افسانه شماره 1. واقعی
در سال 1990، هنگامیکه پزشکان ژاپنی کشف کردند شکل قلب بیمارانی که از آسیب احساسی رنج ميبرند تغییر ميکند، اصطلاح «قلب شکسته» معنای جدیدی به خود گرفت. تحقیقات نشان ميدهد افرادی که شریک زندیگیشان را از دست ميدهند، تحت چنان اندوه عمیقی قرار ميگیرند که دچار نوعی فلج قلب ميشوند و این درد آنقدر شدید است که گویی علائم حمله قلبيرا تجربه ميکنند.
دانشمندان بهاين شرایط «سندرم قلب شکسته» ميگویند و درد زمانی رخ ميدهد که بدن به حوادث آسیبزننده به کمک آزادسازی هورمونهای آدرنالین و نورآدرنالین در خون، واکنش نشان ميدهد. ضربان قلب سریعتر و تمام رگهای خونی سراسر بدن منقبض ميشود. هنگامیکه رگهای خونی اطراف قلب منقبض شوند، اکسیژن کمتری به قلب ميرسد و موجب درد شدیدی در قفسه سینه ميشود. به علاوه، اندازه قلب کمی بزرگتر ميشود و مقداری از قدرت پمپاژش را از دست ميدهد.
معمولا سندرم قلب شکسته بیش از یک هفته دوام نميآورد اما نميتوان گفت که بیماری بيضرری است. افرادی که از بیماریهای قلبيرنج ميبرند به هنگام غم واندوه با خطر جدیی روبهرو هستند.
مرگومیر، مشکلات مالی یا طلاق ممکن است بسیاری از هورمونهای استرس را که موجب تضعیف قلب ميشود، آزاد کند.
تصویر پایین صفحه 55 وسط
قلب بیمار: بطن آرام / بطن چپ افرادی که دچار سندرم قلب شکسته هستند، منقبض نميشود.
تصویر پایین صفحه 55 سمت راست
قلب سالم: بطن منقبض شده/ معمولا بطنهای قلب از آنجاکه خون را به سراسر بدن پمپاژ ميکنند بهطور کامل منقبض ميشوند.
ایست قلبيمستقیما موجب مرگ ميشود
افسانه شماره 2. غیرواقعی
اگر قلب از ریتم بیفتد تمام ارگانهای بدن از کار باز ميایستند، بنابراین تمام کوشش پزشکان بر این است که از ایست قلبيجلوگیری کنند.
ایست قلبيدقیقا همان چیزی نیست که به نظر ميرسد و بهاين معنا نیست که قلب کاملا از حرکت باز ميایستد، بلکه بهطور شدیدی شروع به لرزیدن ميکند و نميتواند یک ضربان کامل و به موقع را مدیریت کند. قلب در چنین شرایطی نميتواند خون را به دیگر نقاط بدن پمپاژ کند و این به آن معناست که ارگانهای بدن ذخیره اکسیژن خود را از دست ميدهند و بدون اکسیژن ارگانها یکی پس از دیگری از کار ميافتند.
هنگامیکه پزشکان قلب بیمار دچار ایست قلبيرا ماساژ ميدهند، درواقع فشار ایجاد ميکنند تا خون به دیگر نقاط بدن منتقل شود همچنین آنها به بطنها فشار بیشتری وارد ميکنند تا محتوای خونی آنها به درون رگهای خونی بدن منتقل شود. اگر پزشکان موفق به احیای دوباره قلب شوند، قدم بعدی آنها پیشگیری از یک ایست قلبيدیگر است. یک راهحل ميتواند قرار دادن دستگاه تنظیمکننده نبض در بدن بیمار باشد، این دستگاه شوکهای خفیف الکتریکی ساطع ميکند که به موجب آن ماهیچههای قلب بهطور منظم منقبض ميشوند و خون را به سراسر بدن منتقل ميکنند.
امروزه گونه جدیدی از این دستگاه وجود دارد که به شکل یک غشا در اطراف قلب ميپیچد. در این غشا حسگرهایی وجود دارد که به هنگام تغییر ناگهانی در ریتم قلب شروع به اطلاعرسانی ميکند و قلب را با کمک شوکهای الکتریکی به حالت اولیه باز ميگرداند.
