الکساندر سوکوروف کارگردان اهل روسیه است که از جمله فیلم های مطرح وی «مادر و پسر»، «پدر و پسر»، «کشتی روسی» و «فاوست» هستند. فیلم «فاوست» در جشنوارهٔ فیلم ونیز برندهٔ جایزه شیر طلایی شد. وی همزمان با سی و چهارمین جشنواره جهانی فیلم فجر به ایران دعوت شد. سوکوورف نشستی را در این جشنواره برگزار کرد که با استقبال هم مواجه شد.
در روزهای حضور وی در پردیس چارسو محل برگزاری سی و چهارمین جشنواره جهانی فیلم فجر به دلیل حضور تعداد قابل توجهی از علاقمندان به سینما که در قالب «باشگاه هواداران» امکان حضور در جشنواره را یافته‌اند، اطراف این فیلمساز روس غالبا شلوغ است و وی پاسخگوی پرسش‌های طرفداران سینما است. البته اگر امکان گفتگو به زبان انگلیسی و نه فقط روسی با او فراهم بود قطعا امکان انتقال تجربه ها و پاسخگویی به پرسش‌ها راحت‌تر فراهم می‌شد.
وی در گفتگویی به پرسش هایی درباره سینمای ایران پاسخ داد و اگرچه زمانی برای پاسخ به همه پرسش ها نداشت اما در همان زمان اندک گاه جواب هایی طنزآمیز هم ارایه می کرد.
*چه فیلم هایی از ایران را به عنوان نمایندگان این سینما می دانید؟
- پیش از این در جشنواره ها، فیلم های زیادی از ایران می دیدم ولی اکنون کمتر شرکت می کنم و کمتر هم فیلم می بینم اما چون نمی خواهم درباره همکاران ایرانی خودم داوری کنم از فیلمی نام نمی برم. اگر بخواهم از فیلم خاصی اسم ببرم مثل این است که طبقه بندی کنم ولی باید بگویم که تاکنون فیلم بدی از ایران ندیده ام و توصیه می کنم که شما حتما فیلم های خود را ببینید من هم هر گاه بتوانم فیلم های ایرانی را می بینم.
*چه ویژگی در این فیلم ها هست که شما را به خود جذب کند؟
- جایی که تاریخ وجود داشته باشد و هنر و استعداد کارگردان دخیل باشد هر مخاطبی را جذب می کند.
*شما سینمای ایران را به طور کلی دنبال می کنید، می خواهم بدانم در نظر شما این سینما چه نقطه ضعفی دارد؟
- سینمای ایران بیش از حد سراغ موضوعات اجتماعی می رود.
*چرا پرداختن به مسایل اجتماعی یک نقطه ضعف است؟
- مسایل اجتماعی نگاهی بیرونی دارند. صرف انعکاس مسایل اجتماعی ویژگی خاصی ندارد و زمانی این آثار اجتماعی جالب تر می شوند که عمیق تر و درون گرایانه تر باشند. سینمای اجتماعی ایران نگاهی سطحی به مسایل دارد درحالیکه می تواند نگاه زیرپوستی تری داشته باشد. به طور مثال شما با مادر خود دعوا می کنید خشن می شوید و مجادله هایی بین شما و مادرتان رد و بدل می شود. چرا این دعوا رخ می دهد؟ جواب این سوال همان عمقی را نشان می دهد که باید در فیلم به آن بپردازید و این بیشتر از آن دعوا اهمیت دارد. به اعتقاد من سینما باید به این بپردازد که آیا در کشور مشکلی وجود دارد که باعث این تنش و دعوا شده یا روابط مادر و دختری است که باعث شده است این دعوا رخ دهد؟ اگر اختلاف نسل ها باشد که این موضوع را هیچ گاه نمی توان از بین برد و همیشه وجود دارد. اگر شما توانستید از بین ببرید امتحان کنید و به من هم بگویید.
*شما از فیلم خاصی نام نبردید به جای آن می توانید صحنه یا سکانسی از سینمای ایران را که دوست داشته اید، توصیف کنید؟
- زمانی که قهرمان فیلم حرف نمی زند و ما تمام شادی ها و غم ها را در چهره وی می بینیم.
*فکر می کنم این ویژگی هر بازیگر حرفه ای است که بتواند این حالت ها و احساس ها را در چهره اش نمایش دهد. نکته ای هست که مختص سینمای ایران باشد؟
- ایرانی ها در فیلم ها خودشان هستند و عکس العمل های جالب دارند. همچنین در مقابل اتفاقاتی که رخ می دهد رفتارهای احساسی زیبایی دارند.
*با توجه به شناخت و اطلاعاتی که از جامعه ایران و ایرانی ها دارید چقدر این فیلم ها را نزدیک به جامعه می بینید؟
- این فیلم ها صد در صد با جامعه ایران یکی هستند. فیلم های ایرانی به من نشان می دهند که انسان ها بی‌هدف زندگی نمی کنند. از این فیلم ها می توان فهمید که ایرانی ها اهل فکر و زحمتکش هستند و در شرایط خیلی آسانی هم زندگی نمی کنند. من در این چند روز هم که در شهر گشتم احساس کردم آنچه در شهر و آنچه در فیلم دیدم انعکاس یکدیگر هستند.
*فکر می کنید سینمای ایران و روسیه چقدر می توانند با هم تعامل داشته باشند و قصه مشترکی را بسازند؟
- اگر موضوعات و فیلمنامه های مشترکی وجود داشته باشد چراکه نه می توان با هم فیلم ساخت. با این حال فکر می کنم موقعیت های تاریخی زیادی بین دو کشور وجود داشته است که می توان درباره آنها فیلم ساخت. یک موضوع مثلا این می تواند باشد که کارگردان روسی به ایران می آید، وسایل او را می دزدند و او دست خالی به ایران بازمی گردد و یا برعکس کارگردان ایرانی به روسیه می آید و همین اتفاق برای او رخ می دهد.
*آن وقت پایان این فیلم چگونه رقم خواهد خورد؟
- مطمئنا پایان مثبت و خوشی خواهد داشت.
*اگر بخواهید فیلمی درباره ایران و مردم ایران بسازید اولین سوژه ای که به ذهنتان می رسد، چیست؟
- حضور سفیر روسیه در ایران.
*من بعد از غذا خوردن مزاحم شما شدم غذای ایرانی را دوست داشتید؟
- بله. البته کارگردان ها همه‌چیز خور هستند، از کارگردان‌های ایرانی هم بپرسید می‌گویند که در مساله غذا سخت‌گیری نمی‌کنند چون باید به مسایل مهمتری از جمله پیدا کردن سوژه فکر کنند.
