بخصوص بچه‌ها که کیف تعطیلات تابستان را می‌برند و این‌قدر این فصل برایشان جذابیت دارد که به گرمایش بهای چندانی ندهند اما واقعیت این است که آیا گرما هم به همین سادگی دست از سر بچه‌ها برمی‌دارد؟ همین جاست که موضوع عوض می‌شود؛ تابستان و گرما دردسرهای بزرگ خودش را به همراه دارد؛ گرمایی که برای خیلی از افراد دل‌چسب است، همان‌طور که اشاره شد بخصوص کودکانی که برای آمدن تابستان، تعطیلی مدارس و بازی کردن لحظه‌شماری می‌کنند اما امان از دست سرسره‌های داغ و گرمای طاقت‌فرسا که به جنگ خوشی کودکان می‌آیند. جدا از بازی و گردش‌های طولانی در روزهای بلند تابستان، فصل داغ مسافرت کردن است. مسافرت‌های که می‌توانند به بهترین خاطره از این فصل تبدیل شوند یا به خاطره‌ای بد از گرمازدگی کودکان. پدرومادرها باید در فصل گرما بیش از پیش مراقب سلامت فرزندان‌شان باشند. بچه‌ها برحسب ماهیت کودکی و شیطنت کمتر از انتظار از خودشان مراقبت می‌کنند بنابراین در فصل گرما و سفر این والدین هستند که باید توجه بیشتری به سلامت آن‌ها کنند و خطر گرمازدگی را جدی بگیرند. این مشکل شاید اسم ترسناکی نداشته باشد اما حتما باید مهم تلقی شود. در همین راستا همشهری تندرستی درباره گرمازدگی، مراحل پیشگیری، علائم و راه‌های درمانی آن با دکتر امیر بهرامی احمدی گفت‌وگویی داشته با ارائه اطلاعات صحیح والدین را در این زمینه یاری دهد.
**
دغدغه‌ای به نام «گرمازدگی»
گرمازدگی یک بیماری ناشی از گرماست که می‌تواند به‌طورجدی برای کودکان ایجاد خطر کند. دکتر امیر بهرامی‌احمدی به همشهری تندرستی می‌گوید: «در گرمازدگی حاد مقادیر زیاد آبی که درون بدن کودک است براثر این بیماری از دست می‌رود و کودک شروع به تعریق شدید کرده و دچار تب بالا می‌شود. در این شرایط سیستم خنک‌کننده اتوماتیک بدن از کار می‌افتد و خطرات جبران‌ناپذیری ممکن است گریبانگیر کودکان بخصوص در سنین پایین‌تر شود. به همین منظور بهتر است والدین به علائم و راه‌های پیشگیری آن واقف باشند تا بتوانند در کوتاه‌ترین زمان برای درمان آن اقدام کنند.»
**
محدودیت عبور مرور کودکان در فصل گرما!
دکتر امیر بهرامی‌احمدی برای پیشگیری از گرمازدگی پیشنهاد می‌دهد که کودکان را از ساعت 11 صبح تا سه ظهر از منزل خارج نکنید. همچنین تا جایی که امکان دارد به کودک اجازه ندهید زیر نور آفتاب به پارک برود یا به فعالیت و بازی مشغول شود. دکتر بهرامی‌احمدی می‌گوید: «والدین در این مرحله نقشی اساسی را بازی می‌کنند و باید به کودکان‌شان در این فصل لباس‌های خنک و رنگ روشن بپوشانند. همچنین یخچال را برای این فصل با میوه و سبزی‌ها تازه که حاوی میزان بالایی آب هستند آماده کنند و از نوشیدنی‌های خنک مانند تخم شربتی برای سیراب کردن کودکان در این فصل داغ استفاده کنند. علاوه بر این؛ با برنامه‌ریزی هوشمندانه ساعات بازی کودک را تغییر داده و برای بیرون رفتن هفت عصر به بعد را انتخاب کنند.»