غشاي الکتریکی بر قلب نظارت ميکنند
-یک قطعه سنجشی وجود دارد که به هنگام تپش میزان انبساط قلب را کنترل ميکند و اگر ماهیچههای قلب دچار تنبلی باشد آن را شناسایی ميکند.
-سنسور EKG میزان فعالیت الکتریکی را اندازهگیری ميکند. این سنسور ضربههای الکتریکی قلب را که به ماهیچههایی که درست در زیر سنسور واقع شدهاند، ميرسند و ثبت ميکند.
-دیودها ناحیههای کوچکی از قلب را به کمک نور اسکن ميکنند. این روش که بهعنوان نقشهبرداری نوری شناخته ميشود، ریتم قلب را زيرنظر دارد.
-PH سنج ذخیره خون در یک ناحیه را کنترل ميکند. بدون وجود خون، بافت قلب نميتواند ظایعات CO2 را آزاد کند و بنابراین PH آن ناحیه پایین ميآید.
-حسگر گرمایی درجه دمای قلب را اندازه گیری ميکند. برای اطمینان بیشتر، مقدار PH باید با دما سنجیده شود.
محققان آمریکایی توانستهاند غشاي ظریفی طراحی کنند که در اطراف قلب پیچیده ميشود و مقادیر مهم را اندازهگیری ميکند.
ورزشکاران قلبهای بزرگتری دارند
افسانه شماره 3. واقعی
هنگامیکه ورزشکاران تمریناتشان را پیش از مسابقه شدیدتر ميکنند، قلب آنها نیز ورزش ميکند. قلب مانند ماهیچه است و همانند عضله دوسر بازو در صورت تمرین و ورزش رشد ميکند. هنگامیکه از عضلات بدن بیش ار حالت عادی استفاده شود آنها به اکسیژن بیشتری نیاز پیدا ميکنند، آن را از خونی دريافت ميكنند که از سمت قلب فرستاده ميشود.
قلب یک تلمبه دوتایی است که از یک سو خون را به کل بدن ميفرستد و از سمتی دیگر به ششها پمپاژ ميکند تا اکسیژن جذب کند. بنابراین قلب دارای دو بطن اصلی است که از سوي دیواره ماهیچهاي به نام میوکارد احاطه شده است. هنگامیکه اين دیواره عضلهاي منقبض ميشود بطنها کوچکتر ميشوند، بنابراین فشار درون آنها افزایش ميیابد و خون به سراسر بدن پمپاژ ميشود. هنگامیکه دیواره ماهیچهاي منبسط ميشود، بطنها بزرگتر ميشوند و خون را به درون قلب باز ميگردانند. بنابراین قلب دائما در حال انقباض و انبساط متناوب است.
زمانیکه یک ورزشکار شروع به تمرین ميکند، قلب او باید به میزان کافی و سرعت بیشتری خون را پمپاژ کند و میورکارد باید خود را با احتیاجات بدن جدید سازگار کند. بنابراین به مرور زمان فرد ورزشکار قلب بزرگتری نسبت به افراد معمولی پیدا خواهد کرد؛ زیرا از آنجاکه قلب این افراد باید میزان زیادی خون را با سرعت بالا پمپاژ کند، اندازه بزرگتری دارد.
تصاویر پرتونگاری به ما نشان ميدهد که ورزشکاران حرفهاي آشکارا قلب بزرگتری نسبت به ديگران دارند. هرچه فعالیت بیشتری داشته باشید، قلب به منظور برآورده کردن نیازهای جدید بدن بزرگتر ميشود.
