رمز پویا راه‌حلی بود برای مقابله با پول‌های بی‌حسابی که از کارت‌های بانکی خارج می‌شد و فقط در ۹ ماه اول امسال به تشکیل ۲۰ هزار پرونده در پلیس فتا منجر شد. پرونده‌هایی که خسارت‌های چند صد میلیاردی برای شهروندان تهرانی به دنبال داشت.
البته این شکل از کلاهبرداری فقط مختص تهران نیست، در تمام شهرها کافیست آماری که پلیس فتا در این حوزه ارائه کرده را چک کنید. نتیجه واقعا ترسناک است.
به همین دلیل تقریبا از سه ماه قبل زمزمه‌های استفاده از رمز پویا به جای رمز ایستا مطرح شد. رمزی که پویایی‌اش قرار بود به جدال با کلاهبردارانی برود که هر بار با شگردی تازه، حساب افراد را خالی می‌کردند. «پویایی» که در مقابل «ایستایی» قد علم کرد اما تا اینجای کار به موفقیت صد در صدی نرسیده است.
استفاده از رمز پویا با چالش‌هایی همراه بود و هست که در نهایت باعث شده کاربرانی که هر روز از طریق خریدهای اینترنتی و انجام تراکنش نیازمندی‌های روزانه خود را مرتفع می‌کردند قید خرید اینترنتی را بزنند، خریدشان را به شیوه فیزیکی تغییر بدهند یا در نهایت گزینه پرداخت در محل را انتخاب کنند. اغلب صاحبان کسب و کار که در این گزارش با آن‌ها صحبت کرده‌ایم معتقدند رمز پویا اقدام خوبی در جهت اصلاح نظام بانکی است اما نحوه اطلاع‌رسانی و اجرایی شدن این طرح آسیب‌های جدی به کسب و کارهای اینترنتی وارد کرده است؛ کسب و کارهایی که یکی از اصول اولیه‌شان این است که نقل و انتقال پول در آن‌ها به شیوه اینترنتی انجام شود.
زرین پال: کسب و کارها حداقل ۵۰ میلیارد تومان کمتر جنس یا خدمت فروخته‌اند
رمز پویا آمد تا ضرر و زیان‌ها را جبران کند، اما تغییر یک نظام پرداختی که سالها از قدمت آن در کشور ما می‌گذرد به صورت ضربتی و چند ماهه، کسب و کارها را با چالش مواجه کرد. به گفته مدیرعامل زرین پال، کسب و کارهایی که از طریق درگاه پرداخت این مجموعه تراکنش‌های روزانه خود را انجام میدادند ظرف مدت کمتر از ۱۰ روز، به اندازه ۵۰ میلیارد تومان کاهش فروش داشته‌اند.
«مصطفی امیری» با این توضیح گفت: از زمانی که بانک مرکزی با جدیت بیشتری استفاده از رمز پویا را دنبال کرد (۱۸بهمن ماه)، حدود ۳۲ درصد از تراکنش‌هایی که از طریق درگاه ما انجام می‌شد کاهش پیدا کرد. روز اولی که این برنامه اجرایی شد با کاهش ۱۵درصدی تراکنش‌ها و ۲۱بهمن‌ماه کاهش ۱۷ درصدی را شاهد بودیم. اکنون با ریزش حدود ۳۲ درصدی تراکنش‌ها رو به رو هستیم و شواهد نشان می‌دهد اصلاح استفاده از رمز پویا و برگشت به روال سابق به زمان یک ماهه نیاز دارد که بازار شب عید را هم با اختلال مواجه می‌کند.
