خبر رفتن سالار عقیلی به یکی از شبکههای خارج از کشور موضوعی بود که در هفته گذشته در صدر اخبار فرهنگی کشور قرار گرفت و با مطرح شدن این موضوع باز هم گمانهزنیها به این سمت رفت که آیا نام دیگری به فهرست شگفتانگیز پشت خط ماندههای سیمای ملی اضافه میشود یا خیر؟
روزنامه قانون در ادامه نوشت: این شائبه با اظهارنظرهای صریح مقامات مسئول خیلی زود برطرف و حتی مطرح شد که سالار عقیلی به جشنواره موسیقی فجر هم بازخواهد گشت و اجراهای او در این فستیوال متوقف نخواهد شد
حمایتهای مقامات دولتی تا جایی ادامه یافت که حتی شخص وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم به اظهارنظر در این خصوص پرداخت و از سالار عقیلی حمایت کرد. اینکه کشوری با هنرمندش اینگونه برخورد کند جای مباهات بسیار دارد و خبر از این میدهد که مسئولان فرهنگی کشور بالاخره متوجه این قضیه شدهاند که آن اسمی که به راحتی به لیست ممنوعالکارها اضافه میشود تا از فعالیتهایش جلوگیری شود یکی از سرمایههای فرهنگی کشور و مردمی است که به فرهنگش میبالند و برای بازگویی تاریخش آنچه در صدر داشتههایش نام میبرد نه سیاست است و نه ثروت بلکه فرهنگ است و فرهنگ.
با احترام تمام به حمایت مسئولان از سالار عقیلی و جلوگیری از سوخت شدن یکی از سرمایههای فرهنگی کشور به این چنین بهانههایی، آنچه مطرح میشود برخورد سلیقهای و میلی مسئولان و بهخصوص سازمان صداوسیما با هنرمندان است. باهم نگاهی به بعضی از این برخوردهای سلیقهای چند سال اخیر میاندازیم.
حبس صدای خسروی آواز ایران
این روزها هنوز خسروی آواز ایران در ایران ممنوعالکار است و سخنان رئیسجمهور و رایزنیهای مسئولان فرهنگی نیز این مشکل را حل نکرده است. واکنش شجریان به ممنوعالکاریاش، به همایش بینالمللی حافظ برمیگردد که گفت: «زیادهگویی نمیخواهم بکنم. من چندین سال است که میخوانم و آنچه باید را تا به حال خواندهام و از این به بعد هرچه بخوانم زیادهگویی است اما من چند سال است که اجازه ندارم برای مردم خودم و در مملکت خودم بخوانم.»
و آخرین واکنش این استاد موسیقی هم به ماجراهای خانه موسیقی و استعفای حسین علیزاده از این نهاد باز میگردد که شجریان در مصاحبهای گفت که خانه موسیقی پیگیر قضیه ممنوعالکاری اوست و در حالی که محمدرضا شجریان به دلیل ممنوعالکاری نمیتواند در ایران کنسرت برگزار کند، در خارج از کشور کنسرتهای او برگزار و بهواسطه علاقه مردم، میلیونها ارز از کشور خارج میشود و این ارزها خرج رونق کارهای فرهنگی و امور گردشگری کشورهای همسایه میشود.
البته روز شنبه تصنیف «ایران ای سرای امید» با صدای استاد آواز ایران از رسانه ملی پخش و این امید را در دل میلیونها ایرانی رقم زد که شاید صدای جاودانه خواننده «ربنا» که سالها حنجره او با آسمانیترین لحظات مردم این کشور رقم خورده است از لیست ممنوعالکارها خارج شده باشد که رسانه ملی با نشان ندادن نام استاد شجریان در پایان کلیپ مربوط به تصنیف نشان داد که همچنان میلی به بهبود و تغییر رویه خود ندارد.
24 قناری خاموش
دوشنبه 27 مهرماه بود که برخی منابع آگاه، از ممنوعالکاری بیش از 24 چهره شاخص موسیقی در کشور خبر دادند. سایت اعتماد ملی با انتشار این خبر، در ادامه نوشت در نامهای که در اختیار برخی خوانندهها قرار گرفته است، همکاری با سایت «رادیو جوان»، پخش کلیپ در شبکههای ماهوارهای، برخی تخلفات در کنسرتهای خارج از کشور و ... از جمله دلایل ممنوعالکاری این خوانندهها عنوان شده است.
این سایت در ادامه مدعی شده بود که: «این نخستینبار است که ممنوعالکاری خوانندهها به صورت مکتوب به آنها ابلاغ شده است. به نظر میرسد دو ماه تعطیلی فعالان حوزه موسیقی به مناسبت ایام محرم و صفر، بهترین زمان برای رسیدگی به این موضوع بوده که برخی دستگاهها به شدت در چند روز گذشته پیگیر آن هستند.»
