سیدعباس صالحی معاون فرهنگی وزیر ارشاد و رئیس بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در مراسم پایانی نمایشگاه که 25 اردیبهشت در شهر آفتاب برگزار شد اظهار کرد: مراسم پایانی بیست و نهمین نمایشگاه خوشبختانه با حضور دکتر لاریجانی که از افتخارات حوزه فرهنگ هستند، دکتر جنتی و دکتر قالیباف برگزار می‌شود.
او در ادامه افزود: سه دغدغه اصلی فراراه ما بود. زمانی که به نقل مکان اندیشیدیم این سه دغدغه وجود داشت. اول آنکه آیا این مکان آماده خواهد شد، سپس دغدغه اینکه ناشران همراهی خواهند کرد و در نهایت سومین دغدغه ما این بود که مردم با نمایشگاه کتاب قهر خواهند کرد یا خیر. امروز که روز پایانی بیست و نهمین نمایشگاه کتاب تهران است بسیار خوشحالیم که این 11 روز تجربه دلنشین را داشتیم. مکان به خوبی آماده شد، ناشران آمدند و بهتر از همه خوب‌تر‌ها حضور مردم بود که دلشان همه فضا را پر و انگیزش‌سازی کرد.
رئیس بیست و نهمین نمایشگاه کتاب با بیان اینکه این اتفاقات به برکت همراهی‌ها بود، اظهار کرد: اگر شهرداری تهران و همکاری‌هایش نبود این اتفاقات خوب رخ نمی‌داد. از تشکل‌های نشر که نقل مکان را پذیرفتند ممنونیم. گرچه ابتدای کار دشوار می‌نمود اما با دشواری‌ها کنار آمدند.
او در ادامه افزود: از جناب وزیر هم تشکر می‌کنم که با حمایت‌ها و همکاری‌هایشان در ارشاد راه را هموار کردند. همچنین بابت همه همدلی‌ها از مردم ممنونم. خاک قدم‌هایشان را می‌بوسم که همه جا را با بوی عشق و اندیشه پر کردند، همراه شدند و ثابت کردند که بهار فرهنگ را تنها نمی‌گذارند. این حضور باعث قوت قلب ناشران و مسوولان شد.
صالحی درباره ناشران حاضر در نمایشگاه اظهار کرد: ناشران داخلی با حمیت به نمایشگاه آمدند. 1518 ناشر عمومی، 959 ناشر دانشگاهی، 145 ناشر آموزشی و 342 ناشر کودک و نوجوان فضای اندیشه و کتاب را به نمایشگاه آوردند.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد با اشاره به فعال بودن حوزه بین‌الملل در این دوره از نمایشگاه بیان کرد: هم ناشران زیادی به نمایشگاه آمدند، هم تعداد عنوان‌ها بهتر و بیشتر شد. سال‌هایی بود که ما شرمگین و اندوهگین به عنوان بین‌المللی نمایشگاه کتاب نگاه می‌کردیم که نمایشگاه اسم بین‌المللی دارد اما نمای بین‌المللی ندارد.
او در ادامه تصریح کرد: در دولت تدبیر و امید بخش بین‌الملل مسیر بهتری یافت. هر خارجی‌ای که به نمایشگاه کتاب می‌آمد مجذوب مکان و مردم می‌شد. امیدوارم بیشتر به بخش بین‌المللی نمایشگاه اندیشیده و برنامه‌های بهتری ارائه شود.
صالحی همچنین گفت: امیدوارم سی‌امین دوره نمایشگاه کتاب چنان وجه بین‌المللی داشته باشد که دری به دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران باز کند. این دوره فعالیت‌های زیادی هر روز با نام یک کشور انجام شد. خودمان به خوبی می‌دانیم که تمام ظرفیت‌های ممکن را به کار نگرفتیم. مطمئنم سال آینده سال بهتری برای بخش بین‌الملل خواهد بود.
رئیس بیست و نهمین نمایشگاه کتاب تهران با اشاره به نشست‌ها و سخنرانی‌ها بیان کرد: نمایشگاه کتاب تهران میعادگاه فعالیت‌های فرهنگی است. از فعالیت‌های فرهنگی سازمان‌ها می‌توانم به شهرداری تهران اشاره کنم که فعالانه حضور داشت. همچنین نهادهای مردمی مروج کتاب و مراکز علمی به خوبی حضور داشتند. نگاهی که امروز داریم این است که نمایشگاه سی‌ام از فردا جرقه می‌خورد. با توجه به اینکه تفاهم‌نامه شهرداری و ارشاد دقایقی قبل امضا شد، نمایشگاه مکان مشخصی دارد.
