هر چند در طول سال 94 اتفاقات ناگوار در حوزهی میراث فرهنگی کم نبودند، اما توجه به شیرینیهایی که بعضا دل دوستداران میراث فرهنگی، کارشناسان و مسئولان سازمان میراث فرهنگی را خوش میکرد، شاید تلقی سالی خوش را برای میراث، تاریخ و فرهنگ کشور به واقعیت تبدیل کند.
اما آنچه از شیرینیهای میراث فرهنگی و بعضا تلخیها در سال 94 گذشت؛
فروردین 1394/ از نماد سوراخ شده تا قانونی که دلها را به حفاظت خوش کرد
*16 فروردین خبر رسید «نماد تهران سوراخ شده! » در آن زمان با سر زدن به این برج تاریخی از سطلهای زباله و استامبولیهایی که زیر سقف برج آزادی گذاشته بودند، میشد همه چیز را دید.
*29 فروردین خبرها از «تحقق یک قانون پس از 85 سال» حکایت داشتند. این تیتر خبر میداد که با ایجاد فهرست آثار ملی منقول در دفتر ثبت آثار تاریخی، بالاخره پس از هشتاد و پنج سال وقفه، یکی از قوانین حوزهی میراث فرهنگی اجرای قانون، عملی و در نهایت 10 شی تاریخی فرهنگی در این فهرست ثبت و ابلاغ شدند.
در اواخر سال 93 ، 10 اثر منقول فرهنگی - تاریخی در فهرست میراث ملی ثبت شدند که برای نخستینبار و پس از گذشت 85 سال از تصویب قانون حفظ آثار ملّی در این فهرست ابلاغ شدند.
فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی در این زمینه گفت: قانون دربارهی حفظ آثار ملّی مصوب آبان 1309 مجلس شورای ملّی و نظامنامهی اجرایی آن مصوب 1311 هیأت وزرا است که دولت را مکلف کرده تا آثار و اشیای منقول را مانند آثار و اماکن غیرمنقول ثبت کند، این قانون در سال 1310 اجرا شد و نخستین اثر غیرمنقول در 24 شهریور همان سال ثبت ملّی شد، تا کنون نیز 31 هزار و 200 اثر در فهرست آثار غیرمنقول به ثبت رسیده است اما هیچ اثر و شی منقولی در فهرست آثار ملی ثبت نشده بود.
وی افزود: در سال 1387 پروندهی تعدادی از آثار منقول تهیه و مراتب قانونی ثبت آنها انجام شده بود، اما به دلیل اجرائی شدن طرح دورکاری و انتقال مرکز اسناد سازمان به شیراز، ابلاغ رسمی آنها صورت نگرفت، سرانجام پس از بازگرداندن مرکز اسناد از شیراز به تهران و ساماندهی آرشیو ثبت، ابلاغ آثار منقول در دستور کار قرار گرفت و انجام شد، با این اقدام به طور رسمی فهرست آثار ملّی منقول شکل گرفت.
اردیبهشت 1394 / خوشیها در این ماه کم نبودند
*یکم اردیبهشت «فرجامی شیرین برای 44 خانه تاریخی شیراز» رخ داد و توافق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و شهرداری شیراز برای احیای خانههای میراثی بافت تاریخی شیراز نهایی شد.
در این زمان توافقنامه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و شهرداری شیراز به منظور احیای خانههای میراثی بافت تاریخی شیراز به امضای مسعود سلطانیفر، رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و پاک فطرت، شهردار شیراز رسید.
در صورتجلسه این توافق آورده شد: 44 باب خانه تاریخی فرهنگی در بافت تاریخی شیراز که در مالکیت سازمان میراث فرهنگی قرار دارد، با نظارت عالی معاونت میراث فرهنگی کشور و صندوق احیا و بهرهبرداری از بافتها و بناهای تاریخی و اداره کل میراث فرهنگی استان فارس با هدف حفاظت، مرمت، احیا، معرفی و بهرهبرداری شایسته با کاربری مناسب، با همکاری و سرمایهگذاری در اختیار شهرداری شیراز قرار میگیرد.
*«پایان نیمقرن بدهی شیکاگو به ایران» در دوم اردیبهشت سال گذشته رخ داد.
مرکز شرقشناسی شیکاگو پس از 51 سال به سه تعهد خود در قبال آثار ارزشمند و منحصربهفرد «چغامیش» عمل کرد و همهی آن آثار در این روز به ایران رسیدند. به گفتهی طالبیان، معاون میراث فرهنگی؛ آثار استردادی «چغامیش» دومین محمولهی دولت تدبیر و امید بود که این بار با همکاری طرف مقابل یعنی مرکز شرقشناسی شیکاگو به ایران تحویل داده شد.