مدیر عامل این درگاه پرداخت با اشاره به اینکه شعب بانکی هم‌زمان با رمز پویا به اصلاح موارد دیگری نیز مشغول شده و هم‌زمانی این اقدامات با شب عید هم چالش‌هایی ایجاد کرده است، گفت: هر دو اقدامی که در حوزه محدودیت انتقال وجه از طریق اینترنت و رمز پویا صورت گرفته ضروری و پر اهمیت است، اما کاش این کار با اطلاع‌رسانی بهتری انجام می‌شد تا کسب و کارهای اینترنتی، خصوصا کسب و کارهای خرد تاوان این تصمیم ناگهانی را پرداخت نمی‌کردند.
وی درباره سود و ضرری که متوجه کسب و کارشان شده به نکته حائز اهمیتی اشاره کرد؛ وی گفت: در مجموعه ما خیلی سود و زیان مطرح نیست، اما به وضوح می‌توان دید توزیع نگران کننده‌ای بین کسب و کارهایی که از ما خدمات می‌گرفتند، اتفاق افتاده است. به این شکل که کسب وکارهای خردی که مثلا در هفته ۱۰ تراکنش داشته‌اند با از دست دادن ۳۰ درصد، عدد تراکنش‌های‌شان به هفت رسیده و آن‌ها را واقعا با مشکل مواجه می‌کند. در حالی که در کسب و کارهای کلان کم شدن ۳۰ درصد تراکنش‌ها شایدآن‌قدر تاثیر گذار نباشد.
وی با اشاره به گذشت ۱۰روز از جدی‌تر شدن عزم بانک مرکزی برای استفاده از رمز پویا ادامه داد: حداقل گردش مالی روی وب سایت چیزی حدود ۱۵۰میلیارد تومان بوده که اکنون با شواهدی که احصا شده این عدد به کمتر از ۱۰۰ میلیارد تومان رسیده است. این نشان می‌دهد کسب و کارهایی که از ما خدمات می‌گیرند حداقل ۵۰ میلیارد تومان کمتر جنس یا خدمت فروخته‌اند.
اسنپ: کاهش ۱۰ درصدی پرداخت آنلاین کرایه تاکسی
یکی از اصول اولیه کسب و کار اینترنتی، پرداخت هزینه به صورت آنلاین است چرا که پرداخت نقدی داستان‌های مربوط به خودش را دارد. مثلا این که گاهی اوقات ادعای پرداخت نقدی توسط مشتری و تکذیب فروشنده قابل پیگیری نیست و این مساله پشتیبانی را با مشکل مواجه می‌کند.
«فرید شهابی» مدیر بخش تجاری شرکت حمل و نقل اینترنتی اسنپ، درباره تاثیر استفاده از رمز پویا بر پرداخت‌های آنلاین این تاکسی اینترنتی به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: پرداخت هزینه سفر در اسنپ به دو روش آنلاین و نقدی انجام می‌شود. بررسی‌های ما نشان می‌دهد که در یک هفته اخیر در بخش پرداخت‌های آنلاین به طور تقریبی با ۹ تا ۱۰ درصد کاهش مواجه بودیم.
اتحادیه کسب وکار مجازی: کاهش۵۰ درصدی فروش شارژ
«رضا الفت نسب» رئیس اتحادیه کسب وکارهای مجازی از میان مشکلاتی که برای کسب وکارها ایجاد شده به مورد مهمی اشاره می‌کند. خرید شارژ با کد USSD (روشی برای ارسال پیام در شبکه تلفن همراه) که تا قبل از ورود رمز پویا به سادگی انجام می‌شد اما اکنون این نحوه خرید با چالش رو به رو و به کاهش ۵۰ درصدی فروش منجر شده است: روال کار برای کسب وکارهایی که شارژ را از طریق کد USSD به فروش می‌رسانند واقعا سخت شده است و من حتی از زبان خودشان درباره کاهش ۵۰ درصدی فروش شنیده‌ام. این مشکل صرفا به کسب و کارها مربوط نیست، افرادی که در شهرستان و روستا زندگی می‌کنند و به ابزارها و تلفن‌های هوشمند دسترسی ندارند هم با چالش رو به رو شده‌اند چون قبل از ورود رمز پویا از این طریق برای خرید اقدام می‌کردند.