**
علائم گرمازدگی
گرمازدگی این بیماری فصل تابستان؛ با خود علائمی آشکاری را به همراه دارد. دکتر امیر بهرامی‌احمدی دراین‌باره می‌گوید: «پوست بدن و صورت سرخ‌شده و تعریق به‌سرعت اتفاق می‌افتد و کودک دچار اسهال و استفراغ‌های شدید می‌شود. علاوه بر این؛ بدن کودک گرمازده به‌تدریج دچار کم‌آبی شده و زیر چشم‌هایش گود می‌رود و دیگر آبی در بدن، برای ریختن یک قطره اشک هم نخواهد داشت. پوست او طراوت خود را از دست داده و با دست زدن به آن می‌توان متوجه خشکی بی‌اندازه پوست شد. حال اگر شدت کم‌آبی بیشتر شود علائم پوستی هم حادتر می‌شود. وقتی آب بدن براثر تعریق از دست می‌رود میزان نمک بدن بیشتر می‌شود؛ و کم‌آبی داخل سلولی اتفاق می‌افتد درنتیجه پوست این کودکان بسیار تحریک‌پذیر می‌شود. در صورت شدید شدن آن ممکن است که کودک اختلال هوشیاری پیداکرده یا به اغما برود.»
**
انواع گرمازدگی
گرمازدگی چند مرحله دارد. مرحله اول گرمازدگی خفیف نامیده می‌شود که در آن کودک فقط دچار گرفتگی در ساق پا، شانه یا شکم می‌شود. دردهای شکم می‌تواند برای کودک بسیار شدید باشد و به علت از دست دادن آب، املاح را هم از دست بدهد. همچنین در گرمازدگی‌های خفیف کودک دچار اضطراب و نگرانی می‌شود و نمی‌تواند به‌راحتی بخوابد و انعطاف‌پذیری پوست او کم می‌شود. در این شرایط کودک را به‌جای خنک برده و به او مایعاتی خنک مانند دوغ یاors بدهید؛ تا به حالت اول بازگردد. مرحله دوم را گرمازدگی شدید یا خستگی گرمایی می‌گویند. در این مرحله سردرد تهوع و استفراغ هم به آن اضافه می‌شود پوست قرمز می‌شود و درجه حرارت تا حدود 38 درجه می‌رسد اما هنوز هم سیستم مغذی خوب عمل می‌کند. با حوله آغشته به آب‌خنک باید گرمای بدن کودک را پایین بیاوریم. مرحله آخر گرمازدگی شدید نامیده می‌شود و داستان آن با نوع خفیف و شدید کاملا متفاوت است. در این مرحله شدید گرمازدگی، بدن کودک امکان تطبیق با محیط را نخواهد داشت درنتیجه دمای بدن به 41 درجه می‌رسد که بیشتر از آن می‌تواند باعث مرگ یا کما کامل شود.
**
گرمازدگی در نوزادان
علائم گرمازدگی در نوزادان کمی متفاوت‌تر است. والدین می‌توانند از تعدد دفعات مدفوع و تغییر رنگ ادرار سریعا به این بیماری پی ببرند. دکتر امیر بهرامی‌احمدی بر این باور است؛ کم‌آبی در نوزادان می‌تواند نتایج جبران‌ناپذیری داشته باشد و مشکلات بیشتری را در آینده برای آن‌ها در پی داشته باشد. پس والدین پس از مشاهده علائم باید سریعا نوزاد را به مراکز درمانی ببرند؛ اما نکته مهم‌تر این است که بیشتر والدین فکر می‌کنند لباس نوزاد حتی در ماه‌های اولیه زندگی‌اش باید آستین‌بلند باشد؛ دریغ از این‌که ممکن است انتخاب رنگ نامناسب، مانند مشکی که جدیدا والدین برای نوزادانشان انتخاب می‌کنند و جنس نامناسب می‌تواند در تابستان مشکل‌ساز شود.
**
باکس: پوشش زیاد به هر دلیلی مانند ترس از سرماخوردگی کودک؛ فعالیت‌های مفرد فیزیکی و بازی زیاد در فصل تابستان می‌تواند آمادگی گرمازدگی را در این فصل گرم از سال بالا ببرد.