*هشتم اردیبهشت ماه خبر رسید؛ «بلدیه طهران از دل زمین سر بیرون میآورد» ضلع شمالی میدان توپخانه، از اوایل سال گذشته میزبان حصارهای آهنی شد تا «بلدیه طهران قدیم» را دوباره سرپا کنند.
در این ضلع میدان که در دورههای قبلی؛ عمارت «بلدیه» بود و در دوره «سید ضیاء طباطبایی» و در 90 روز ساخته شد تا به عنوان بنای شهرداری مورد استفاده قرار بگیرد، اما در سال 1348 توسط "نیک پی" تخریب شد تا امروز که شهرداری تهران در طرحی قصد دارد «بلدیه» را احیاء کند.
*۱۳ اردیبهشت از قدمهای تخریبگر شهرداری همدان برای از بین بردن بخشی از تاریخی که به قول برخی باستانشناسان شهر مادیها بود، خبر رسید.
«نفسهای آخر قدیمیترین زورخانه همدان» به شماره افتاده بود، تا زور خود را برای تخریب قدیمیترین زورخانهی شهر دوره مادها بیازماید تا فضا را برای احداث پارکسوار در این محدوده آماده کند.
هر چند با پیگیری های دوستداران میراث فرهنگی در آن زمان این زورخانه در ظاهر از تخریب نجات یافت، اما امروز پارکسواری که شهرداری در برنامههایش داشت را درست کنار این زورخانه و بدتر از آن، کنار ضلع شرقی «هگمتانه» ایجاد کرده است و هر روز ماشینهای سنگین از کنار چند بنای تاریخی و در حتی نفیس تردد میکنند.
*چهاردهم اردیبهشت ماه سال گذشته با اجرائی کردن یک طرح این فکر به ذهنها رسید؛ «سرانجام برای میراث تاریخی تهران ارزش قائل شدند»
و شهرداری تهران طرح «شناسایی و تدقیق حرایم لایه حرایم بناهای تاریخی در طرح تفضیلی شهر تهران»، را برای اجرائی شدن روی میز گذاشت.
*بیستم اردیبهشت ماه، کمیسیون اجتماعی مجلس؛ «کلیات طرح تشکیل وزارت میراث فرهنگی» را تصویب کرد. و براساس مصوبات این جلسه، کلیات این طرح به تصویب رسید و بنا شد جزئیات آن ابتدا برای بررسی بیشتر به کارگروه ویژهای برود و سپس در کمیسیون رسیدگی شود.
*در همان روز یعنی 20 اردیبهشت ماه یک خبر دیگر از میراث فرهنگی رسید و آن انتصاب چهار عضو شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری توسط رئیس جمهور انجام شد.
در این حکم، «محمدعلی نجفی»، «پیروز حناچی»، «ابراهیم بای سلامی» و «سیدمحمد بهشتی» حکم گرفتند.
*21 اردیبهشت ماه نیز «مدیر جدید موزه ملی معرفی شد» در این روز «جبرئیل نوکنده» که سال 80 به عنوان «خادم نمونه میراث فرهنگی» معرفی شده بود، به عنوان مدیر موزهی ملی ایران معرفی شد.
پیش از آن، مهناز گرجیخان، که از ابتدای دولت تدبیر و امید ریاست موزهی ملی ایران را برعهده گرفته بود از اواسط فروردین 94، درخواست استعفای خود را به معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری داده بود تا اینکه صبح 21 اردیبهشت با موافقت این استعفا، جایگزین وی معرفی شد.
او پیش از این گرفتن این حکم به عنوان یکی از قدیمیترین کارشناسان موزهی ملی ایران در موزهی مادر فعالیت میکرد.
*همزمان با روزجهانی موزه در 27 اردیبهشت میراث فرهنگی تهران، شبی با عنوان «شب - موزه» برگزار کرد، اما آن شب حتی به پای تقلید از اروپاییها هم نرسید.
این مراسم بیشتر سخنرانی داشت تا هر نوع برنامهی جانبی برای موزهها و دوستداران به موزهها. البته در آن زمان خسروآبادی، مدیر کل میراث تهران، بیشتر قصد داشت تا به قول خودش دل مردم را چند ساعت شاد کند. برنامهای که بیشتردر قالب عصر موزه در ایران برگزار شد چون علاوه بر برنامهای که قرار بود دستکم تا دو ساعت ادامه داشته باشد اما با سه سخنرانی پیشبینیشده فقط 45 دقیقه طول کشید و هیچ موزهای هم بیشتر از ساعت اداری باز نبود.
