فرشید یزدانی دبیر شورای برنامه ریزی و راهبردی سازمان تامین اجتماعی در نشست «کار کودک، معضلات اجتماعی و اقتصادی» با انتقاد از رویکرد نظامی گری در برخورد با آسیب های اجتماعی گفت: آسیب های اجتماعی ناشی از کار کودک، گسترش و بازتولید فقر است. همچنین در حوزه فردی مهمترین آسیب به کودکان کار از بین رفتن دوران کودکی فرد است و بهترین روزهای زندگی کودکی مخدوش می شود.
وی افزود: اختلال در نظم اجتماعی و برهم خوردن مفهوم نظام خانواده از نتایج گسترش کودکان کار است و از سوی دیگر پدیده کودکان کار به قطب بندی جامعه به دارا و ندار، نخبه و غیرنخبه، استثمار و شکاف اقتصادی و طبقاتی و خدشه در امنیت ملی می انجامد.
یزدانی اضافه کرد: کودکان کار به سپاه ذخیره صنعتی و کارگری تبدیل شده اند که آثار اقتصادی نامطلوبی دارد.
این فعال حقوق کودکان ادامه داد: در شاخص های سلامتی، آمار ایدز در میان کودکان کار ۴۵ برابر میانگین جامعه است که یک فاجعه به شمار می رود همچنین موضوع اعتیاد در کودکان کار بسیار جدی است.
بسیاری از کودکان کار در هیچ سرشماری به حساب نمی آیند
سحر موسوی، مدیر خانه کودک ناصرخسرو با بیان اینکه آمار دقیقی از کودکان کار در کشور وجود ندارد، افزود: بسیاری از کودکان کار فاقد اسناد هویتی هستند و در هیچ سرشماری به حساب نمی آیند در حالی که تعداد آنها که در کارگاه های زیرزمینی در بدترین شرایط اقتصادی، بهداشتی و تغدیه ای زندگی می کنند قابل توجه است.
موسوی گسترش پدیده کودکان کار را ناشی از سیستم معیوب اقتصادی دانست و ادامه داد: در حالی که بسیاری از کودکان کار همراه با اعضای خانواده و به صورت دسته جمعی کار می کنند، برخی از آنها به تنهایی زندگی می کنند و شرایط سختی را متحمل می شوند.
این کارشناس ارشد مطالعات زنان گفت: وقتی بحث در مورد کودکان کار است، بیشتر کودکانی که در خیابان دستفروشی می کنند به چشم می آیند در حالی که کارگاه های بسیاری هستند که در آنها کودکان همانند شرایط برده داری مشغول کار هستند و این کارگاه ها به تازگی و با تلاش های سازمان های مردم نهاد کشف شدند.
وی اضافه کرد: بسیاری از این کودکان فاقد خانواده هستند و در چرخه کار کودکان گرفتار شده اند و در یک اتاق کوچک به صورت دسته جمعی زندگی می کنند که دسترسی به بهداشت برای آنها اندک است.
مدیر خانه کودک ناصرخسرو همچنین به کار کودکان در روستاها و نقاط دورافتاده اشاره کرد و افزود: در این مناطق دست های ظریف و کوچک دختران و پسران ابزار اصلی بافت قالی های زیبایی است که به همه جای دنیا صادر می شوند اما کمترین پول را دریافت می کنند.
حجم بسیار زیادی از جابجایی بار در بازار تهران بر دوش کودکان کار است
همچنین طاهره پژوهش، عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان در این نشست گفت: زمانی گمان می کردیم مشکل اصلی کودکان کار تحصیل است اما بعدها متوجه شدیم که تحصیل آخرین مشکل کودکان کار است.
وی نبود حمایت های خانوادگی، محرومیت از خدمات بهداشتی، تغدیه و پوشاک را مهمترنی مشکلان کودکان کار دانست و تاکید کرد: حجم بسیار زیادی از جابجایی بار در بازار تهران بر دوش کودکان کار است و همچنین از کودکان به دلیل جثه کوچک در کار در محل های تنگ و تاریک استفاده می شود.
شورای ساماندهی کودکان کار۸ سال تعطیل بود
لیلا توحیدنیا در همایش «کار کودک، معضلات اجتماعی و اقتصادی» با اشاره به خلاء های موجود در برخورد با آسیب های اجتماعی افزود: یکی از مشکلات در مواجهه با آسیب های اجتماعی وجود شکاف میان پژوهشگران و سیاستگذاران در کشور است. نگاه به آسیب های اجتماعی به ویژه کودکان کار، یک نگاه جزیره ای است و هیچگاه رویکرد مشترکی به این مسئله نداشته ایم.
وی ادامه داد: کودک موجود بی دفاعی است بنابراین باید به سمت حمایت های اجتماعی هدفمند و کودک محور برای رسیدگی به کودکان کار حرکت کنیم. در این مسیر وزارت رفاه تنها بخش کوچکی از مجموعه ای است که باید برای حقوق کودکان فعالیت کند و ۱۷ دستگاه در این زمینه دارای مسئولیت هستند.
رئیس گروه خانواده و آسیب های اجتماعی وزارت رفاه با اشاره به تعلیق ۸ ساله شورای ساماندهی کودکان خیابانی اضافه کرد: در دولت یازدهم این شورا تاکنون ۳ بار تشکیل جلسه داده و مصوبات خوبی داشته است اگرچه این مصوبات به تنهایی راهگشای حل مساله کودکان کار نیست.
توحیدنیا نبود حمایت های اجتماعی، بحران های اقتصادی و مرگ یکی از اعضای موثر خانواده را مهمترین دلایل افزایش کودکان کار در کشور دانست و تاکید کرد: طی چند سال گذشته که سطح درآمدی خانواده ها در کشورمان به شدت کاهش یافت شاهد رشد روز افزون تعداد کودکان خیابانی و کار بودیم.
وی از بازگشت ۷ هزار و ۴۰۰ کودک کار و بازمانده از تحصیل به مدارس خبر داد و گفت: سازمان مدیریت و برنامه ریزی بودجه ای را به همین منظور در نظر گرفته است.
