آن‌طور که فرود عسگری - معاون امور گمرکی گمرک ایران - طی گزارشی آخرین وضعیت موجودی کالاهای اساسی در بنادر را به ایسنا اعلام کرده است، تا ۲۳ مردادماه، مجموع کالاهای اساسی شامل موجودی، پای اسکله و منتظر در لنگرگاه به بیش از پنج میلیون و ۲۴۳ هزار و ۱۶۵ تن رسیده است؛ از این میزان حدود ۳.۵ میلیون تن مربوط به موجودی گمرکات و حدود ۱.۷ میلیون تن کالاهای شناورهای کنار اسکله و در شناورهای منتظر در لنگرگاه قرار دارد.
بر اساس این گزارش، بالاترین حجم کالاهای اساسی موجود در بنادر به ذرت با بالغ بر یک میلیون و ۳۵۰ هزار تن اختصاص دارد. بعد از آن دانه‌های روغنی با ۵۱۴.۴ هزار تن، روغن‌خام ۴۶۲.۲ هزار تن است. سایر اقلام اساسی نیز شامل ۳۳۱.۲ هزار تن گندم، ۱۷۸.۵ هزار تن جو، ۲۴۵.۵ هزار تن سویا و ۱۳.۱ هزار تن برنج است.
همچنین تا ۲۳ مردادماه، در مجموع ۵۳ شناور حاوی کالای اساسی در بنادر قرار داشته‌اند که ۲۰ شناور کنار اسکله حاوی ۳۱۶.۴ هزار تن کالا شامل گندم، ذرت، جو، سویا، شکر، دانه‌های روغنی است. ۳۳ شناور دیگر حاوی ۱.۴ میلیون تن کالا منتظر تخلیه در لنگرگاه است که روغن، گندم، ذرت، جو، سویا، دانه‌های روغنی و برنج را با خود حمل می‌کنند.
ترخیص درصدی متوقف نشده است
در حالی این گزارش گمرک نشان‌دهنده افزایش میلیونی کالاهای دپو در گمرک است که معاون امور گمرکی گمرک ایران در این رابطه می‌گوید که موجودی در گمرک تغییر چندانی نداشته است، ورودی کشتی کالاهای اساسی در کشور و لنگرگاه حدود یک میلیون تن رشد دارد که کشتی‌های در اسکله تقریبا به دو میلیون تن می‌رسد، وی، انتظار این میزان کالای اساسی در لنگرگاه را خوب ارزیابی کرده است.
اما در مورد این‌که آیا مانعی در ترخیص کالاها وجود دارد و ترخیص درصدی با مشکل مواجه است که این افزایش اتفاق افتاده است، عسگری گفت که این طور نیست و ترخیص درصدی در حال انجام است؛ به‌طوری که گمرکات بندر خدمات گمرکی را تا خروج آخرین کامیون‌های حامل کالاهای اساسی ارائه می‌دهد و علاوه بر این تسهیلات، تودیع ضمانت‌نامه بانکی و ترخیص نیز انجام می‌شود.
از ۷ تیر تا ۲۳ مرداد چه اتفاقی افتاد؟
این در حالی است که در مقایسه با اوایل ماه گذشته، حجم دپوی کالای اساسی حدود یک میلیون تن افزایش داشته است؛ به‌طوری که طبق گزارش هفتم تیرماه سال جاری، مجموع کالاهای اساسی شامل موجودی، پای اسکله و منتظر در لنگرگاه حدود ۴.۲ میلیون تن بود که سه میلیون تن آن موجود در گمرک و ۳۸۶.۲ هزار تن در شناورهای کنار اسکله و ۹۰۰ هزار تن در شناورهای منتظر در لنگرگاه قرار داشت.
بر این اساس حجم کالاهای موجود در گمرکات نسبت به دوره مورد بررسی حدود ۵۰۰ هزار تن و کالاهای موجود در شناورها نیز ۵۰۰ هزار تن دیگر اضافه شده است.
از دو سال اخیر جهت تسریع در ترخیص کالاهای اساسی، به استناد مصوبه شورای عالی امنیت ملی، جریان ترخیص درصدی کالا مطرح بوده که واردکنندگان می‌توانند ۹۰ درصد کالا را قبل از صدور کد رهگیری بانک جهت تامین ارز، ترخیص کرده و مابقی را بعد از تامین ارز خارج کنند. اگرچه برای اجرای همین نیز برخی واردکنندگان به دلیل تامین به موقع ارز، مردد بودند ولی در هر حال اقدامی جهت ترخیص و ممانعت از دپوی بیشتر اقلام اساسی بود.
در مدت اخیر و با توجه به اجرای قانون اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و البته بخشنامه بانک مرکزی در سال جاری که ورود کالا قبل از تائید منشأ ارز و ثبت سفارش را ممنوع اعلام کرده بود، بحث‌هایی در مورد توقف ترخیص درصد و عدم اجرای آن مطرح بوده است که در این حالت در کنار سایر مسایل، حجم دپوی کالای اساسی در گمرک و بنادر افزایش خواهد یافت.