خرداد 1394 /خیرینی برای میراث فرهنگی
چهارم خرداد ماه خبرها از «تشکیل نخستین مجمع خیّرین میراث فرهنگی در کشور» حکایت داشتند.
براین اساس؛ نخستین جلسه مجمع خیّرین میراث فرهنگی در زمینه نیکوکاری، سرمایهگذاری در راستای اشتغالزایی و کمک به میراث فرهنگی با حضور معاون میراث فرهنگی، مدیرکل امور موزهها، استاندار، مدیرکل میراث فرهنگی استان و معاونان حوزههای تخصصی و خیرین اقوام مختلف سیستان در برگزار شد.
*در همان روز همچنین تندگویان، نایبرئیس کمیسیون معماری و شهرسازی دربارهی یکی از مهمترین رخدادهای سال که حرف و نقلهای زیادی به همراه داشت،صحبت کرد.
او از صدور رأی نهایی کمیسیون ماده پنج درباره تخلف صورت گرفته در سازه عشرت آباد خبر داد و گفت: ارتفاع این سازه تا سقف 16 متر تعیین شد. در واقع رأی نهایی سازه در میدان سپاه در کمیسیون ماده پنج صادر شد. باید پیچ و مهره های سازه آهنی باز تا ارتفاع آن به سقف تعیین شده برسد.
*شش روز بعد یعنی 10 خرداد، محمدباقر خسروی مدیر بافت و بناهای تاریخی شهرداری تهران، از «بازنمایی دروازههای تاریخی شهر تهران» خبر داد.
او اظهار کرد : دروازههای حصار صفوی شهر تهران و تعدادی از دروازههای درونشهری دیگر در قالب این طرح بازیابی میشوند.
تهران در دورههای گذشته دارا حصاری 12 ضلعی با 8 دروازه به نامهای دروازه شمیران (در انتهای پل چوبی)، دروازه دوشانتپه (در میدان شهدا)، دروازه دولاب (در سهراه شکوفه)، دروازه خراسان (در میدان خراسان)، دروازه شاه عبدالعظیم (در میدان شوش)، دروازه غار (در تقاطع خیابانهای شوش و هرندی)، دروازه خانیآباد (در محل تلاقی خیابان خیابانهای شوش و شهید رجایی)، دروازه گمرک (در انتهای خیابان مولوی)، دروازه قزوین (در نزدیکی میدان قزوین)، دروازه باغشاه (در انتهای خیابان امام خمینی) و دروازه یوسفآباد (در محل تقاطع خیابانهای جمهوری و حافظ) بود که براین اساس قرار است بار دیگر احداث شوند.
*اما 11 خرداد ماه خبر از برگزاری «یک دورهمی پس از 10 سال» رسید. این دورهمی توسط با حضور انجمنهای میراث فرهنگی سراسر کشور و برای برگزاری یک دورهی آموزشی دور یکدیگر جمع شدند تا بار دیگر فعال شوند.
*16 خرداد معاونت میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری «برنامه جدید موزهها و اماکن تاریخی» برای بازدید مردم در طول سال را اعلام کرد. بر این اساس از این تاریخ به بعد «کاهش تعطیلات به 6 روز در سال» تصویب شد.
در واقع تعطیلی هفتگی موزهها و اماکن تاریخی تحت پوشش سازمان میراث فرهنگی و گردشگری لغو و از این به بعد موزهها فقط در 6 روز از سال تعطیل خواهند بود.
همچنین در بخشنامه معاون میراث فرهنگی آمده است، افزایش ساعت کاری موزهها، مجموعهها و اماکنی که ظرفیت بازدید بیشتری دارند براساس صلاحدید مدیران بدون مانع است و ساعت کار موزهها از 9 صبح تا 19 اعلام و تعطیلی هفتگی همه اماکن مذکور لغو شد.
براساس این بخشنامه، موزهها، کاخ موزهها و اماکن فرهنگی- تاریخی تحت پوشش سازمان میراث فرهنگی در روزهای 14 خرداد به مناسبت رحلت حضرت امام خمینی(ره)، بیست و یکم ماه رمضان به مناسبت شهادت حضرت امام علی (ع)، بیست و پنجم شوال به مناسبت شهادت حضرت امام جعفر صادق(ع)، نهم و دهم محرم به مناسبت تاسوعا و عاشورای حسینی و بیست و هشتم ماه صفر به مناسبت رحلت حضرت رسول اکرم(ص) و شهادت حضرت امام حسن مجتبی (ع) تعطیل است.