فرد عادی: دیوار مایچهاي ظریف/ ورزشکار: دیواره ماهیچهاي ضخیم
قلب همیشه در سمت چپ بدن قرار دارد
افسانه شماره 4. غیرواقعی
گاهی بیمارانی بسیار ویژه در اورژانس پیدا ميشود. یکی از این بیماران مردی بيستودوساله از نیجریه بود، که برای شش سال از یک درد مرموض در سمت چپ شکمش در عذاب بود. اگر درد در سمت راست شکم بود پزشکان بدون معطلی آپاندیس وی را عمل ميکردند. درنهایت به کمک پرتونگاری پزشکان متوجه شدند اعضائ بدن این فرد عکس بدن افراد عادی است. به این گونه که قلب او در سمت راست بدن و بالای شکمش قرار گرفته بود و کبد او در سمت چپ. این مرد نهتنها از آپاندیسیت شدید رنج ميبرد بلکه دچار عارضه بسیار نادر سیتوس انورتوس (راست قلبی) شده بود که در آن تمام ارگانهای قفسه سینه و شکم در حالتی قرینه نسبت به وضعیت اصلی خود قرار دارند. باید گفت کهاين شرایط خطرناکی نیست و هستند بسیاری که دارای بعضی ژن هستند که ميتواند موجب این عارضه در فرزندانشان شود.
کمتر از یک نفر در هر 10هزار نفر دچار عارضه سیتوس انورتوس هستند.
شراب برای قلب مفید است
افسانه شماره 5 . غیرواقعی
آوازه نوشیدنی الکلی شراب قرمز بیشتر خوب است تا اينكه واقعیت داشته باشد. این نوع از نوشیدنی هیچ مزیت بیشتری نسبت به ديگر نوشیدنیهای الکلی برای قلب ندارد. سرچشمه این افسانه بر ميگردد به زمانی که پزشکان متوجه شدند با وجود اينكه فرانسویها بسیار زیاد شراب مصرف ميکنند اما بهندرت دچار بیماریهای قلبيميشوند.
دانشمندان در شراب قرمز مادهاي به نام رسوراترول پیدا کرده اند که از آن بهعنوان یک مکمل غذایی و برای از بین بردن جوش و رگهای واریسی استفاده ميشود. رسوراترول یک آنتیاکسیدان است که در انگور، شوکولات و تمشک نیز یافت ميشود و در آزمایشاتی که روی موشها انجام گرفت ثابت شد این ماده از قلب در مقابل بیماریهای قلبيعروقی محافظت ميکند اما متاسفانه پس از آن روشن شد که مقدار ماده رسوراترول که به موشها داده شده هزار برابر بیشتر از میزانی است که در یک جام شراب وجود دارد. بنابراین باید هر روز هزار جام شراب بنوشیم تا این ماده تاثیر خودش را بگذارد!
شراب قرمز شامل آنتیاکسیدانهای رزوراترول است که به صورت قرص نیز فروخته ميشود.
یک جام شراب سودمند است
▄ طبق مطالعات صورت گرفته، مصرف متعادل الکل ميتواند برای قلب مفید باشد. به عقیده دانشمندان الکل میزان کلسترول مفید بدن را افزایش ميدهد و موجب ميشود چربیها در رگهای خونی انباشته نشوند و آن را مسدود نکنند اما متاسفانه، الکل در بدن انسان به استالدهید محرک سرطان تبدیل ميشود و در نتیجه از شراب قرمز احتمالا هرگز بهطور رسمی بهعنوان روش درمانی استفاده نخواهد شد.
تنها افراد سالخورده دچار مشکلات قلبيميشوند
افسانه شماره 6. غیرواقعی
اگر چه بیشتر مشکلات قلبيدر سنین بالا اتفاق ميافتد اما سبک زندگی نیز در زمان وقوع این بیماری تاثیرگذار است. بیماریهای قلبيعروقی به علت اينكه رگهای خونی در طول سالها تغییر ميکنند، رخ ميدهد. مصرف سیگار و مقدار زیاد چربیهای اشباع شده در گوشت و فرآوردههای لبنی موجب ميشود رگهای خونی آرام آرام با کلسترولهای مضر پوشیده شود و این به آن معنی است که رگها باریکتر ميشوند و مقدار خون کمتری نسبت به گذشته حمل ميکنند. در اطراف قلب، شریانهای خونیی وجود دارد که خون و اکسیژن قلب را تامین ميکند. اگر این شریانها باریکتر شوند، قلب در شرایط بحرانی قرار خواهد گرفت. در بعضی افراد، این روند سرعت بسیار بالایی دارد و در سيسالگی رگهای خونی آنها به طرز وخیمی مسدود ميشود.
