رفتارشناسی 5 شریک تجاری ایران

 آنها می‌خواهند بدانند که کدام کشورها شریک خوبی بودند و می‌توان به آنها تکیه کرد، هرچند که در هیچ شرایطی نباید بازار ایران را به کشورهای خاص محدود کرد. آن‌گونه که خبرگزاری‌ها اعلام کرده‌اند، با فعال‌سازی رایزنان بازرگانی خیلی از کشورها را می‌توان در سبد صادراتی‌مان گذاشت اما این امر به شرطی محقق خواهد شد که صادرکنندگان و فعالان اقتصادی به‌صورت کوتاه‌مدت به بازارهایی که به آن نفوذ می‌کنند، نگاه نکنند، چرا که این امر نمی‌تواند منجر به توسعه صادراتی و ارزآوری برای کشور شود.

در پاسخ به سؤال‌های یاد شده باید گفت: یکی از مهم‌ترین بازارهای صادراتی ایران که طی شش ماهه سال‌جاری بیشترین صادرات را به آن داشته‌ایم، چین است. البته سال‌های طولانی است که چین به یکی از شرکای نزدیک ایران تبدیل شده است. طی شش ماهه سال‌جاری ایران 5106 میلیون دلار کالا به کشور چشم بادامی‌ها صادر کرده است. ارزش صادرات ایران نسبت به سال گذشته در همین مدت حدود 10 درصد افزایش پیدا کرده است. آمارها نشان می‌دهد که ارزش صادرات ما به چین در شش ماهه اول سال گذشته حدود 4633 میلیون دلار بوده است. با این تفاسیر می‌توان به این نتیجه رسید که سهم چین از کل مجموعه کالاهای صادراتی ایران 24.3 درصد بوده است.

کارشناسان عنوان می‌کنند مهم‌ترین دلیلی که باعث شده صادرات ایران به کشور چین افزایش پیدا کند، جنگ تجاری این کشور با امریکا است. از وقتی سیاست‌های تعرفه‌ای امریکا یک مانع بزرگ بر سرراه کالاهای چینی ایجاد کرد، روابط دو کشور تحت‌الشعاع قرار گرفت و چین هم در اقدامی متقابل تعرفه‌های خود را در برابر کالای امریکایی افزایش داد.

دومین کشوری که صادرکنندگان آن را حفظ کردند و اکنون جزو مهم‌ترین بازارهای هدف صادراتی‌مان بوده، عراق است. طی شش ماهه سال‌جاری صادرات ایران به عراق 2 درصد افزایش پیدا کرده است. فعالان اقتصادی در گفت‌و‌گوهایی که با روزنامه ایران داشتند گفتند که چند وقتی است تجارت با عراق برای تجار ایرانی اندکی دچار کندی و کشش شده و با تعرفه‌هایی که روی کالاها وضع شده، تجارت میان دو کشور همسایه از سرعت گذشته برخوردار نیست. این موضوع باعث شده که کالاهای صادراتی ایران مقاصد جدیدی را دنبال کند. عراق هم روی برخی کالاها که ایران صادرات آن را انجام می‌داد، ممنوعیت وارداتی گذشته است. فعالان بازرگانی در اتاق ایران، از دستگاه دیپلماسی می‌خواهند که مذاکره با دولت این کشور شتاب بگیرد تا روابط تجاری دو کشور به وضعیت گذشته برگردد.

مهرداد عباد، عضو اتاق بازرگانی ایران به «ایران» می‌گوید که رویکردهای عراق و افغانستان برای خرید کالای ایرانی بسیار کم شده است.

به‌ گزارش «ایران»، ارزش صادرات ایران به عراق طی شش ماهه سال 97 به‌ صورت تقریبی 4564 میلیون دلار بوده و اکنون این رقم به 4663 میلیون دلار رسیده است. میزان صادرات ایران به عراق نشان می‌دهد که از کل سبد صادراتی ایران سهم عراق 22.2 درصد است این در حالی است که ظرفیت تجاری دو کشور دوست و برادر، بیش از این عدد و ارقام است.

ایران در حالی 12 درصد بازار صادراتی‌اش به ترکیه اختصاص پیدا کرده است که ارزش صادرات‌مان به این کشور در شش ماهه سال‌جاری 261 درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، افزایش پیدا کرده است. طی شش ماهه اول سال گذشته میزان صادرات ایران به ترکیه 707 میلیون دلار بوده و اکنون این رقم به 2552 میلیون دلار رسیده است.