*18 خرداد، با استعفای احسان ایروانی از صندوق احیا و بهرهبرداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی ؛ محمدرضا پوینده، به عنوان سرپرست جدید صندوق احیای اماکن تاریخی معرفی شد.
تیر 1394/ از افتخارات جهانی ایران تا قلبی که لودر نشانهاش رفت
*اولین روز از فصل تابستان را دوستداران میراث فرهنگی با دلنگرانی آغاز کردند؛ چون «قلب بافت تاریخی تهران زیر تیغ شهرداری» رفته بود.
براساس صورتجلسهای به امضا رسیده توسط مسئولان شهری؛ با این جملات «... در ادامه، درخواست تخریب 55 باب منزل مجردی بلاصاحب و 9 باب دارای مالک را در سطح منطقه داشتند.» این معانی به ذهن متبادر شدند؛ «درخواست تخریب 64 منزل که هیچ اطلاعاتی از قدمت، موقعیت دقیق قرارگیری و سابقهی تاریخی آنها وجود ندارد، آنهم در برگهای که عنوان صورتجلسهی 23 خرداد امسال مدیریت شهری منطقهی 12 یعنی قلب بافت تاریخی تهران را با خود به همراه دارد! »
این بحث، به معنای تصمیمگیری در تخریب 64 باب منزل در قرارگاه انضباط اجتماعی که پیش از این «طرح نگین پایتخت» خوانده میشد، اتفاقی که با تخریب چندین خانه مانند 10 سال گذشته در بافت تاریخی عودلاجان با نام «طرح انضباط شهری» تکرار شد.
* پنجم تیرماه خبری افتخارآمیز رسید. «مرکز ایرانشناسی دانشگاه کالیفرنیا» به یک ایرانی سپرده شد.
تورج دریایی، مدیریت مرکز ایرانشناسی «سموال جردن» در دانشگاه کالیفرنیای آمریکا را برعهده گرفت. او همچنین سال 93 به عنوان یک مهمان محقق در «آکسفورد»، یک کرسی ساسانی به راه انداخت.
*13 تیر ماه نیز یکی دیگر از خبرهای غرورآفرین ایرانی منتشر شد. در این روز و در سیونهمین اجلاس یونسکو دو محوطهی باستانی «شوش» و منظر فرهنگی «میمند» در فهرست میراث جهانی ثبت جهانی شدند.
این دو محوطهی باستانی با اکثریت آراء به عنوان هجدهمین و نوزدهمین اثر جهانی ایران در فهرست یونسکو به ثبت رسیدند.
*25 تیرماه یک پدیدهی عجیب رخ داد. «چشمههای 1700 ساله «تاق بستان» یکباره جوشید اما دوباره خشکید! »
چشمههای که عمرش به درازای 1700 سال است، هر چند برای این اتفاق در طول سال گذشته موارد کارشناسی و فنی زیادی مطرح شد، اما در نهایت خبر رسید که بار دیگر چشمهی تاقبستان از آب سیراب شده است.
مرداد 94 / سومین هتتریک ایران و افتتاح موزهی دوران اسلامی
* سومین دور خبرهای خوش برای بازگشت آثار تاریخی که به روشهای گوناگون از کشور خارج شده بودند، رخ داد. پس از بازگشت آثار «خوروین» و «چُغامیش» اینبار نوبت به سومین دور استرداد آثار تاریخی ایران از ایتالیا در دهم مرداد بود.
به گفتهی محمدرضا کارگر، مدیر اداره کل موزهها در ادامه توافقات یونسکو با کشورهای عضو، در ارتباط با آثار تاریخی که غیرقانونی از هر کشور خارج و به کشورهای دیگر منتقل میشود، و به پیوستِ این توافق در کنوانسیون «یونیدروا»، 28 قطعه از اشیاء و آثار فرهنگی متعلق به دوران قبل و پس از اسلام که به صورت غیرقانونی در سالهای گذشته از کشور خارج شده بودند، قرار شد این آثار به کشور برگردانده شوند.
*بالاخره پس از سالها قول و قرار، هفتم شهریور «موزه پیش از تاریخ و تاریخی» و «موزه دوران اسلامی» در موزهی ملی ایران افتتاح شدند. بر این اساس «موزه دوران اسلامی» پس از 9 سال و «موزه پیش از تاریخ و تاریخی» پس از 35 سال در طبقه دوم موزه ایران باستان افتتاح شدند.
