شاید سالم شدن هوای زابل بعد از ۶۵ روز هوای آلوده یکی از مهمترین اخباری باشدکه پس از اخبار متوالی درباره بادهای ۱۲۰ روزه در شمال سیستان و بلوچستان بتوان آن را مخابره کرد چراکه درست از روز نخست تیر امسال که وزش باد شدید موجب خیزش گرد و خاک و افزایش غلظت ذرات معلق در هوای زابل به ۲۵۷ واحد شد.
یکشنبه هفته جاری شرایط کیفی هوای زابل حداقل چند بار در روز در شرایط ناسالم برای تمامی گروههای سنی قرار داشت و در برخی روزها زندگی را برای مردم این منطقه سخت کرده بود.
تعطیلی ادارات پنج شهرستان شمالی، لغو پروازها، مراجعه بسیاری از مردم به مراکز درمانی از جمله پیامدهای وزش بادهای ۱۲۰ روزه و گرد و خاک ناشی از آن است. تنها در روزهای پایانی مرداد۳۶۸ نفر از مردم منطقه سیستان در شمال سیستان و بلوچستان به دلیل مشکلات تنفسی، چشمی و قلبی ناشی از توفان به بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و پایگاه‌های اورژانس مراجعه کردند که ۹۵ نفر از این افراد بستری و ۲۷۳ نفر نیز به صورت سرپایی درمان شدند. این در حالیست که از ابتدای فصل بادهای ۱۲۰ روزه تا کنون بیش از هزار نفر به دلیل مشکلات قلبی، چشمی و ریوی راهی بیمارستان شده‌اند.
اما حالا به گفته مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان در ۲۴ ساعت منتهی به صبح روز دوشنبه چهارم شهریور غلظت ذرات معلق با اندازه ۱۰ میکرون در هوای زابل به ۱۱۴ میکروگرم بر مترمکعب رسید که سالم ترین هوای این شهر در ۶۵ روز گذشته به شمار می رود.
محسن حیدری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: وزش بادهای ۱۲۰ روزه که از ۲ ماه قبل در زابل و چهار شهرستان شمالی سیستان و بلوچستان شدت گرفته بود، روز یکشنبه گذشته قدری کاهش یافت و گرد و غباری به همراه نداشت.
وی ادامه داد: اما در ۲۴ ساعت منتهی به صبح دوشنبه چهارم شهریور برای نخستین بار در ۶۵ روز اخیر هوای زابل در تمامی ساعات روز در حالت سالم قرار گرفت و بیشینه «میانگین ساعتی» میزان غلظت ذرات معلق در هوای این شهر به ۱۱۴ میکروگرم بر مترمکعب رسید.
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه در ۲ ماه اخیر حداقل ۱۰ روز بیشینه سرعت وزش باد در زابل به بیش از ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت رسیده است، گفت: در این مدت بیشینه غلظت ذرات معلق با اندازه ۱۰ میکرون در هوای این شهر به ۵۹۱۳ میکروگرم بر مترمکعب معادل ۳۹ برابر حد مجاز نیز رسیده است.
وی بیان کرد: وزش بادهای ۱۲۰ روزه از ویژگی‌های اقلیمی شمال سیستان و بلوچستان، نوار شرقی کشور و مرز غربی افغانستان و پاکستان است که هر سال از اواخر اردیبهشت آغاز می شود و تا مهر ادامه دارد.
حیدری با بیان اینکه شدت وزش باد در شمال استان به سبب شرایط توپوگرافی و نبود عوارض طبیعی بیش از سایر نواحی است، خاطرنشان کرد: این موضوع سبب تشدید خیزش گردوخاک از چشمه های فعال تولید گردوغبار در این منطقه نیز شده است.
نفوذ گردوغبار بادهای ۱۲۰ روزه به غرب آسیا
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه گرد و غبار وزش بادهای ۱۲۰ روزه امسال سیستان تا سواحل جنوب غربی پاکستان نیز نفوذ کرده است، گفت: نتایج تحلیل و آشکار سازی تصاویر ماهواره Meteosat روز ۲۱ خرداد امسال نشان می دهد که گردوغبار ناشی از توفان این روز شمال استان به سواحل جنوب پاکستان نفوذ کرد.
وی ادامه داد: این توفان گرد و غباری علاوه بر نواحی مرکزی و جنوبی استان، بخش هایی از ولایات نیمروز، فراه، هلمند افغانستان و مساحت قابل توجهی از ایالت بلوچستان پاکستان را در بر گرفت.
حیدری افزود: در واقع گردوغبار ناشی از وزش بادهای ۱۲۰ روزه امسال در برخی روزها به حدود ۵۰۰ هزار کیلومتر مربع از استان‌های شرقی ایران و نواحی جنوب و جنوب غرب افغانستان و پاکستان نفوذ کرده است.
وی بیان کرد: امروز دیگر نمی توان گفت وزش بادهای ۱۲۰ روزه محلی است چراکه دامنه وزش این بادها و پیامدهای ناشی از آن تنها یک شهر و یک کشور را درگیر نمی‌کند بلکه چندین استان در کشورهای ایران، افغانستان و پاکستان واقع در غرب آسیا را در بر می گیرد.
اکثر شهرهای سیستان و بلوچستان در محاصره غبار بادهای ۱۲۰ روزه
مدیرکل هواشناسی سیستان و بلوچستان به تأثیر گردوغبار بادهای ۱۲۰ روزه بر سایر شهرهای استان اشاره کرد و گفت: بررسی داده های هواشناسی و تصاویر سنجش از دور نشان می دهد که گردوغبار ناشی از وزش این بادها تا سواحل چابهار در جنوب استان گسترش می یابد.
وی ادامه داد: در خرداد و تیر امسال چندین بار بیشینه سرعت توفان گرد و خاک در زابل به بیش از ۱۱۰ کیلومتر بر ساعت رسید و علاوه بر اینکه گرد و خاک آن دید افقی پنج شهرستان شمالی را به شدت کاهش داد نفوذ غبار ناشی از این پدیده به سایر شهرهای استان سبب شد تا شعاع دید افقی در شهرستان های زاهدان، میرجاوه، خاش، ایرانشهر، سراوان، مهرستان، راسک، نیکشهر و غیره نیز به شدت کاهش یابد.
حیدری تصریح کرد: وزش بادهای ۱۲۰ روزه سبب شده که همواره شهرهای سیستان و بلوچستان جزو پرگرد و غبارترین شهرهای کشور باشند، برای نمونه در تیر گذشته زهک در شمال استان توفانی ترین شهر کشور شد شهری که در این ماه تنها ۲ روز هوای بدون گردوخاک داشته است.
وی ادامه داد: در خرداد گذشته نیز سیستان و بلوچستان بیشترین تعداد روزهای همراه با یکی از پدیده های خاکدار کاهنده دید افقی به زیر ۵ هزار متر کشور را به خود اختصاص داد.