در ادامه این مطلب فهرستی از این ممنوعالکارها آمده و دلیل ممنوعالکاری هر فرد در جلوی نام او ذکر شده که پر تکرارترین دلیلی که به چشم میخورد یک علت مشخص بود: «همکاری با شبکههای ماهوارهای». نکته جالبی که برای ممنوعالکاری این افراد مطرح شده بود یک نوع همکاری فرعی و غیرمستقیم با رسانههای خارجی بود که بنا به ادعایی بسیاری از آنها سایتها و شبکههای مذبور بدون کسب اجازه از خوانندهها اقدام به پخش آثارشان کرده بودند و در مقابل مسئولان، تصمیم به ممنوعالکاری آنها گرفته بودند، موردی که درباره سالار عقیلی با آن برخوردی خاص و عنوان شد که سالار عقیلی به طور ناآگاهانه از ماهیت این شبکهها اقدام به همکاری با شبکه ماهوارهای «من و تو» کرده است.
علی جنتی در این خصوص گفت: «ایشان آدم سیاسی نبوده که تمام شبکههای خارجی را بشناسد و بداند که چه رویکردی دارد حضور او فقط برای اجرای برنامهای در لندن بوده که گفته میشود اگر در یک برنامه تلویزیونی حضور داشته باشد مردم متوجه میشوند که قرار است برنامه اجرا کند و در آنجا فقط چند کلامی درباره فرهنگ و هنر ایران صحبت کرده است».
او درباره این که چطور میشود یک هنرمند یک شبکه خارجی فارسیزبان را که در رسانهها مطالبی منتشر شده است، نشناسد هم گفت: «این خیلی هم بعید نیست، چون آدمهایی که سیاسی نیستند تمام همت خود را در همان زمینه کاری خود متمرکز میکنند و شاید اگر میگفتند بیبیسی، بیشتر متوجه میشدند».
اعتراض برادران خسروی به ناعدالتی
پس از ماجراهای مربوط به سالار عقیلی، حمایت قاطع وزیر ارشاد از او و در نهایت بخشیده شدنش، سیروان خسروی، خواننده مطرح پاپ در صفحه شخصیاش در اینستاگرام با انتشار متنی اعتراض خود را به بخشیده شدن سالار عقیلی نشان داد.
او که یکی از آن 24 نفری بود که مهرماه از او به عنوان ممنوعالکار نام برده شده بود در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «بیش از سه ماه از ممنوعیت فعالیت برادرم به اتهام همکاری با سایت رادیو جوان گذشته است! منظور از همکاری، استفاده بدون اجازه این سایت از آهنگهای برادرم و تمامی خوانندگان پاپ و سنتی مجاز کشور است. به چه حقی فقط زانیار خسروی باید شامل این ممنوعیت باشد؟ اگر این اتهامِ ثابتنشده و پوچ است باید منجر به ممنوعالفعالیت شدن شود، باید تمامی خوانندگان مجاز کشور شامل این ممنوعیت شوند. جناب آقای جنتی، وزیر محترم ارشاد! در ابتدای پاییز که تمام خوانندههای مطرح پاپ کشور ممنوعالفعالیت بودند، آیا واکنشی به این موضوع نشان دادید؟ حتی اگر این موضوع شایعهای بیش نبود، آیا فکر نمیکنید نیازمند دخالت و اظهارنظر رسمی شما، به عنوان بلندپایهترین مقام دولتی کشور در امر هنر بود؟ چگونه است که در مورد آقای سالار عقیلی که برای چندمینبار، آگاهانه خلاف خطقرمزهای بسیار مشخص نظام، از جمله موضوع حجاب و مصاحبه با شبکههای ماهوارهایِ معاند عمل کردهاند، سریعاً و شخصاً واکنش نشان دادهاید؟ نکته جالب این است که هیچ اظهار ندامتی نیز از سوی ایشان انجام نشده ولی با اینکه خوانندگان پاپ طی یک نامه رسمی و سرگشاده از شخص رئیسجمهور و شما تقاضای دادخواهی کردند، هیچگونه واکنشی نشان ندادید. چرا باید امثال «سالار عقیلی»ها از چنین مصونیتی برخوردار باشند که طبق قانون کشور فرانسه با آنها برخورد شود و با امثال «زانیار خسروی»ها نه طبق قوانین کشور عزیزمان بلکه طبق سلیقه مسئولان رفتار شود؟ حقایق ناگفته، بسیار بیشتر از این چند سطر بوده و هست. منتظر پاسخ صریح و سریع مسئولان در این مورد هستم.»
باز هم وزیر، باز هم حمایت از عقیلی
روز دوشنبه علی جنتی در مراسم سیوهفتمین سالگرد بازگشت امام خمینی (س) به کشور به ایراد سخنرانی پرداخت و باز هم به طور قاطع و البته تلویحی از سالار عقیلی حمایت کرد و گفت : «نباید بگذاریم نیروهای باتجربه ما مهاجرت کرده و سر از شبکههای ماهوارهای دربیاورند.»
اینکه بالاترین مقام فرهنگی کشوری اینگونه پای هنرمندان کشور میایستد و اجازه نمیدهد چنین سرمایههایی توسط مهاجرت سوخت شود نکته بسیار قابل تأمل و ارزشمندی است اما ایکاش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از تمامی هنرمندان همینگونه حمایت کرده و فضای آشتی فرهنگی را بیش از پیش فراهم و بار دیگر مردم را از سرمایههای فرهنگی کشورشان بهرهمند کند.
منبع: روزنامه قانون