موزه دوران اسلامی که در سال 75 در مساحتی حدود چهارهزار متر مربع در سه طبقه ساخته شده بود، از اول تیر سال 85 با هدف گسترش برخی فضاها و بازنگری بر چگونگی نمایش آثار تعطیل شد و پس از چندین بار قول و قرار برای افتتاح موزه، این بخش از موزه ملی ایران صبح امروز بازگشایی شد. طبقه همکف این بنا به سالن اجتماعات و سالن نمایشگاههای موقت اختصاص دارد و آثار موزه دوران اسلامی در دو طبقه اول و دوم براساس زمانبندی تاریخی حکومتها، سلسلهها و حکمرانها چیده شده است. و «موزه پیش از تاریخ و تاریخی» نیز که پس از 35 سال در طبقه دوم موزه ایران باستان افتتاح شد، دورههای مختلف پارینهسنگی، روستانشینی و مفرغ را در بر میگیرد.
*پس از این خبر خوش، یک خبر بد رسید. 28 شهریورماه خبری دردناک از گلستان رسید. «خانه ثبتملی 135 ساله در آتش سوخت»
خانهی تاریخی «محمدی»، یکی از سه بنای ثبت ملی شده سیمین شهرِ استان گلستان بامداد جمعه (27 شهریور) در آتش سوخت. این خانه تاریخی که قبل از این بخشهایی از آن ریزش کرده بود و با وجود اصرارهای مالک خانه به میراث فرهنگی استان، هیچ تلاشی برای مرمت آن انجام نشده بود، بامداد جمعه به علت احتمالی اتصال برق، به طور کامل در آتش سوخت.
مهر 1394/ عروسی برای میراث تهران
12 مهرماه، «برج آزادی را عروس کردند». در اجرای این برنامه ،هنرمند آلمانی به مناسبت روز اتحاد آلمانشرقی و غربی با وجود آنکه محوطه برج آزادی در حال مرمت است، هنر نورپردازیاش را به رخ کشید.
«فلیپ گایست» که به دعوت سفیر آلمان در ایران برای اولینبار به تهران سفر کرده، برج آزادی را به دلیل معماریاش برای نورپردازی انتخاب و به مناسبت روز اتحاد آلمان شرقی و غربی با کلماتی مانند صلح، عشق، آزادی و طرحی از کاشیهای آبی فیروزهای روشن کرد.
* ۱۸ مهر ماه، سعید اسلامی بیدگلی، عضو هیئت مدیره شرکت عمران و بهسازی شهری ایران از «راهاندازی صندوقهای نیکوکاری برای مرمت بناهای تاریخی» خبر داد.
او راهاندازی این صندوق نیکوکاری را برای مرمت سه بنای تاریخی در کشور اعلام کرد و افزود: پیشبینی میکنیم حساب این صندوقها به صورت قرضالحسنه باشد یعنی سود چهار درصد به سپردهگذاران تعلق بگیرد و مابقی سود به مرمت بناهای تاریخی اختصاص یابد.
*در همین روز انتشار یک خبر جهانی دیگر برای ایران، بار دیگر غرور را به چهرهی ایرانیها نشاند.
۱۸ مهر «کلیات سعدی» و «مسالکالممالک» در دوازدهمین اجلاس شورای مشورتی بینالمللی برنامه حافظه جهانی، در حافظهی جهانی یونسکو به ثبت رسیدند.
خانه باغ «اتحادیه» هم در این ماه یعنی 23 مهر، بالاخره سروسامان گرفت .
تملک این بنای تاریخی که سالها به حال خود رها شده بود و گاهی اوقات خبرهایی از بیتوجهی و تخریب بخشهایی از آن منتشر میشد، توسط توسط سازمان زیباسازی شهر تهران و با هدف استفادههای فرهنگی و هنری به صورت کامل تملک شد.
این خانه در دهه ۵۰ لوکیشن سریال معروف «دایی جان ناپلئون»، ساخته ناصر تقوایی بود و به همین نام نیز معروف شد. سال 1384 با گزارش یکی از روزنامهها، این خانه از دل تاریخ بیرون آمد و از پیشنهاد اولیه برای ثبت سردر آن، کل حدود 9هزار متر باقی مانده خانه امین السطان و تنها باقیمانده باغ لاله زار در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.
آبان 1394/ طرحهایی برای نجات میراث یا تخریباش!
سوم آبان ماه خبری خوش برای 168 بافت تاریخی منتشر شد.
