سحر تاجبخش در مراسم گرامیداشت روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی که با شعار «عبور از خشکسالی با مشارکت همگانی» در سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور برگزار شد با اشاره به مساله تغییر اقلیم و اثرات آن در جهان و ایران اظهارکرد: به علت مداخله انسان در اتمسفر زمین، جوّ با سرعت بی‌سابقه‌ای درحال گرم شدن است. امروز ما شاهد آن هستیم که جهش قابل ملاحظه دما بعد از انقلاب صنعتی و مشخصا از دهه ۱۹۹۰ به بعد رخ داده و از آن زمان روند افزایشی انتشار گازهای گلخانه‌ای را شاهدیم.
رییس سازمان هواشناسی به تبیین گزارش ویژه هیات بین‌المللی تغییر اقلیم در سال ۲۰۲۰ که در آن سهم اقدامات مختلف در تغییرات اقلیمی را مشخص کرده پرداخت و گفت: ۱۳۰ میلیون کیلومتر مربع زمین‌های خالی از یخ بدون در نظر گرفتن اقیانوس ها در روی کره زمین وجود دارد. با اقدامات مختلفی چون تبدیل جنگل به زمین زراعی و... منجر به تغییرات کاربری قابل ملاحظه زمین شده‌ایم و همین امر موجب تخریب زمین و فرسایش خاک خواهد شد. متاسفانه آنچه موجب تخریب زمین شده، طی سال‌های اخیر رخ داده است.
تاجبخش ادامه داد: تغییر کاربری زمین منجر شده تولیدات کشاورزی افزایش یابد و این امر باعث شده که استفاده از کودها و استفاده چندمرتبه از خاک تقویت شود. در واقع زمین‌های کشاورزی تا ۲۴۰ درصد افزایش یافته است. افزایش تقاضا ارتباط مستقیم با افزایش تولید محصولات کشاورزی داشته است.
وی با بیان اینکه بیابان‌زایی و افت کیفی زمین هم رشدی قابل ملاحظه داشته است، گفت: در مجموع تقریبا یک چهارم سطح کره زمین بدون در نظر گرفتن آب‌ها، به علت فعالیت‌های انسانی رو به تخریب است.
رییس سازمان هواشناسی کشور با اشاره به فرسایش خاکی که توسط مزارع کشاورزی ایجاد شده است، گفت: این موضوع درحال حاضر ۱۰ تا ۲۰ درصد برای زمین‌های بدون کشت و حدود ۱۰۰ برابر برای زمین‌های با کشت تخمین زده شده است. طی سال‌های ۱۹۶۱ تا ۲۰۱۳ مساحت زمین های مناطق تحت خشکسالی افزایش یافته که خود این مساله منجر به مهاجرت و جابه‌جایی جمعیت شده است.
تاجبخش افزود: اما آنچه در کشور ما اتفاق افتاده، بررسی بارش، دما و رطوبت خاک طی ۵۰ سال گذشته است که نشان می‌دهد از سال ۵۱ تا ۱۴۰۰ شمسی، بارش کشور با آهنگ کاهشی ۸۶ صدم میلی متر در سال مواجه بوده که قابل توجه است. متناظر با آن میزان تبخیر و تعرق با ۶ میلی متر افزایش در سال مواجه بوده که شرایط نامساعدی حداقل در حوزه کشاورزی را به همراه دارد. همچنین با افزایش دمای ۶.۶ درجه سلیوس کشور در هر دهه مواجه بوده‌ایم و افزایش قابل ملاحظه دما در سال‌های اخیر اتفاق افتاده است.
وی به بررسی تغییر روند شاخص خشکسالی SPEI در کشور پرداخت و گفت: حداقل طی ۲۰ سال گذشته و در بازه‌های زمانی ۱۰ ساله ما شرایط خشکسالی را در کشور تجربه کرده‌ایم و بدترین شرایط در ۱۰ سال گذشته را در سال ۱۴۰۰ داشته‌ایم.
رییس سازمان هواشناسی کشور با اشاره به اینکه گرد و خاک از مهمترین مواردی است که طی سال‌های اخیر افزایش یافته است، درباره اقلیم‌های محتمل آینده گفت: به طور مشخص در سه شاخص دما، رطوبت و بارش، وضعیت مطلوبی را در سال‌های آتی نخواهیم داشت. بر اساس یکی از سناریوها، افزایش دمای چهار درجه در تمام مناطق کره زمین تجربه خواهد شد. متناسب با آن روند افزایش بارش‌ها را داریم، اما بارش‌ها عمدتا سیلابی و مخرب هستند. تغییرات اقلیمی تاثیر مستقیمی روی اکوسیستم‌ها و زیست‌بوم‌های ما خواهد داشت.
تاجبخش ادامه داد: فعالیت‌های کشاورزی و جنگل‌داری و سایر موارد مرتبط با تغییر کاربری زمین تا ۲۳ درصد انتشار گازهای گلخانه‌ای را تحت افزایش داده است که بخشی از این فرآیند قابل پیشگیری است. شدت طوفان های گرد و خاک طی این مدت به خصوص در پهنه خاورمیانه به شدت افزایش یافته و گرمایش ناشی از تغییر اقلیم باعث شده است الگوی رخداد بارش‌ها در کشورها تغییر کند که ما هم آن را در کشور ملاحظه می‌کنیم.
خبر مرتبط با مراسم گرامیداشت روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی: ۴ پیشنهاد برای مقابله با بیابان‌زایی
وی با تاکید بر اینکه ما باید خودمان را نسبت به تغییرات اقلیمی تاب‌آور کنیم اظهارکرد: یکی از مهمترین راهکارها در این زمینه مدیریت منابع است. اگر این رویه همچنان در دنیا ادامه یابد منابع جهان به سمت نابودی خواهد رفت. اگر در دنیا روند تولید گازهای گلخانه‌ای به همین شکل فعلی ادامه یابد طی سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۵ به احتمال ۹۰ درصد رکورد گرم‌ترین دما را در اتمسفر کره زمین خواهیم داشت. امید است با مدیریت خوب از مشکلات ناشی از تغییر اقلیم پیشگیری کنیم.
