک جمهوری اسلامی ایران، آغاز پروژه افزایش ۷۰ درصدی ظرفیت شبکه زیرساخت کشور و عملیات‌سازی سامانه‌های ارائه دهنده خدمات نام دامنه شبکه ملی اطلاعات (DNS) است.
اما در پروژه مورد بررسی طرح تشکیل شورای راهبردی اجرای شبکه ملی اطلاعات از مهرماه سال گذشته آغاز شده و در آذرماه همان سال به پایان رسیده است؛ به عبارتی مدت زمان اجرای طرح ذکر شده ۳ ماه بوده و طبق اعلام، به‌صورت کامل ( ۱۰۰ درصد) محقق شده است.
همچنین طبق مصوبه شورای عالی فضای مجازی با عنوان«طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات» بیش از ۲۰۰ پروژه ریز و درشت برای اجرای شبکه ملی اطلاعات استخراج شده است. از آن جمله پروژه افزایش ۱۰۰ درصدی ترانزیت از خاک جمهوری اسلامی ایران است که از زمان آغاز فعالیت دولت سیزدهم شروع شده و تا مردادماه سال جاری به طول انجامیده و میزان پیشرفت طرح مذکور ۲.۵ ترابیت بر ثانیه اعلام شده است. ازجمله دستآوردهای اجرای این پروژه استفاده حداکثری از ظرفیت خدادادی کشور برای ترانزیت ترافیک اینترنت از خاک کشورمان است که در گذشته مورد غفلت قرار گرفته بود.
آغاز پروژه افزایش ۷۰ درصدی ظرفیت شبکه زیرساخت کشور از دیگر طرح‌های انجام شده است که از اسفندماه سال گذشته شروع شده و درحال حاضر هم در مرحله اجرا قرار دارد و ۶۰ درصد هم در زمینه اجرا پیشرفت داشته است. با اجرای این پروژه به اندازه ۱۰ سال گذشته به ظرفیت شبکه مادر ارتباطی کشور افزوده خواهد شد.
اما از دیگر طرح‌های انجام شده در راستای شتاب‌بخشی به روند اجرای شبکه ملی اطلاعات، عملیاتی‌سازی سامانه‌های ارائه دهنده خدمات نام دامنه شبکه ملی اطلاعت (DNS)است. این پروژه از مهرماه سال ۱۴۰۰ آغاز شده و درحال حاضر هم در حال اجراست. براساس این گزارش پروژه ذکر شده ۵۰ درصد پیشرفت داشته است. بنابراین یکی از پروژه‌های مهم استقلال شبکه ملی اطلاعات، همین سامانه است که راه‌اندازی شده و با زیر بار رفتن کل ترافیک کشور به بهره‌برداری می‌رسد.
۱۹۰۰ روستای جدید به شبکه ملی اطلاعات متصل شدند
پیش از این عیسی زارع پور- وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفته بود امروز بسیاری از کشورهای پیشرفته به دنبال راه اندازی این شبکه هستند و در این زمینه ایران یکی از کشور های پیشتاز است.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اخیرا با بیان اینکه از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون ۱۹۰۰ روستا به شبکه ملی اطلاعات متصل شدند، گفت که تا هفته دولت سال بعد، کل روستاهای بالای ۲۰ خانوار به شبکه ملی اطلاعات متصل می‌شوند.
بدین ترتیب در ابتدای دولت ۸۰ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار به شبکه ملی اطلاعات متصل بودند و اکنون ۸۸ درصد روستاها متصل هستند و تا پایان سال، قرار است این تعداد به ۹۵ درصد رسانده شود و تا هفته دولت سال بعد، کل روستاهای بالای ۲۰ خانوار را به شبکه ملی اطلاعات متصل شود.