در بین اخبار تلخ در حوزهی میراث فرهنگی، هستند هنوز خبرهایی که نویدبخش اتفاقات خوب باشند، به شرط آن که فقط در حد خبر و مصوبه باقی نمانند، چیزی مانند «توجه به 168 محدوده تاریخی، فرهنگی شهر در کشور از 780 محدودهی شهری»
تصویب ابلاغ محدودهی بافت تاریخی ۱۶۸ شهر در طرحهای توسعه و عمران با تاکید وزیر راه و شهرسازی برای بازآفرینی شهرها و همچنین تاکید بر اندیشهی ایرانشهر، از جمله بحثهایی بود که به نظر میرسد تلنگری برای حفاظت از محدودههای تاریخی و فرهنگی شهرهای کشورند.
بافت تاریخی یزد، یکی از حکایتهای تاریخی میراث فرهنگی است که به نظر میرسد، هر روز گرهی آن کورتر میشود.
*۱۲ آبان قصهی تکراری یزد مطرح شد. «در شورای فنی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد طرحاش را بررسی کردهاند تا بخشی از بافت تاریخی اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی جهان که ارزش چندانی ندارد را برای توسعه فضای کنار مسجد "ملا اسماعیل" و چند متری امامزاده "جعفر" تخریب کند.
دو سال پیش با نام «طرح توسعه امامزاده جعفر یزد (ع)» کار را آغاز و تعدادی از بناها و خانههای تاریخی ارزشمند متعلق به دورهی قاجار را تخریب و هر از چندگاهی با تخریبهای گاه و بیگاه یک خانه، بنا و حتی یک جدارهی تاریخی، کارشان را جلو میبردند.
*سیام آبان ماه «رئیس موزه «لوور» طرحی برای نجات میراث فرهنگی» مطرح کرد.
«ژان لوک مارتینز»، رئیس موزه «لوور» فرانسه پس از حملات تروریستی در پاریس، به دستور «فرانسوا اولاند»، رئیس جمهور این کشور طرحی 50 آیتمی برای محافظت از گنجینههای فرهنگی در سراسر جهان آماده کرد.
از مهمترین نکات در طرح رئیس موزه لوور فرانسه برای محافظت از گنجیههای فرهنگی در معرض تهدید میتوان به ایجاد پایگاه جدیدی برای آثار مسروقه فرهنگی در اروپا و همچنین تاسیس مرکز نظارت برای بررسی دقیق تجارت غیر قانونی آثار هنری در قاره اروپا اشاره کرد، چرا که «مارتینز» معتقد است 20 درصد از درآمدهای گروه تروریستی داعش از محل فروش آثار تاریخی و هنری در بازارهای خارجی به دست میآید و ابراز امیدواری کرد طرح او در سطح ملی، اروپا و شاید یونسکو به اجرا درآید.
آذر 94/ از رد شدن «بادگیرهای ایرانی» تا چشمروشنی برای «مدرس»
هشتم آذرماه ، خبری نه چندان خوشایند از پروندههای جهانی ایران در یونسکو رسید. «پرونده «بادگیرها» از دستور کار یونسکو خارج شد.»
در این خبر «پرونده "بادگیرها" از دستور کار یونسکو خارج شد تا به پیشنهاد این نهاد بینالمللی ایران آن را به صورت فرا ملی تهیه کند.»
*هشتم آذرماه، فرهاد نظری، مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی از «پیگیریهای ایران برای ثبت جهانی «پیادهروی اربعین»» خبر داد.
براساس پیگیریهای انجام شده؛ آئین پیادهروی اربعین با همکاری دو کشور ایران و عراق، در فهرست میراث ناملموس یونسکو ثبت میشود.
*15 آذرماه بالاخره «چشم «مدرس» به خانهاش روشن شد» و این بنای تاریخی که در طول حدود 10 سال گذشته داستانهای زیادی را به چشم دیده بود، با گرفتن کاربری دومنظوره به «خانه - موزه» و «دارالقرآن امام علی (ع)»، شاید سالها بیتوجهی به خود را بتواند جبران کند.
*16 آذرماه نیز«موزه نقاشی پشت شیشه بازگشایی شد» این موزه پس از 9 ماه بار دیگر به روی علاقمندانش باز شد.
*«شب یلدا» و خبرای مرتبط با آن در آخرین روز از فصل پائیز رسید. 30 آذرماه «کمیته میراث ناملموس یونسکو» منبعی آنلاین ایجاد کرد تا از آن طریق کشورها بتوانند تصمیم خود برای نامزدی میراث ناملموس «شب یلدا» را اعلام کنند و سایر کشورها نیز از فرصتهای بوجود آمده جهت ثبت پروندههای چندملیتی باخبر شوند.
