هنوز خبر واگذاری مدیریت موزه هنرهای معاصر به بنیاد رودکی و حواشی پس از آن فروکش نکرده که خبر دیگری جامعه هنری کشور را دستخوش نگرانی تازهای میکند: حذف درس نقاشی و مجسمهسازی از طرح درس هنرستان هنرهای زیبا و تغییر عنوان رشته گرافیک. سال گذشته نیز درس هنر از برخی پایههای آموزشی حذف شد، این درحالیست که مدیرکل دفتر آموزشهای کاردانش وزارت آموزش و پرورش این تغییرات را بهروزرسانی سرفصلها و محتوا در برخی رشتهها میداند، اما از آنجا که 1200 هنرجو رشته نقاشی در سراسر کشور مشغول به یادگیری این هنر هستند، ابهامات و نگرانیهایی درباره آینده این رشته هنری وجود دارد که واکنش جامعه هنری و انجمن هنرمندان نقاش به این مسئله را موجب شده است.
برای اضافه کردن یک درس نمیتوان درس دیگری را حذف کرد
طاهر شیخالحکمایی(مدیرمسئول انجمن هنرمندان مجسمهساز ایران) درباره خبرهای مرتبط با حذف درس نقاشی و مجسمهسازی از طرح درس هنرستان هنرهای زیبا و تغییر عنوان رشته گرافیک، اظهارکرد: اگر این خبر صحت و قطعیت داشته باشد باتوجه به اینکه هنرستان هنرهای زیبا زیرپایه تمامی رشتههای هنری در دانشگاه است، نظر کارشناسی اساتید مختلف رشتههای هنری دراینباره بسیار اهمیت دارد و قطعا تدریس چنین سرفصلهایی در هنرستان به هنرجو در آینده و بعد از ورود به دانشگاه کمک خواهد کرد و حذف آن صدمات زیادی را وارد میکند.
او با بیان اینکه اگر قرار است درسی اضافه شود منطقی نیست که درس دیگری حذف شود، ادامه داد: چاپ دستی مدتهاست که در بیشتر نقاط دنیا کاربردی ندارد ولی به عنوان یک کار هنری آموزش داده میشود، همچنین با توجه به پیشرفتهایی که در هنر عکاسی شده؛ هنوز هم بهصورت سنتی این هنر آموزش داده میشود چراکه سنت و مدرنیته در هنر مکمل یکدیگر هستند.
عضو هیأت علمی دانشگاه تهران و پردیس هنرهای زیبا با بیان اینکه هنرهای سنتی مانند زریبافی و ... که هویت تاریخی کشور هستند را باید احیا کنیم، عنوان کرد: این عقیده که چون پیشرفتهای زیادی در حوزههای مختلف داریم نباید از روشهای سنتی هنری استفاده کنیم، اشتباه است، به این دلیل که این هنرهای سنتی سند تاریخی ما هستند پس لازم است؛ آنها را ادامه دهیم.
شیخالحکمایی با اشاره به اینکه در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا؛ روند تشکیل یک پدیده را به کودکان آموزش میدهند، گفت: من معتقدم میشود مباحث جدیدی را به امر آموزش اضافه کرد اما چیزی از آن کم نکرد. اگر موضوع حذف برخی دروس از رشتههای هنری مستند باشد، قطعا صدمات جدی به آموزش هنر وارد خواهد شد.
او با بیان اینکه درس هنر در آموزش و پرورش فقط آموزش یک هنر نیست، بلکه مباحث بصری است که از این طریق آموزش داده میشود، خاطرنشان کرد: مباحث نظری برای همه مقاطع تحصیلی لازم است، این مباحث برای فردی که حتی در حرفهای غیر از هنر نیز فعالیت دارد موثر است و باعث میشود افراد در هر زمینهای، شغل و حرفه خود را به نحو بهتری به مردم ارائه دهند.
به گفته رئیس گروه مجسمهسازی دانشگاه تهران؛ مبانی بصری تنها آموزش نقاشی یا هنر نیست بلکه یک علم است و عدم آموزش آن، مانند این است که کسی خواندن و نوشتن نیاموخته باشد.
شیخالحکمایی با اشاره به اینکه نقش هنر و اثر آن را در همه بخشهای زندگی بشر میتوان دید، تصریح کرد: هنر نقاشی یک علم است که به تناسب هر فردی باید به او آموزش داد مانند ویتامین که نسبت آن برای هر فرد متفاوت است. ولی در لازم بودن آن شکی نیست.
مدیرمسئول انجمن هنرمندان مجسمهساز ایران در پایان گفت: این موضوع تنها یک نکته نیست که بشود به سادگی از آن گذشت بلکه باید طیف این مسائل بررسی شود چون قرار نیست همه آدمها هنرمند شوند ولی باید از مبانی آن مطلع باشند.
دلیل عقلانی برای حذف نقاشی و مجسمهسازی وجود ندارد
جواد مجابی (نقاش و منتقد هنری) نیز در خصوص حذف درس هنر و مجسمهسازی از طرح درس دبیرستان هنرهای زیبا، اظهار کرد: دشمنی کردن با هنرهای تجسمی نوعی نادانیست و دلیل عقلانی ندارد برای اینکه نقاشی و مجسمهسازی بخش مهمی از تاریخ این کشور است.
او با بیان اینکه قطع کردن آموزش این هنرها در هر مقطعی میتواند لطمه و صدمه وارد کند، ادامه داد: پس از سالها سرکوب مجسمهسازی و نادیده گرفتن آن و بیاعتنایی به نقاشی، در حال حاضر این دو هنر یک بازار داخلی و خارجی پیدا کرده و بسیاری از هنرمندان ما از این طریق امرار معاش میکنند و از طریق فروش آثارشان میتوانند به تولید کارهای خلاقانه خود ادامه دهند.
این هنرمند با اشاره به اینکه در برخورد با هنر نباید اهل افراط و تفریط باشیم؛ گفت: نقاشی و مجسمهسازی علاوه بر اینکه به عنوان یک هنر شناخته شدهاند؛ باعث رشد انسان میشوند و در تمام مراحل زندگی انسان موثرند.
مجابی با اشاره به اینکه چون تعداد دانشجویان این رشته کم هستند، پس نباید نقاشی را تدریس نکرد، افزود: این هنر یک امر لازم برای شهروندان است. نقاشی و مجسمهسازی ذوق عمومی را رشد میدهد و تنها یک گروه مشخص نیستند که از این هنرها استفاده میکنند.
تغییر محتوا و سرفصلها
لازم به ذکر است؛ سیدمصطفی آذرکیش (مدیرکل دفتر آموزشهای کاردانش وزارت آموزش و پرورش) پس از واکنشهای بهوجود آمده درباره حذف درس نقاشی و مجسمهسازی از دروس دبیرستان و تغییر عنوان رشته گرافیک به یکی از خبرگزاریها گفته است: از گذشته بهروزآوری و تغییر عناوین رشتهها وجود داشته است البته ما رشتهای را حذف نمیکنیم بلکه سرفصلها و محتوا را در برخی رشتهها بهروز میکنیم.
وی با اشاره به اینکه آموزش نقاشی در شاخه کاردانش یا فنی و حرفهای وجود خواهد داشت، افزود: ازسوی شورای عالی آموزش و پرورش طی روزهای آینده عناوین رشتههای نهایی شده و تکلیف رشته نقاشی مشخص میشود و آن زمان جزییات را میتوانیم اعلام کنیم. هنرمندان هنرهای تجمسی از این بابت نگرانی نداشته باشند البته تغییر رشته و عناونین همیشه با حساسیت جامعه روبهرو بوده است.