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این مراسم گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فضایی را فراهم کرده که همه اهل فکر و قلم در چارچوب قانون بنویسند و منتشر کنند و از بعضی اعمال سلیقه‌ها و سخت‌گیری‌ها جلوگیری شود.
او اظهار کرد: نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بزرگترین رویداد فرهنگی است. نمایشگاه تنها مکان عرضه کتاب نیست بلکه جای ارتقای فرهنگ و تبادل نظر اهل قلم است. خوشحالیم در نمایشگاه شاهد استقبال اقشار مختلف مردم هستیم. خوشبختانه امسال محل جدید فضای مفرحی را به وجود آورد که رضایت اکثر بازدیدکنندگان را به همراه داشت.
او با بیان اینکه نمایشگاه محلی است که به کتاب‌خوانی کمک می‌کند، بیان کرد: نشر کتاب در این دولت رو به افزایش است. در سال 92، 64 هزار عنوان، سال 93، 72 هزار عنوان و سال 94، 80 هزار عنوان کتاب منتشر شد که 50 درصد این عناوین چاپ اول بوده‌اند.
جنتی در ادامه تصریح کرد: البته مجموعه در دو سال اخیر تیراژ کتاب کم شده است. میانگین تیراژ کتاب در سال 93 کمی بالاتر از 2000 نسخه بود که در سال 94 این عدد به کمی کمتر از 2000 نسخه رسیده است و این دلایل مختلفی دارد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در این نمایشگاه اقدامات اصلاحی برای حمایت از ناشران و کتاب‌خوان‌ها صورت گرفت. از سال گذشته بن‌های کاغذی به بن‌های الکترونیک تبدیل شد. از بن‌های کاغذی به راحتی سوءاستفاده می‌شد و برخی سودجویان بن‌ها را نقد می‌کردند.
او افزود: خوشبختانه امسال بن‌ها به نام افراد صادر شد و تا پایان نمایشگاه کتاب زمان داشت. همچنین بر ناشران داخلی و بین‌الملل نظارت خوبی شد. البته تخلفاتی دیده شد اما از عرضه آن کتاب‌ها جلوگیری و برخی از غرفه‌ها تعطیل شد.
همچنین محمدباقر قالیباف شهردار تهران ابراز امیدواری کرد که شهر آفتاب به محلی برای تضارب آرای اهل اندیشه و قلم و همچنین ارتباط خوب حوزه اقتصاد و فرهنگ تبدیل شود.
او با اشاره به فراهم کردن شهر آفتاب به منظور بسترسازی در حوزه فرهنگ گفت: در تفاهم‌نامه‌ای که دقایقی قبل با آقای جنتی امضا کردیم مقرر شد تا سال 1400 اجاره سالن نگیریم. این به نوعی کمک ما به نشر و فرهنگ است چرا که تقویت حوزه فرهنگ به معنای اقتدار ملی است.
شهردار تهران گفت: ما خیلی دوست داریم در نمایشگاه بین‌المللی شهر تهران علاوه بر بحث فروش این فرصت را فراهم کنیم که اینجا محل گفت‌وگوست و تضارب آرای اهل اندیشه، قلم و مدیران باشد و همچنین محلی برای ارتباط خوب بین حوزه اقتصاد و فرهنگ و اندیشه باشد. این موضوعات از سیاست‌گذاری‌های قطعی ماست که دوست داریم این مکان آن را فراهم کند.
قالیباف با بیان اینکه امروز خوشحالی مضاعفی هم غیر از حوزه کتاب و فرهنگ دارم، اظهار کرد: شهر تهران چالش‌های اساسی در حوزه‌های زیرساختی داشته و دارد. الحمدلله با برنامه‌های مدونی که در یک دهه گذشته در شهرداری انجام شد در حوزه زیرساختی اقدامات بزرگی صورت گرفت و ما بر بخشی از این چالش‌ها فائق آمدیم.
او گفت: یکی از این چالش‌های جدی ما بحث حمل و نقل بود. امروز به لطف خدا می‌بینیم که در شهر تهران 200 کیلومتر خط مترو داریم و بنا داریم 100 کیلومتر دیگر نیز به آن اضافه کنیم.
شهردار تهران ادامه داد: برگزاری نمایشگاه کتاب در شهر تهران و نداشتن یک زیرساخت نیز از چالش‌های جدی ما در این شهر بود. شاید همه به خاطر داشته باشند که در سال 82 چه چالشی بین شهرداری و دولت برای برگزاری نمایشگاه کتاب ایجاد شد. اختلاف شدیدی که باعث شد شهرداری اقدام به بستن نمایشگاه کند. اما الان آن روزها پایان یافته است. در آن روزها ترافیک در مسیرهای متصل به نمایشگاه بین‌المللی ساعت‌ها ادامه داشت و باعث مشکلات بسیاری برای مردم شده بود و اساسا خود این نمایشگاه به یک موضوع ضدفرهنگی تبدیل شده بود. اما ما با یک تلاش شبانه‌روزی از سال 90 کلنگ احداث شهر آفتاب را زدیم. این مکان در سال 95 به بهر‌ه‌برداری رسید؛ محلی که 280 هزار هکتار مساحت دارد.