دی 1394/ دزدیها و منصوبات میراثی
*پروین ثقهالاسلام، با بیش از یک دهه تجربهی کاری در «کاخ جهانی گلستان»، جای خود را به مسعود نصرتی داد.
۱۳ دی این حکم توسط مسعود سلطانیفر، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی ابلاغ شد و بر آن اساس، پروین ثقه الاسلام که به دلیل سابقه بیش از 11 سالهاش در مدیریت این کاخ جهانی «مادر کاخ گلستان» نامیده میشد را برکنار و به جای او مسعود نصرتی، مدیر سابق اداره کل موزهها و مدیرکل سابق میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران را بر صندلی این کاخ جهانی نشاند.
*بیستم دی ماه نمایندگان مجلس با رسیدگی به طرح حمایت از بافت های تاریخی براساس اصل 85 مخالفت کردند.
این طرح که بحث «حمایت از احیا و مرمت بافت های فرهنگی و تاریخی و توانمندسازی ساکنین و مالکین آنها طبق اصل 85 قانون اساسی» بود، در 20 بند تدوین شده حمایت و مرمت بافت های تاریخی، در نظر گرفتن تسهیلات بانکی و مشوق هایی برای ساکنان بافت های فرهنگی و تاریخی را مد نظر دارد.
سرقتهای دنبالهدار آثار تاریخی در تهران و حتی در برخی از شهرهای کشور، بحثی است که نمیتوان به راحتی از کنار آن گذشت.
* ۲۱ دی یکی از روزهایی بود که شهرام شهریار - فعال میراث فرهنگی و نویسنده سایت "سفرنویس" - در مطلبی با عنوان «سرقتهای سریالی تهران، اینبار تزئینات تاریخی» به بیان جزئیات چند سرقت دیگر در تهران اشاره کرده بود. «سرقتهای دنبالهدار در بناهای تاریخی تهران! »
در تازهترین سرقتها، کاشیهای مساجد قاجاری شهر تهران قرار دارد، مسجد و حوزه علمیه «حاج قنبرعلی خان کرد مافی»، مسجد «میرزا ابوالحسن معمارباشی» و چند روز پیش نیز کاشیهای سردر خانه مخروبه «صدیق اعلم ادیب»، نویسنده و سومین رئیس دانشگاه تهران مفقود شد.
«میرمحمدی»، مدیر حوزه علمیه «حاج قنبرعلی خان»، مسجد قاجاری «میرزا ابوالحسن معمارباشی» نیز از این سرقتها در امان نبوده است. همچنین تزئینات دروازه حوزهی «عالی شهید مطهری (سپهسالار)» نیز ماه پیش سرقت شده بود، سرقتهایی که در شهر تهران به صورت سریالی در حال انجام و نیاز است تا موضوع به صورت جدی پیگیری شود.
بهمن 1394/ یک حمام را احیا میکنند و یکی را تخریب
*هشتم بهمن ماه خبری ناگوار از یکی موزههای بیپشتوانهی کشور خبر رسید. «دزد عروسکها در موزهی عروسکهای ملل»
خبر از سرقت 100 عروسک آنهم از موزهای بیپشتوانه، که نمیتوان برای آنچه دزدیده شده، قیمت گذاشت.
*دهم بهمن ماه محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور از «احیای حمام تاریخی «خسروآقا» 20 سال پس از تخریب» خبر داد.
او با تاکید بر تعامل مثبت میان ادارهکل میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان و شهرداری این استان، از بررسی طرح مشترک مرمت و احیای حمام تاریخی خسرو آقا در عرصه دولتخانه صفوی شهر اصفهان خبر داد و گفت: احیای این حمام به عنوان یکی از نگینهای معماری و مهندسی حمامهای تاریخی کشور بر اساس شواهد، عکس و نقشههای تاریخی و بقایای بجا مانده از این اثر صورت میگیرد.
او با اشاره به اینکه پس از این رویداد تلخ، شورای عالی شهرسازی و معماری ایران برای پیشگیری از تخریب نهایی حمام «خسرو آقا» با مصوبهای با تخریب حمام خسروآقا و احداث ادامه خیابان استانداری مخالفت کرده، توضیح داد: براساس اسناد منتشر شده در سال 1372 از سوی وزارت مسکن و شهرسازی وضعیت حمام خسرو آقا در آن سال «در حال بازسازی» و کاربری پیشنهادی آن هم «فرهنگی، نمایشگاه آثار هنری دوره صفویه» معرفی شد. با این حال در ساعت دو بامداد روز سهشنبه 22 تیرماه 1374 حمام «خسرو آقا»، یک شبه تخریب و محوطه آن تسطیح شد. در آن سال با شکایت سازمان میراث فرهنگی وقت اصفهان مبنی بر تعقیب عاملان تخریب، حکم اجرای عملیات بازیابی فضا و اجرای معماری این اثر تخریب شده از سوی دادسرای عمومی اصفهان صادر شد. علیرغم صدور این حکم متاسفانه خیابان حکیم روی این حمام در امتداد خیابان استانداری احداث شد، هنوز بقایای این اثر در زیر خیابان موجود است، حتی پس از این تخریب، این اثر از سوی یونسکو، مردم، علاقمندان تاریخ و فرهنگ و آثار معماری ایران به دفعات مورد اعتراض قرار گرفت.
