انرژی زمین گرمایی، انرژی موجود در عمق زمین است که از انرژی خورشیدی که در طول هزاران سال در داخل زمین ذخیره شده و همچنین فروپاشی یا زوال ایزوتوپ های اورانیوم رادیو اکتیویته، توریم و پتاسیم در طی سالیان درازدرعمق زمین نشات گرفته است که به طور عمده در نواحی زلزله خیز و آتشفشانی جوان و صفحات تکتونیکی زمین متمرکز شده است.
براساس گزارش روز یکشنبه دفتر روابط عمومی و امور بین‌الملل ساتبا، به نقل از مدیرکل دفتر ظرفیت سنجی و ارزیابی منابع ساتبا نتایج مطالعات دانشگاهی و پژوهش‌های صورت‌گرفته توسط مراکز معتبر علمی در سال‌های اخیر نشان می‌دهد پتانسیل قابل ملاحظه‌ای در بخش انرژی زمین‌گرمایی کشور وجود دارد که شناسایی دقیق این منابع با هدف بهره‌برداری صحیح از آنها در راستای توسعه و تنوع‌بخشی انرژی‌های تجدید پذیر در ایران از اهم وظایف سازمان ساتبا است.
اطلس انرژی زمین‌گرمایی که توسط سازمان انرژی‌های تجدید پذیر و بهره وری انرژی برق در تابستان ۱۳۹۸ منتشر شد، گویای آن است که حدود ۵۰ ناحیه مستعد برای بهره‌برداری از انرژی زمین گرمایی در ۱۵ استان کشور شناسائی شده است.
نواحی مزبور بیشتر در شمال و شمال غرب، بخش‌هایی از خراسان و فلات مرکزی، جنوب و جنوب شرقی ایران قراردارند و پتانسیل عملیاتی احداث نیروگاه‌های زمین‌گرمایی در آنها به ۲۰۰۰ مگاوات می‌رسد.
دفتر ظرفیت سنجی و ارزیابی منابع ساتبا ضمن ارائه نقشه میان‌مقیاس پتانسیل انرژی زمین گرمایی کشور از ارائه تدریجی مجموعه گزارشات پشتیبان اطلس پتانسیل انرژی زمین گرمائی در سایت ساتبا خبر داد که نخستین فصل گزارش های مذکور مربوط به استان اردبیل به عنوان بزرگترین خواستگاه انرژی زمین گرمایی کشور ماست.
بنا براین گزارش: بر اساس نتایج مطالعات مهندسی صورت‌گرفته بر روی مخازن موجود در استان اردبیل، پتانسیل انرژی زمین‌گرمایی در این استان بیش از ۴۰۰ مگاوات الکتریک برآورد شده است.
تاریخچه انرژی زمین گرمایی در ایران
تاریخچه انرژی زمین گرمایی در ایران حاکی است که از سال ۱۳۵۴ مطالعات گسترده ای برای شناسایی پتانسیل های منبع انرژی زمین گرمایی توسط وزارت نیرو با همکاری مهندسین مشاور ایتالیایی ENEL در نواحی شمال و شمال غرب ایران در محدوده ای به وسعت ۲۶۰ هزار کیلومتر مربع آغاز شد.
نتیجه این تحقیقات مشخص کرد که مناطق سبلان، دماوند، خوی، ماکو و سهند با مساحتی بالغ بر۳۱ هزار کیلومتر مربع برای انجام مطالعات تکمیلی و بهره برداری از انرژی زمین گرمایی مناسب هستند.
براین اساس برنامه اکتشاف، مشتمل بر بررسیهای زمین شناسی، ژئوفیزیک و ژئوشیمیایی برنامه ریزی شد. در سال ۱۳۶۱ با پایان یافتن مطالعات اکتشاف مقدماتی در هر یک از مناطق ذکر شده، نواحی مستعد با دقت بیشتری شناسایی شده و در نتیجه در منطقه سبلان: نواحی مشکین شهر، سرعین و بوشلی، در منطقه دماوند ناحیه: نونال، در منطقه ماکو- خوی نواحی: سیاه چشمه و قطور و در منطقه سهند پنج ناحیه کوچکتر جهت تمرکز فعالیتهای فاز اکتشاف تکمیلی انتخاب شدند. پس از یک وقفه به نسبه طولانی و با هدف فعال نکردن مجدد طرح، گزارشهای موجود مجدددر سال ۱۳۶۹ توسط کارشناسان UNDP بازنگری شده و منطقه زمین گرمایی مشکین شهر بعنوان نخستین اولویت جهت ادامه مطالعات اکتشافی معرفی شد.
پیرو مطالعات ذکر شده پروژه انجام حفاری های اکتشافی ، تزریقی، توصیفی به منظور شناسایی بیشتر پتانسیل در منطقه سرعین مشکین شهر در سال تعریف ۱۳۸۱شد که عملیات حفر نخستین چاه زمین گرمایی نیز در همان سال آغاز شد.فاز اول این پروژه در سال ۱۳۸۳ اتمام یافت که درمجموع سه حلقه چاه اکتشافی و دو حلقه چاه تزریقی در این مرحله حفر شدو تست دوحلقه از سه حلقه چاه اکتشافی با موفقیت انجام گرفت که مهم ترین دستاورد این فاز از پروژه کسب دانش فنی مربوط به حفر چاههای زمین گرمایی بود .