او همچنین به مشکلات آلودگی هوا و ترافیک شهر تهران اشاره کرد و گفت: این روزها خیلی‌ها هستند که درباره محیط زیست و آلودگی هوا سخن می‌گویند اما اقدام عملی در این زمینه انجام نمی‌دهند. ولی می‌بینیم که در حال حاضر روزانه 30 هزار اتومبیل در اینجا پارک می‌شود و ما از این جهت که توانسته‌ایم گامی در بهبودی شرایط ترافیک شهر تهران و آلودگی هوای شهر برداریم خرسندیم.
قالیباف در پایان سخنانش به لزوم همکاری بین قوا و نهادهای مختلف از جمله شهرداری تهران اشاره کرد و گفت: یکی از راه‌های پیشرفت، جلوگیری از تنش‌ها و چالش‌های بی‌مورد است. با هماهنگی خوب سران قوا و نهادهای مختلف می‌توانیم این مسئله را کنترل کنیم. اساسا همکاری بین شهرداری و قوه‌های مقننه، مجریه و قضائیه در رأس کارهای شهرداری قرار دارد.
علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به تکمیل پروژه شهر آفتاب برای برگزاری نمایشگاه کتاب گفت: آقای قالیباف کار بزرگ و همت عالی کردند که اینجا را ایجاد کردند. کار ایشان قابل تقدیر است. روحیه تداوم و مجاهدت را در کارهای این افراد مشاهده می‌کنیم و باید خدا را شکر کرد که شهردار قابلی داریم که اوضاع شهر را بسامان کردند.
او افزود: البته این کار پیام دیگری هم دارد و پیام آن این است که وقتی بخش‌های مختلف کشور با هم هماهنگ کار می‌کنند این هم‌افزایی باعث رشد جدی جامعه می‌شود.
لاریجانی گفت: آن‌هایی که کار اجرایی کرده‌اند می‌دانند این کارها چقدر مشکل است، وقتی بخش‌های مختلف دست به دست هم می‌دهند، یک کار با اساس صورت می‌گیرد. یکی از مسائلی که بارها گفته‌ایم این است که باید شرایط را به همگرایی سوق دهیم. در همگرایی و همدلی است که کارهای بزرگ حاصل می‌شود نه در مجادله و نزاع.
رییس مجلس خاطرنشان کرد: باید برای پیشرفت کشور همگرا بود و تلاش کرد و کاستی‌های یکدیگر را جبران کرد تا ایران آباد شود. امکانات زیادی داریم و کفران نعمت است که وقت را صرف جدال‌های بلاوجه کنیم، کشور باید همگرا شود.
رییس مجلس از وزیر فرهنگ و ارشاد هم تشکر کرد و گفت: نمایشگاه کتاب یک رویداد مهم فرهنگی است و گشت و گذاری در عالم علم و فرهنگ است که تمهید مقدمات آن کار زیادی می‌طلبد. نمایشگاه امسال به خوبی برگزار شد؛ هم ناشران راضی بودند هم مردم توانستند به خوبی بازدید کنند. این در حالی است که سال‌های قبل که برای اختتامیه می‌آمدیم گله زیاد بود.
لاریجانی از عملکرد جنتی در حیطه‌های مختلف فرهنگ دفاع کرد و افزود: آقای جنتی در شان وزارت فرهنگ کشور خوب عمل کرد. گاهی حرف‌هایی گفته می‌شد اما برآیند کار ایشان مثبت بود. فیلم‌های سینمایی امسال بهتر، معنادارتر و پرمغزتر به وجود آمد و خلق شد.
او در ادامه خطاب به ناشران نیز گفت: در روایات آمده است که یکی از خصوصیات مربوط به زمان ظهور حضرت ولی عصر (عج) این است که در آن زمان عقل انسان‌ها کمال پیدا می‌کند و بالفعل می‌شود. در واقع رشد عقلانی در جامعه بشری حاصل می‌شود. شما با کارهای علمی و آثار خود شرایط رشد عقلانی در جامعه را فراهم می‌کنید. همت ناشران و اهل قلم باعث رشد فکری و عقلانی جامعه می‌شود.
