پایان شهریورماه بانک مرکزی اعلام کرد که ارز اربعین را تامین خواهد کرد و زائران میتوانند حداکثر ۱۰۰ یورو یا معادل آن به سایر اسعار به نرخ بازار ثانویه ارز، از بانکهای منتخب و صرافیهای مجاز بهمنظور پوشش برخی از هزینههای تهیه کنند.
در حالی از نیمه سال گذشته و تغییر پایه معاملات به یورو و از سویی توجه به ذخایر دلاری، دیگر ارزهای ارائه شده در بانکها به ویژه ارز مسافری با دلار نبود و یورو یا ارزهای معادل پرداخت میشد که این انتظار وجود داشت که با توجه به اعلام بانک مرکزی، ارز اربعین نیز دلاری نباشد.
اما بررسیهای میدانی از شعب بانکی ارائه کننده ارز اربعین نشان داد که در مواردی بانکها فقط دلار پرداخت میکنند و هیچ ارز دیگری مطرح نیست.
پیگیری موضوع از این حکایت داشت که دست بانکها برای ارائه نوع ارز باز بوده و در حد تعیین شده میتوانند ارزی که در دسترس داشته و موجودی خوبی دارند ارائه کنند؛ از اینرو بانکهایی که به دلایلی منبع دلاری بالایی دارند بجای یورو یا سایر ارزها، دلار ارائه میکنند.
اما در این بین نکته مورد توجه پرداخت ارز با نرخ صرافیهای مجاز بانکی و همسطح بازار بود؛ به طوری که هر دلار برای امروز حدود ۱۱ هزار و ۴۰۰ تومان برای زائران اربعین قیمت خورده است.
این در حالی است که در اعلام ابتدایی بانک مرکزی قرار بود ارز اربعین با نرخ بازار ثانویه یا نیمایی باشد که اکنون اعمال نمیشود، البته این روزها نرخ بازار نیما و بازار نیز در برخی زمانها تفاوت قابل توجهی ندارد.
به هر صورت بانک مرکزی مکلف به تامین ارز مورد نیاز است و حتی اگر قیمت ارائه شده همسطح بازار باشد باید از کانال رسمی انجام شود. در عین حال که تجربه نشان داده در ارائه ارز به ویژه ارز مسافری هر گونه اختلاف قیمت با بازار موجب ایجاد رانت و دلالی شده است.