*«تکرار دوباره یک اشتباه تاریخی در اصفهان! » اتفاقی بود که 11 بهمن ماه سال گذشته در نصف جهان رخ داد.
حمام «حاج کاظم» در منطقه یک اصفهان که سال 87 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده بود با توجیه شهردار منطقه که «متوجه تاریخی بودن بنا نبوده است!» عمرش پایان یافت.
* 28 بهمن، سازمان میراث فرهنگی و وزارت راه، برای نخستین بار همایش «میراث فرهنگی و توسعه پایدار» برگزار کردند، همایشی که مسئولان شرکت کننده مانند وزیر راه و شهرسازی تلاش کردند، تا اقداماتی که انجام دادهاند را در قالب ارائهی گزارش عملکرد نشان دهند.
هر چند در این همایش وزیر راه هیچ فرصتی را برای پاسخ به سوالات خبرنگاران برای کشیدن راههایی که از میان تپهها م محوطههای تاریخی میگذرند، نگذاشت.
اسفند 1394/ زمانی برای افتتاح نمایشگاهها
*۱۲ اسفند، محمدرضا کارگر، مدیر اداره کل موزهها از «گردش 7 هزار سال هنر ایران در دنیا» خبر داد. به گفتهی وی این نمایشگاه درکشورهای آلمان، اتریش، فرانسه، ایتالیا، هند، مکزیک، سنگاپور و آمریکا برگزار میشود.
او افزود: نخستین کاروان ایرانی اواخر 2016 میلادی و اوایل 2017 میلادی با برگزاری همایش و نشستهای تخصصی در کشور آلمان برگزار خواهد شد.
* در همین روز نیز کلید مجموعهی فرهنگی تاریخی نیاوران از «آفرین امامی»، به «رحمتاله رئوف» تحویل شد.
* ۲۱ اسفند سال گذشته، اما معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری «به حواشی یک تبصره پاسخ داد». او از همه خواست تا تبصره 34 برنامه پیشنهادی ششم توسعه را فراموش کنند. تبصرهای که ماهها رسانهها و کارشناسان نسبت به آن انتقادهای زیادی را مطرح کردند.
سلطانیفر در این زمان اعلام کرد؛ تبصره 36 دیگر وجود ندارد. واژه«ملزم» در این تبصره نیز اصلاح شده است، همه رسانهها آن را فراموش کنند.»
*رئیس کمیتهی ملی موزههای ایران «ایکوم» ۲۲ اسفند و در رایگیری هیات انتخاب ایکوم (کمیته ملی موزههای ایران) انتخاب شد و این بار نیز سیدمحمد بهشتی بار دیگر به عنوان رئیس ایکوم ایران انتخاب شد.
به گزارش ایسنا، در رایگیری هیات اجرائی ایکوم ایران که هر سه سال یکبار برگزار میشود، سیدمحمد بهشتی با 106 رای، سیداحمد محیط طباطبایی با 106 رای، محمدحسن طالبیان با 100 رای، علیرضا قلینژاد با 100 رای، کوروش کمالی سروستانی با 96 رای، اردشیر صالح پور با 100 رای و فرزانه قائنی با 94 رای به عنوان هیأت اجرایی ایکوم و الهه اولیایی زاده به عنوان بازرس این کمیته انتخاب شدند و سیدمحمد بهشتی برای چهارمینبار به عنوان رئیس ایکوم ایران انتخاب شد.
*در آخرین روز سال گذشته؛ ۲۹ اسفندماه «نمایشگاه موزههای ایران، بریتانیا و روسیه در دهلینو» افتتاح شد.
این نمایشگاه به عنوان نخستین نمایشگاه موزه ملی ایران در جغرافیای نوروز در خارج از مرزهای کشور با نمایش ۲۸ اثر منتخب ایران باستان به همراه آثاری از موزههای بریتانیا و ارمیتاژ روسیه در دهلی نو افتتاح شد.