**
اقدامات اولیه در مقابل گرمازدگی
دکتر امیر بهرامی‌احمدی به تندرستی از اقداماتی ساده اما مهم در این راستا می‌گوید: «مهم‌ترین کار بعد از دیدن علائم موردنظر این است که کودک را به‌سرعت داخل سایه برده یا او را در محلی خنک مانند اتاقی که جریان هوا در آن برقرار است، قرار دهید. سپس لباس‌ها را از تن کودک خارج کنید و با اسفنج یا پارچه مرطوب بدن کودک را به‌ویژه قسمت سر گردن و تنه او را، مرطوب کنید. درصورتی‌که کودک هوشیار است به او نوشیدنی خنک بدهید یا در آب ولرم رو به خنک بگذارید و درصورتی‌که پس از 30 دقیقه، این اقدامات درمانی تأثیر‌گذار نبود، کودک را به بیمارستان انتقال دهید.»
**
مراحل درمان
دکتر امیر بهرامی با بیان این‌که پدرومادرها باید به‌خوبی علائم را بشناسند و برای درمان خانگی اقدام کنند، می‌گوید: «در مراکز درمانی هم از سرم‌تراپی و داروهای کاهش‌دهنده دمای بدن برای درمان این عارضه استفاده می‌کنند. همچنین والدین نباید گرمازدگی فرزند‌شان را بی‌اهمیت بدانند؛ چراکه در صورت عدم درمان، افت هوشیاری کودک پیشروی می‌کند و به ارگان‌های اصلی ازجمله کلیه آسیب می‌رساند. آمارهای گرمازدگی نشان داده که حتی در مواردی منجر به کما و مرگ کودک شده است. نکته حائز اهمیت این است که؛ برای درمان گرمازدگی و پایین آوردن تب در نوزادان استامینوفن نمی‌تواند کمک شایانی به کودک در گرمازدگی بکند. اگر نوزاد شما در ماه‌های ابتدایی زندگی‌اش دچار گرمازدگی شد بهترین راه درمان سیراب کردن نوزاد از طریق شیردهی است. علاوه بر این کودک و نوزاد گرمازده به مدت یک روز نباید از خانه بیرون برود. نوشیدنی‌های مانند دوغ و ors می‌تواند در این شرایط کمک‌کننده باشد.»
**
در چه زمانی به اورژانس مراجعه کنیم؟
بعد از بررسی اولیه در صورت افت هوشیاری کودک و دمای بالای 40 درجه، در کمترین زمان کودک را به بیمارستان انتقال دهید. البته علائم دیگری هم مانند پوست خشک‌شده و ملتهب، سردردهای ضربان دار، خستگی یا گیجی، اغتشاش فکری یا حرکتی نشانه‌ای از این هستند که کودک شما گرما زده شده و باید او را بلافاصله به مراکز درمانی برسانید و مطمئن شوید که تحت درمان قرار گرفته است.
**
مسافرت در فصل گرما
دکتر امیر بهرامی‌احمدی به همشهری تندرستی می‌گوید: «درصورتی‌که مسافر یکی از مناطق گرمسیر کشور هستید، باید به‌احتمال گرمازدگی به‌خصوص در کودکان فکر کنید و خود را برای مقابله با این عارضه آماده کنید. گرمازدگی در مسافرت به‌هیچ‌عنوان شوخی‌بردار نیست و در صورت بهبود نیافتن کودک باید سریعا به پزشک یا اورژانس بیمارستان مراجعه کرد. اگر به‌جای گرم و خشک می‌روید حتما میوه و سبزی را با خود به همراه داشته باشید. همچنین؛ اگر خودروی شما سیستم تهویه هوا یا کولر ندارد ممکن است دمای داخل خودرو بالاتر از دمای محیط بیرون شود و کودک در موقعیت شوک و بی‌حالی شدید قرار بگیرد یا حتی دچار تشنج شود.»
**