اگر نگران سلامت قلبتان هستید باید رژیم غذایی متعادلی (شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات) داشته باشید و ورزش کنید. یک رژیم غذایی مناسب میزان کلسترول مضر بدن را کاهش ميدهد. این کلسترول به آرامی وارد دیوارههای رگهای خونی شده و بهطور شدیدی موجب گرفتگی شریانها ميشود و مسیر رسیدن اکسیژن به قلب را سد ميکند.
گرفتگی رگهای خونی
1. خون کلسترول مضر را به رگهای خونی قلب منتقل ميکند، جایی که روی دیوارههای عروقی قرار ميگیرد.
2. سلولهای سفید خونی مخفیگاه کلسترول را پیدا ميکنند و آن را به سلولهای فومی (حبابی) تبدیل ميکنند.
3. هنگامیکه اين سلولهای فومی برای سالها انباشته ميشوند، رسوبات چربيدر رگهای خونی تولید ميکنند.
4. چربيميتواند برای چندین سال در بسیاری از رگهای خونی انباشته شود، بنابراین رگها به آرامی باریک و باریکتر ميشوند و یک لخته خون بهراحتی ميتواند در یک معبر باریک گیر کند.
5. زمانیکه رگ خونی توسط لخته خون یا دیواره ضخیم سلولهای فومی مسدود ميشوند، جریان خون دیگر نميتواند از آن عبور کند.
عشق، تپش قلب را بالا ميبرد
افسانه شماره 7. واقعی
افرادی که بهتازگی رابطه جدیدی را شروع کردهاند از فشار آدرنالینی بهرهمند ميشوند که بدن را برای شرایط بد آماده ميکند و فعالیت قلب را بهبود ميبخشد.
یک پنجم ثانیه کافی است تا انسان عاشق شود. شرایطی که در مغز حاکم است متعاقبا بر تمام بدن تاثیر ميگذارد، معده را آشوب ميکند و ضربان قلب را فقط و فقط برای یک نفر اختصاص ميدهد. به کمک اسکنهای مغزی، محققان نشان ميدهند بخشهایی از مغز که به هنگام عاشق شدن فعال ميشوند همانهایی هستند که به هنگام استفاده از ماده مخدر کوکائین روشن ميشود. به وسیله سیگنالهای الکتریکی که از طریق رشتههای عصبي به بخشهای متفاوت بدن ميرسد، مغز با بدن ارتباط برقرار ميکند. مغزی که عاشق است، سیگنالهای الکتریکی به دو غده در بالای کلیه ارسال ميکند: این غدد آدرنال (فوقکلیه) با تولید هورمونهایی مانند آدرنالین به انواع فشار و استرس سریع واکنش نشان ميدهند و این هورمونهارا به جریان خون ميفرستند. آدرنالین بدن را برای مبارزه یا پرواز آماده ميکند.
در قلب آدرنالین به گیرندهاي خاص ميچسبد که ضربان قلب را سریعتر و قویتر ميکند. فشار آدرنالین برای بيشتر انسانها بيضرر است اما در افرادی که بیماری قلبيدارند عشق ميتواند مرگبار باشد. زمانیکه تپش قلب بیشتر ميشود، نیاز به اکسیژن نیز بیشتر ميشود و برای قلب ضعیف این وضعیت ميتواند موجب کمبود اکسیژن شدید شود.
مغزتان فرمان ضربان قلب را ميدهد
1. وقتی شما شریک زندگی دلخواهتان را ملاقات ميکنید، مغزتان از طریق ادراک بویایی، بینایی و احساسی آن را ثبت ميکند. مغز به کمک آزادسازی مجموعهاي از پیامرسانهای عصبي و ارسال سیگنالهای عصبي به غدد آدرنالین بهاين ادراک واکنش نشان ميدهد.
2. غدد آدرنالین در بالای کلیهها واقع شدهاند و هنگامیکه از مغز سیگنال دریافت ميکنند آدرنالین به خون ميفرستند.
3. آدرنالین در رگهای خونی جریان پیدا ميکند و گاهی نیز به قلب ميرسد، جایی که اين هورمون به گیرندهاي خاص در ماهیچه قلب ميچسبد و موجب ميشوند ماهیچهها سریعتر منقبض شوند و درنهایت ضربان قلب سریعتر و قویتر ميشود.
