رستم قاسمی ـ وزیر راه و شهرسازی اخیرا اعلام کرده یک میلیون مسکن در کشور در مراحل ساخت و تکمیل قرار دارد. او پیش از این هم وعده داده بود در شش ماهه ابتدای سال جاری ۲ میلیون واحد طرح نهضت ملی مسکن به مرحله اجرا برسد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد طرح نهضت ملی مسکن دارای نقاط قوت و ضعفی است. به طور مثال تامین زمین برای یک میلیون و ۳۶۴ هزار واحد مسکونی تا کنون از نقاط قوت آن است. اما عملکرد سیستم بانکی در پرداخت تسهیلات چندان مطلوب نیست. طبق قانون بانکها می‌بایست سالیانه ۳۶۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات به طرح جهش تولید و تامین مسکن اختصاص دهند.
از زمان تصویب قانون جهش تولید و تامین مسکن در ۱۷ مرداد ۱۴۰۰ بجز بانک مسکن که تاکنون حدود ۸۰۰۰ میلیارد تومان تسهیلات به پروژه نهضت ملی مسکن پرداخت کرده، سایر بانکها هیچگونه عملکردی در این زمینه نداشتند. ۱۵ هزار میلیارد تومان نیز در این مدت آورده متقاضیان بوده و در واقع رقم آورده حدود دو برابر مقدار وام است؛ در حالی که از ابتدا هدف‌گذاری این بود که تسهیلات بخش قابل توجهی از هزینه‌های ساخت واحدهای نهضت ملی را پوشش دهد.
جاخالی دادن بانکها از پروژه نهضت ملی مسکن در شرایطی این طرح را با چالشهای جدی مواجه کرده که بانکها در سال ۱۴۰۰ به طور کلی مبلغ ۲۹۶۸ هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کردند و برای امسال ۴۰۰۰ هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است. وزیر راه و شهرسازی می‌گوید که عمده این وام به بخش خدمات پرداخت می‌شود.
کند بودن روند اجرای طرح نهضت ملی مسکن پس از گذشت ۹ ماه انتقاد ابراهیم رئیسی ـ رئیس جمهور را نیز در پی داشته است. عدم تخصیص زمین از سوی دستگاههای دولتی، اجرایی نشدن مالیاتهای حوزه مسکن، خالی بودن صندوق ملی مسکن و تامین نشدن اعتبارات توسط نظام بانکی از جمله مشکلاتی است که پروژه را درگیر کرده است.
با توجه به عزم دولت در ساخت چهار میلیون واحد مسکونی طی چهار سال آینده، انتظار می‌رود استانداران به عنوان رئیس شورای مسکن استانها نقش پررنگ‌تری را در اجرای یکی از مهم‌ترین برنامه‌های دولت سیزدهم ایفا کنند.
آخرین وضعیت طرح نهضت ملی مسکن حاکی از آن است که تا پایان خردادماه به استانها برای تامین اراضی، پالایش متقاضیان و اجرای طرح فرصت داده شده است.
بنا به گفته محمود محمودزاده ـ معاون وزیر راه و شهرسازی، اراضی یک میلیون و ۳۶۴ هزار واحد طرح نهضت ملی مسکن با کاربری مسکونی تامین شده است. بیشترین تامین زمین در سیستان و بلوچستان و بوشهر و کمترین اراضی در کردستان، لرستان، کرمان، تهران تامین شده است که ضرورت دارد تا روند تامین اراضی سرعت یابد.
وی هم‌چنین گفت: بیش از ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر از متقاضیان نیز به کارتابل استانها معرفی شده‌اند تا روند پالایش آنها تکمیل شود.
نهضت ملی مسکن در یک نگاه
بنابراین گزارش، قانون جهش تولید و تامین مسکن (نهضت ملی مسکن) مصوب ۱۷ مردادماه ۱۴۰۰ یکی از برنامه‌های کلان دولت سیزدهم محسوب می‌شود. دولت با تلفیق دو طرح «نهضت ملی مسکن» و «اقدام ملی مسکن» قصد دارد چهار میلیون واحد مسکونی طی چهار سال احداث کند. بانکها موظف شده‌اند سالیانه ۳۶۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات به طرح جهش تولید و تامین مسکن اختصاص دهند. طبق آخرین آماری که محمودزاده ـ معاون وزیر راه و شهرسازی ـ ارایه داده تا روز ۲۸ فروردین ۱۴۰۱ تعداد ۵۳۰ هزار واحد طرح اقدام ملی مسکن، ۳۲۱ هزار واحد نهضت ملی مسکن و ۱۰۸ هزار واحد طرح خودمالکی که برای دریافت تسهیلات به بانک معرفی شده، در حال اجرا است. تا روز یکم خرداد ۱۴۰۱ برای یک میلیون و ۳۶۴ هزار واحد تامین زمین شده است. مجموعا در دو طرح حمایتی نهضت ملی مسکن و اقدام ملی حدود ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر ثبت نام کردند که ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از شرایط لازم برخوردارند و تایید شدند.
رستم قاسمی - وزیر راه و شهرسازی وعده داده که تا پایان مردادماه ۱۴۰۱ تعداد ۲ میلیون واحد به مرحله اجرا برسد. وام این واحدها در تهران ۴۵۰ میلیون تومان، دیگر کلانشهرها ۴۰۰ میلیون، مراکز استانها ۳۵۰ میلیون، سایر مناطق شهری ۳۰۰ میلیون و روستاها ۲۵۰ میلیون تومان با نرخ سود حداکثر ۱۸ درصد تعیین شده است. طبق آخرین برآوردها قیمت هر متر مربع واحدهای نهضت ملی مسکن ۴ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان خواهد بود و زمان ساخت پروژه ۱۸ تا ۲۴ ماه تعیین شده است.
