دعوت به صبوری بدون چشم‌انداز

با نگاهی به روند توسعه در کشورهایی مانند مالزی در می‌یابیم که همه ارکان تصمیم‌ساز در یک برنامه جامع و واقع‌بینانه تلاش کردند تا کشورشان تبدیل به یک قطب اقتصادی شود. بررسی روند چگونگی این توسعه در هر کشوری و در جای خود قابل بررسی است.

روز گذشته اما سید محمد حسینی وزیر ارشاد محمود احمدی نژاد و معاون فعلی رئیس جمهوری در امور مجلس از مردم خواسته بود تا برای حل مشکلات اقتصادی صبر پیشه کنند.

او گفته بود: «حل معضلات اقتصادی و سلامت زمانبر است و هرچند نباید در این خصوص تعلل کرد ولی از مردم انتظار می‌رود مثل همیشه صبر پیشه کنند.» هرچند این گزاره به خودی درست است چنانکه کشوری مانند ترکیه نیز با اصلاحاتی که کمال درویش انجام داد طی مدت زمان حدود یک دهه وضعیت اقتصادی این کشور بهبود یافت.

اما مسئله‌ای که آقای حسینی شاید به آن توجه نکرده است نبود چشم‌انداز برای صبوری است. نمی‌توان با برنامه‌های کلی، شعاری و تغییرات افراد به تنهایی اقتصاد را نجات داد. هنوز هیچ نشانه‌ای از یک برنامه تحولی مورد تایید نخبگان اقتصادی، از سوی دولتمردان جدید دیده نشده است. هرچند قضاوت بسیار زود است اما حتی در اظهارنظرها هم همچنان رویکرد امیدوارکننده‌ای دیده نمی‌شود.

اگر به همان بحث تجربه کشورهای دیگر مانند ترکیه بازگردیم متوجه خواهیم شد که این درخواست صبوری از مردم نیز تا وقتی که با مردم به طور شفاف در خصوص چشم انداز صبوری‌شان گفته نشود؛ هنوز زود است.

چنانکه کمال درویش وقتی سکان هدایت کشتی توفان‌زده اقتصاد ترکیه را در دست گرفت دو شرط تعیین کرد؛ «استقلال در تصمیم‌گیری و انتخاب تیم اقتصادی» و «همگرایی ائتلاف سیاسی حاکم بر ترکیه».

با تحقق این دو شرط و حذف اصطکاک سیاسی از مسیر بهبود، سریالی از اصلاحات اقتصادی آغاز شد. «حفظ ارزش پول ملی با دخالت حداقلی بانک مرکزی»، «سیاست‌های مالی انبساطی»، «اصلاح نظام بانکی» و «بهبود چارچوب‌های نظارتی» از جمله اقداماتی بود که خیلی زود ترکیه را از «اقتصادی رانت‌جو» و در معرض سقوط به مثالی از تجربه شکوفایی اقتصادی تبدیل کرد.

حال باید از آقای حسینی پرسید کدام یک از این اقدامات در حال حاضر انجام شده که بتوان صبر را نیز در کنار آن برای مردم تجویز کرد. همچنین در افراد انتخاب شده به عنوان وزیر و برنامه‌هایشان هم نشانه‌ای از یک تغییر اساسی دیده نمی‌شود.

هرچند باید باز هم تاکید کرد که نباید به این زودی قضاوت کرد اما می‌توان این هشدار را داد که تا زمانی که همدلی و همگرایی در بسترهای سیاسی و اجتماعی فراهم نشود و به موازات آن برای اصلاح ساختارهای فاسد اقدامات عملی برداشته نشود، سخت بتوان چشم انداز مشخصی برای اقتصاد ترسیم کرد.

به این اضافه شود که تحریم‌ها علیرغم برخی اظهارنظرها عامل موثر در وضعیت بد اقتصادی است که برای رفع آن هم هنوز دورنمایی دیده نمی‌شود.

بنابراین در این وضعیت به نظر می‌رسد همان طور که مردم برای قضاوت عملکرد دولت جدید نباید زود قضاوت کنند، دولتمردان هم برای دعوت به صبوری برای بهبود وضعیت عجله‌ای نباید داشته باشند چرا که ممکن است باعث ایجاد یاس مضاعف در مردم شود.

با این همه اما باید گفت که صبر امر پسندیده‌ای برای توسعه در هر کشوری است. صبری که درنهایت به تسامح و پذیرش اندیشه متفاوت نیز منجر خواهد شد.

منبع: ابتکار