این
روزها افغانستان در جنگ و ناآرامی به سر می‌برد و بر اساس گزارش‌ها تشدید
حملات طالبان به مراکز ولایت‌ها ادامه دارد. به گفته صاحب‌نظران، کارشناسان
و تحلیلگران ناآرامی‌های افغانستان بدون‌شک تبعاتی را برای اقتصاد ایران
به همراه خواهد داشت.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، یک نماینده پیشین مجلس شورای
اسلامی با اشاره به تحولات افغانستان گفته است:
«طالبان در بهترین شرایط نوعی بی سامانی در مرزهای ایران است و از محل خلاء
قدرتی که وجود دارد و در شرایطی که دولت‌ها مسئول اجرای توافق‌نامه‌های
مرزی هستند در این خلا مرزنشین‌های ما و خیلی از زیرساخت‌ها و صادرات ایران
در معرض تهدید قرار می‌گیرند.
پیش از این رشوه و باج‌گیری در مرزها برای
تعاملات اقتصادی مرسوم بوده است و با روی کار آمدن طالبان، باج‌گیر قلدرتری
بر سر کار می‌آید. کشور ما باید یک مسئول ویژه برای مسئله افغانستان تعیین
کند که در درجه اول منافع کشورمان را پیش ببرد.»
علاوه‌بر
بر زیرساخت‌ها و بحث تجارت، بازار ارز ایران نیز تحت تاثیر ناآرامی‌ها
کشور همسایه قرار می‌گیرد. کامبیز افسری، کارشناس و فعال بازار ارز در
گفت‌وگویی هفته آینده را هم برای بازار صعودی پیش‌بینی می‌کند و حتی عنوان
می‌کند که احتمال ورود به کانال قیمتی بالاتر هم دور هم ذهن نیست.
او
توضیح میدهد: «شهرهای بسیاری در افغانستان سقوط کردند و چند روز آخر هفته
قیمت‌ها به خاطر همین موضوع بسیار بالا رفت. عملا دیگر دلار هراتی وجود
ندارد. هر چند در برخی کانال‌ها، نرخ هنوز نرخ دلار هرات اعلام می‌شود اما
معلوم نیست که آیا ریشه این قیمت واقعا به هرات بازمی‌گردد یا نه؟ چون حتی
نمی‌دانیم که طالبان قرار است با سیستم دلار در افغانستان و بانکداری در
این کشور چه کند؟
هرات سومین شهر افغانستان و هم‌مرز با ماست، حتی قندهار
هم که دومین شهر مهم این کشور بوده، سقوط کرده است. حالا فقط کابل مانده و
به نظر می‌رسد دولت افغانستان دیگر جانی ندارد. این اتفاق بدی برای اقتصاد
ایران است چون از یک سو ممکن است موج مهاجرت به کشور شکل بگیرد و از سوی
دیگر حضور طالبان در همسایگی ما به طور بالقوه یک تهدید برای ماست.»
هرگونه تنشی اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار میدهد
وحید
شقاقی‌شهری، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در خصوص تبعات احتمالی
ناآرامی‌های افغانستان برای اقتصاد ایران به «ابتکار» گفت: هرگونه تنش و
چالش در کشورهای پیرامون می‌تواند تاثیر مستقیمی بر اقتصاد ایران بگذارد،
این اثر می‌تواند خود را در بخش‌های مختلف کشور نشان دهد.
بخشی از صادرات و
واردات ما به صورت رسمی و غیررسمی با کشورهای همسایه است به خصوص که کشور
در شرایط تحریم قرار دارد و کشورهای همسایه نقش مهمی را در مبادلات تجاری
ما بازی می‌کنند. مثلا در سال‌های اخیر عراق نقش مهمی در دور زدن تحریم‌ها و
تامین نیازهای کالایی ایران داشت.
بنابراین افغانستان هم به عنوان یک کشور
همسایه نقش مهمی در بخشی از اقتصاد ایران ایفا خواهد کرد و قطعا
ناآرامی‌های آن به زیان ما خواهد بود. این کارشناس مسائل اقتصادی در ادامه
گفت‌وگو به افزایش درآمد ارزی کشور از طریق تجارت با افغانستان اشاره کرد و
در این خصوص گفت: اگر افغانستان در آرامش باشد، صادرات به کشور همسایه
می‌تواند درآمد ارزی برای ما ایجاد کند و از سوی دیگر بخشی از کالاهای
تحریمی را می‌توانستیم از این کشور وارد کنیم.
وی
به تاثیر ناآرامی‌ها در بازار ارز ایران پرداخت و ادامه داد: بنابراین
ناآرامی و آشوب در این کشور هم در بحث تجارت بین دو کشور و هم در حوزه ارزی
ما تاثیرگذار خواهد بود. البته در حوزه ارزی کشور ایران ، افغانستان سهم
ناچیزی را به خود اختصاص میدهد.
افزایش مهاجرت به ایران چالش اصلی است
این
استاد دانشگاه در بخش دیگری از صحبت‌هایش به افزایش مهاجرت‌ها از
افغانستان به ایران اشاره کرد و گفت: به دلیل ناآرامی‌های اخیر در کشور
همسایه، ایران شاهد مهاجرت‌‌های گسترده‌ای از افغانستان خواهد بود که این
مسئله هم تبعات اقتصادی و هم تبعات امنیتی برای کشور ما خواهد داشت. لذا
آشوب‌های اخیر از منظر تامین کالاهای تحریمی، تجارت، دور زدن تحریم‌ها و
مهاجرت افغانستانی‌ها به ایران می‌تواند اثرگذار باشد.
وی
اظهار کرد: هنوز برآوردی از مهاجرت احتمالی افغانستانی‌ها نشده است اما به
هر صورت مهاجرت غیرقانونی می‌تواند بر بازارهای اقتصادی و بازار اشتغال
اثرگذار باشد.
این
استاد دانشگاه در پایان به مشکلات در حوزه سرمایه‌گذاری اشاره کرد و در
این خصوص گفت: متاسفانه ما باید منتظر پیامدهای منفی ناآرامی‌های کشور
همسایه‌مان باشیم چراکه ناآرامی همسایه‌ها، امینت و اقتصاد کشور را با
تهدید روبه‌رو می‌کند. این در حالی است که ناآرامی‌های اخیر ریسک
سرمایه‌گذاری را نیز افزایش میدهد. به بیانی دیگر پروژه‌های تجاری تعریف
شده تحت تاثیر اتفاقات اخیر قرار خواهند گرفت و ما مشکلاتی را نیز در حوزه
سرمایه‌گذاری خواهیم داشت.
منبع: ابتکار