رییس مجلس در ادامه پیشنهاداتی را به اصحاب هنر، فرهنگ و قلم مطرح کرد و با اشاره به مراسم نقالی‌خوانی در مراسم پایانی نمایشگاه گفت: این مراسم هم جذاب بود و هم دوستان را به شرایط چندهزارساله ایران می‌برد. تمدن ایرانی تمدنی بسیار پرمغز و از زوایای مختلف با خیر و اندیشه ساخته شده است. حالا عده‌ای تلاش می‌کنند در خلیج فارس اسم فارس را حذف کنند؛ تمدن را که نمی‌توانید حذف کنید؛ این تلاش‌ها کودکانه است و ایران از یک تمدن فاخر برخوردار است.
لاریجانی سپس اظهار کرد: در بخش نشر سال‌های سختی را طی کردیم. سال‌های گذشته برای نشر سال‌های سختی بود و دوستانی که امروز جایزه گرفتند سال‌ها تلاش کردند. دسترسی مردم به کتاب به دلیل مجموعه مشکلات کشور و نابسامانی‌های اقتصادی و تحریم‌ها آسان نبود. همه این‌ها در کنار هم دست به دست هم داد تا فضای کشور در شرایط اقتصادی ناگواری باشد اما حالا شرایط کشور را بهتر می‌بینم و پس از توافق هسته‌ای، شرایط کشور آرام آرام تغییر خواهد کرد که امیدوارم وضع نشر هم بهتر شود.
رئیس مجلس در بخش دیگری از سخنان خود به مسائلی در حوزه نشر اشاره کرد و گفت: در سیستم توزیع مشکل داریم که باید از اتحادیه ناشران کمک بگیریم. خودتان باید دست به دست هم دهید. ما هم تلاش می‌کنیم که تسهیلاتی را فراهم کنیم و در برنامه ششم مد نظر قرار دهیم ولی کار باید به دست خودتان صورت گیرد. ما پرهیز داریم که بخش‌های دولتی را وارد کار کنیم؛ اگر خودتان طرحی را آماده کنید، وزیر فرهنگ نیز استقبال می‌کند و ما هم در مجلس جاهایی را برای حمایت از این امر در نظر خواهیم گرفت.
او ادامه داد: سیستم‌های چاپ در ایران هم باید مطابق شرایط روز، روزآمد شود و سرمایه‌گذاری‌های جدید صورت گیرد. وضعیت چاپ و صحافی بهبود پیدا کند. اگر خودتان دست به کار شوید، ما هم کمک خواهیم کرد.
لاریجانی سپس به مشکل کپی‌رایت در کشور پرداخت و گفت: ممکن است عدم توجه به کپی‌رایت فواید کوتاه‌مدتی در کشور داشته باشد ولی در دراز مدت عدم رعایت آن شما را از تحقق بازارهای جهانی بازمی‌دارد. باید در مورد قانونمندی بین‌المللی فکر کرد. این مسئله باید سامان پیدا کند.
او همچنین گفت: وزارت ارشاد با همکاری ناشران قاعده‌ای تنظیم کند. مجلس آینده نیز می‌تواند کمک کند و سامانه جدیدی برای نشر به وجود بیاید.
رئیس مجلس در پایان تاکید کرد: دولت و مجلس باید از بخش نشر حمایت کنند تا زمینه برای در دست گرفتن کتاب توسط مردم آسان‌تر شود. نباید این را هزینه در نظر گرفت؛ حمایت از این بخش مورد توجه ماست. اگر در برنامه ششم پیشنهادی داشته باشید، ما تمهیداتش را فراهم خواهیم کرد.
در مراسم پایانی نمایشگاه کتاب همچنین غرفه‌های برتر نمایشگاه به شرح زیر معرفی شدند:
بخش کودک: انتشارات شهرقلم
بخش کودک شهرستان: انتشارات کتابک
بخش دانشگاهی: غرفه کتاب ارجمند
بخش آموزشی: غرفه انتشارات تخته سیاه
بخش الکترونیک: غرفه پیام حنان
بخش عمومی: غرفه انتشارات هیرمند
بخش عمومی شهرستان به صورت مشترک: غرفه انتشارات فرهنگ مانا و کتاب طاها
بخش فروش کتاب لاتین: غرفه آوند دانش
بخش فروش کتاب‌های عربی: شرکت انتشارات ویژه نشر
بخش سالن کشورها و بازار جهانی: غرفه کشور بوسنی
از کایکیین رئیس اداره کل نمایشگاه‌های کتاب روسیه و غرفه روسیه به عنوان میهمان ویژه نمایشگاه نیز تقدیر شد.
همچنین غرفه سازمان ورزشی شهرداری تهران و غرفه ساماندهی و مشاغل شهرداری تهران مورد تقدیر قرار گرفتند.
در بخش ناشران داخلی نیز غرفه انتشارات دلیل ما به خاطر راه‌اندازی غرفه امام حسین (ع) و پیام مشرق به خاطر توجه به ارزش‌های معنوی و حجاب تقدیر شدند.
