میوه نسبت به پارسال ۷۰ درصد گران‌تر شده است. مشاهدات میدانی حاکی از ناتوانی قدرت خرید دهک‌های کم‌درآمد نه تنها در خرید میوه‌های فصل، بلکه در تهیه اقلامی مثل پیاز و گوجه‌فرنگی است. این در حالی است که کشاورزان می‌گویند دلیل اصلی نابسامانی بازار میوه دلالان هستند چراکه همیشه میوه دو تا سه برابر قیمت از سر زمین به دست مصرف‌کننده می‌رسد در حالی که باید نهایتا ۵۰درصد گران‌تر فروخته شود. حذف کود و سم از لیست دریافت‌کنندگان ارز دولتی سبب شده که قیمت این اقلام تا ۵ برابر بیشتر شود و کشاورزان می‌گویند این اصلی‌ترین دلیل افزایش قیمت‌ها نسبت به سال قبل است.
کشاورزان: امسال گران‌تر می‌فروشیم
یکی از کشاورزان مرکبات در جنوب کشور می‌گوید: «برای کودی که ۵۰ هزار تومان قیمت داشت باید حداقل ۵۰۰ هزار تومان هزینه کنیم، آن هم اگر پیدا بشود. بعضی از کود‌ها با مکمل‌های کشاورزی قاطی بودند؛ از زمانی که تحریم‌ها اعمال شد این کود در بازار گم شد. یکی از همکاران با کلی پیگیری توانسته میزان کمی از این کود را پیدا کند، خیلی هم گران‌تر از پارسال خریده بود. کود خارجی را کیسه‌ای ۱۰۰ هزار تومان می‌خریدیم که الان رسیده به یک میلیون تومان.»
رستمی‌زاده درباره تاثیر واسطه‌ها و دلالان در بازار می‌گوید: «در بازار میوه همیشه کشاورز بیشترین ضرر را می‌کند. هر سال میوه دو تا سه برابر نرخی که از کشاورز خریداری می‌شود به دست مصرف‌کننده می‌رسد، در صورتی که حداکثر باید ۵۰ درصد گران‌تر به مصرف‌کننده فروخته شود و این فقط تقصیر واسطه‌ها است. فروشندگان خرد هم که بر اساس خرید خود نرخ‌گذاری می‌کنند و ضرری متحمل نمی‌شوند. شرایط نقدینگی کشاورزان به گونه‌ای شده که درآمد سال گذشته کفاف حتی آماده کردن زمین برای کاشت محصول جدید یا مراقبت از درختان را نمی‌دهد.»
به گفته این کشاورز، کشاورزان هنوز نرخ معینی برای فروش مرکبات ندارند: «زمان فروش خرما دلالان نرخ را آنقدر پایین کشیدند که حتی پول کارگران را تامین نمی‌کرد. بسیاری از همکاران من محصول خود را در سردخانه‌ها انبار کردند تا قیمت به نرخی برسد که منطقی باشد. برای مرکبات هم همین شرایط حاکم است، از الان که نمی‌توان گفت نرخ خرید سر باغ چقدر خواهد بود، اما با توجه به بالا رفتن دستمزد کارگران و هزینه کود؛ به میزان قابل‌توجهی بیشتر از پارسال نرخ‌گذاری خواهد شد.»
کمبودی نیست، صادر می‌شود
یکی از فروشندگان بازار میوه‌وتره‌بار جمهوری می‌گوید، دلیل افزایش قیمت میوه کمبود نیست و واسطه‌گران صادرات را به تامین بازار داخلی ترجیح می‌دهند: «هیچ کمبودی در بازار نیست و میوه به وفور پیدا می‌شود. موضوع اصلی صادرات میوه است، با دلار ۳۰ هزار تومانی اگر واسطه‌ای بتواند برای مثال گوجه را در عراق یک دلار بفروشد سود بیشتری کرده نسبت به کیلویی حتی ۱۰ هزار تومان اینجا.
از طرفی هیچ نظارتی هم برای توزیع میوه وجود ندارد و دلالان و حتی برخی از فعالان میوه، صادرات را ترجیح می‌دهند. واسطه‌ها حتی با وجود اینکه محصول بازار داخلی را به مرز‌ها می‌فرستند، قیمت‌های بازار داخل را هم کنترل می‌کنند. با توجه به شناخت من می‌توان هم بار کشور را تامین کرد و هم صادرات کرد، اما طمع دلالان نمی‌گذارد.»
اکبری، میوه خریداری شده یکی از مشتری‌ها را روی ترازو می‌گذارد و ادامه می‌دهد: «همین چند وقت پیش فیلم دور ریختن گوجه‌های برگشته از مرز عراق در اینترنت پخش شد آن هم وقتی خرده‌فروشی‌ها گوجه را کیلویی ۱۵ هزار تومان می‌فروختند! من و همکارانم بار‌ها به چشم خود در میدان مرکزی یا سردخانه‌ها دیده‌ایم که برخی دلال‌ها میوه‌های سالم را به عمد معدوم می‌کنند تا به بازار نرسد و قیمت‌ها کاهش پیدا نکند البته این‌ها چند شبکه هستند که هماهنگ با هم قیمت را تعیین می‌کنند و جالب اینجاست حتی غرفه ندارند و از دفتر خودشان بازار را کنترل می‌کنند.» به گفته این میوه‌فروش شرایط قدرت خرید دهک‌های کم درآمد به گونه‌ای است که حتی در خرید اقلام اساسی مشکل دارند.
میوه نسبت به سال گذشته ۷۰ درصد افزایش قیمت داشته است. بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران، در مهرماه لیموترش با ۹/ ۹ درصد و پسته با ۸/ ۹ درصد بیشترین افزایش را نسبت به ماه قبل داشته‌اند و پرتقال ۸/ ۳۱ و انار ۱۸ درصد نسبت به شهریور ماه کاهش داشته‌اند. در بخش صیفی‌جات نیز پیاز با ۶/ ۲۰ درصد، فلفل دلمه با ۹/ ۱۹ درصد و نخود با ۹/ ۱۷ درصد در صدر افزایش قیمت این دسته و خیار با ۴/ ۲ درصد و هویج با ۱/ ۲ درصد بیشترین کاهش قیمت را نسبت به ماه گذشته تجربه کرده‌اند.