وی در خصوص رمز پویا نیز به این مساله مهم اشاره کرد که اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی خوبی برای کاربران انجام نشده و کاربران به شیوه خدمت‌رسانی سرویس جدید اشراف ندارند. پیامک‌ها گاهی اوقات کار نمی‌کنند برای برخی از بانک‌ها باید اپلیکیشن دانلود کنی و این کار برای کسی که جوان است و آگاهی دارد شاید راه ساده‌ای باشد اما برای افرادی که کمی از دنیای تکنولوژی فاصله دارند این کار قطعا سخت است.
چلیوری: افزایش ۴۰ درصدی خطا در پرداخت
«علیرضا صادقیان» مدیرعامل چلیوری در خصوص رمز پویا می‌گوید کاهش فروش را احساس می‌کنند هر چند آمار دقیقی از چند و چون آن ندارند. وی می‌گوید: با توجه به اینکه ما چند هفته اخیر تبلیغاتی برای فروش داشته‌ایم متوجه کاهش ۲۸درصدی تعداد تراکنش‌های ناموفق نسبت به ماه گذشته شدیم. از روز ۱۶ بهمن نیز حدود ۴۰ درصد خطا در پرداخت داشتیم که در نهایت هم به موفقیت نرسیده‌اند.
وی نیز جزو کسانی است که رمز پویا را حرکت مثبتی می‌داند و در توضیح آن می‌گوید: شخصا معتقدم این اقدام مثبت است و اگر در روند اجرایی شدن آن شامل خریدهای کوچک زیر ۱۰۰ هزار تومان هم می‌شد واقعا نگران کننده بود و خسارت کاملا جدی و اساسی به کسب و کارهایی شبیه ما وارد می‌کرد. دو مرحله‌ای کردن رمز پویا کار هوشمندانه‌ای بود.
انجمن فیک‌تن: مسدودی کارت‌ها به دلیل رمز نامعتبر دو برابر شده است
«مهدی عبادی» دبیر انجمن فین تک (فناوری مالی) معتقد است افراد معمولا در مقابل تغییر رفتار هیجانی دارند و این اتفاق در خصوص رمز یکبار مصرف نیز رخ داده است. این انجمن که شاید بیش از هر مجموعه دیگری بتواند آمار رسمی از کاهش فروش یا خسارت به کسب و کارها ارائه دهد در حال گردآوردی اطلاعات کسب و کارهاست تا آن را به سرعت به بانک مرکزی اعلام کند.
عبادی می‌گوید: هنوز آمار کلی به دست ما نرسیده است اما از یک کسب وکار آمار دقیق دارم که با کاهش تعداد تراکنش مواجه نشده اما تعداد خطاها به شدت افزایش یافته و افراد مجبور شده اند برای پرداخت، چندین مرتبه اقدام کنند. در روزهای ابتدایی استفاده الزامی از رمز پویا تعداد خطای «رمز نامعتبر است» افزایش پیدا کرده اما پس از چند روز این روند با کاهش رو به رو شده است.
وی با تاکید بر این که تعداد مسدودی کارت‌های بانکی به دلیل رمز نامعتبر بالا رفته و تقریبا دو برابر شده است، افزود: به نظر می‌رسد چالش اصلی رمز پویا در دو بانک اول ایران بیشتر از بقیه به چشم می‌آید. گاهی اوقات دیر نرسیدن پیامک‌ها به دلیل مشکل سمت اپراتور موبایل باست و چون رمزها طول عمر دارند، وارد کردن آن‌ها به خطا و در نهایت مسدودی کارت منجر می‌شود. اما در آن دو بانکی که اشاره کردم خطاها از جنس دیگری است و اینطور به نظر می‌رسد رمز صحیح برای کاربران ارسال نمی‌شود.