سیاست اثرگذاشت

کارشناسان و فعالان اقتصادی می‌گویند روابط تجاری با ترکیه در مسیر بهبود قرار گرفته و این امر نشأت گرفته از مناسبات راهبردی فی‌مابین است.

شعبان فروتن، عضو اتاق بازرگانی ایران به «ایران» عنوان می‌کند که وقتی تحریم‌ها گسترش پیدا می‌کند، فعالان اقتصادی بیشتر به‌ سمت صادرات به کشورهای همسایه می‌روند. از این‌رو ترکیه یکی از کشورهای مناسب برای صادرات کشورمان است. با صادرات به ترکیه می‌توان واردات کالاهای واسطه‌ای را انجام داد و تبادلات تجاری را پررنگ‌تر کرد.

دو کشور دیگر با آنکه در سال‌جاری کاهش صادرات به آنها داشتیم اما همچنان در رتبه اول بازارهای هدف صادراتی‌مان هستند. امارات و افغانستان دو کشوری هستند که در سال جاری صادرات ما به آنها کاهش یافته است.

کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که کاهش صادرات موقتی است و بزودی بازار این کشورها به سمت کالاهای ایرانی می‌آید. به‌نظر می‌رسد اولین کشوری که در مسیر اصلاح روابط تجاری با ایران گام بردارد، امارات است. آنگونه که برخی از منابع مطلع عنوان می‌کنند امارات در پی اصلاح روابط اقتصادی خود با ایران است و در این باره مذاکراتی هم صورت گرفته است.

فعالان اتاق بازرگانی عنوان کردند که در نیمه دوم سال‌جاری میزان صادرات ایران به امارات افزایش پیدا خواهد کرد و این امر از رویه مهرماه امارات مشخص است.

آنها می‌گویند از ابتدای مهرماه امارات سختگیری‌های خود در قبال تجار ایرانی را کم کرده است و با شرایط بهتری می‌توان صادرات و واردات را دنبال کرد.

میزان صادرات ایران به امارات طی شش ماهه سال‌جاری 2356 میلیون دلار بوده است، این در حالی است که سال گذشته تجار 4058 میلیون دلار کالا به امارات صادر کرده بودند. امارات در حالی از کل صادرات ایران سهم 11 درصدی دارد که روند صادرات آن طی مدت عنوان شده حدود 42 درصد کاهش یافته است.

افغانستان هم یکی از کشورهای هدف ایران در صادرات بود که کاهش 35 درصدی را برای صادرکنندگان ثبت کرده است. سال گذشته صادرکنندگان ایرانی 1667 میلیون دلار کالا به این کشور همسایه و دوست صادر کرده بودند ولی این کشور با آنکه اکنون از کل صادرات کشورمان سهم 5 درصدی دارد، تنها 1076 میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده است.

عقب نشینی نکنید

اعضای اتاق بازرگانی عنوان می‌کنند که افغانستان بشدت به پتانسیل‌های ایران بخصوص در حوزه خدمات فنی و مهندسی نیاز دارد، از این‌رو کاهش اعداد و ارقام و سنگ اندازی هایی که   دربرابر تجار صورت می‌گیرد نباید باعث عقب نشینی و کاهش صادرات شود.

مذاکرات را ادامه دهید

آنها به تجار توصیه می‌کنند که مذاکرات خود را با شرکت‌هایی که به کالا و خدمات شرکت‌های ایرانی نیاز دارند، ادامه دهند و اطمینان دهند که با رعایت یکسری اصول تحریم‌ها سراغشان نمی‌آید.

پیش از این حمید زادبوم رئیس سازمان توسعه تجارت درباره میزان صادرات طی شش ماهه سال‌جاری، به «ایران »گفته بود: طی مدت یاد شده 20 میلیارد و 950 میلیون دلار صادرات صورت گرفته است که این امر از نظر ارزشی 10 درصد کاهش و از نظر وزنی 22 درصد رشد داشته است. طی این مدت به میزان بسیار کم و محدود تراز تجاری منفی شده است، به گونه‌ای که میزان واردات کشور طی شش ماهه سال‌جاری 21 میلیارد و 200 میلیون دلار بوده است.قیمت‌گذاری کالاهای صادراتی به‌خاطر اینکه باید ارز حاصل از صادرات به سامانه نیما پرداخت شود، کاهش داشته است. اگر قیمت‌گذاری کالاها در گمرک بر مبنای قیمت‌های سال گذشته بود اکنون از نظر ارزشی هم شاهد رشد صادرات بودیم.در حقیقت ارزش محاسباتی کالاها کاهش یافته است.