کمبود خون موجب دلشوره ميشود
پشت دلشوره پیش از امتحان یا قرار ملاقات یک دلیل علمی وجود دارد. چنانچه خون از آدرنالین پر ميشود ضربان قلب سریعتر ميشود و خون بیشتری در سراسر بدن پخش ميشود. به هنگام توزیع خون، بیشتر آن به سمت قلب، ششها و ماهیچهها ميرود، درحالیکه نسبت به حالت عادی خون کمتری به معده ميرسد و موجب احساس دلشوره ميشود.
به هنگام حمله قلبيفرد در بازو خود احساس درد ميکند
افسانه شماره 8. واقعی
درد اسلحه بدن برای کاهش آسیبدیدگی است. هنگامیکه انگشتتان لای در گیر ميکند، سیگنالهای هشداردهنده از طریق عصبها به مغز ميرسند و در آنجا سیگنالها تبدیل به احساس درد در انگشت ميشود و مغز فرمان ميدهد دستتان را به عقب بکشید. اگر به قلب آسیبيبرسد، لخته خون در آنجا گیر کند و سلولهای اطرافش را نابود سازد باز هم درد را احساس ميکنیم اما در اینصورت درد را در بخش دیگری از بدن ادراک ميکنیم یعنی بازوی سمت چپ، چراکه مغز نميتواند تشخیص دهد که کدام ناحیه آسیب دیده است.
هنگامیکه سلولهای قلب نابود ميشوند، مواد شیمیایی که سیگنالهای عصبيآنهارا پخش ميکنند، آزاد ميشود. عصبها پیام را ارسال ميکنند و در همین نقطه است که مغز گیج ميشود. سیگنالها دقیقا به همان نقطهاي از قشر مغزی برخورد ميکنند که عصبهای پوست دست چپ قرار دارد. بنابراین مغز باید تصمیم بگیرد که منشأ درد کدام نقطه است. براساس تجربه، مغز تخمین ميزند که درد از دست چپ است. این پدیده درد ارجاعی نامیده ميشود و برای ديگر اعضای بدن نیز رخ ميدهد.
انواع دردهای ارجاعی در بدن
درد از ششها
درد از قلب
درد از کبد
درد از کیسه صفرا
درد از کلیهها
حمله قلبيدر زنان و مردان یکسان رخ ميدهد
افسانه شماره 9. غیرواقعی
افراد بسیار کمی تهوع، عرق سرد و فک درد را از نشانههای ناراحتی قلبيعروقی ميدانند به همین علت پزشکان بيشتر زنان را با بیماریهای شدید قلبيبدون درمان مناسب به خانه ميفرستند. تا اينكه در سالهای اخیر محققان به تفاوت واکنش مردان و زنان به ترومبوز انسدادی قلب پی برده اند.
هنگامیکه لخته خون در رگهای قلب مشکل ایجاد ميکند، مردان بيشتر درد شدیدی در قفسه سینه خود احساس ميکنند درحالیکه زنان دچار معده درد ميشوند. دانشمندان علت را اینگونه شرح ميدهند که لخته خون بهطور معمول در مردان، در یکی از رگهای خونی بزرگ قلب واقع ميشود و بر ناحیه عظیمی تاثیر ميگذارد و موجب درد شدید ميشود. در زنان، معمولا لخته کوچک خونی، رگهای کوچک بسیاری را مسدود ميکنند به همین علت در خانمها علائم پراکندهاي وجود دارد. تحقیقات بیماریهای قلبيابتدا روی مردان صورت ميگرفت، به همین روی نشانههای آنها شناختهشدهتر است.
مطالعات جدید نشان ميدهد که قلب دو جنس متفاوت به طرز متفاوتی نیز پیر ميشود. در مردان دیواره ماهیچهاي ضخیمتری در اطراف بطنها ایجاد ميشود اما به نظر ميرسد که با گذر زمان بطنهای قلب زنان به آرامی کوچک ميشود. در هر دو مورد، قلب بخشی از قوای پمپاژ خود را از دست ميدهد اما هرکدام روش درمانی مخصوص به خودش را دارد. بنابراین دانشمندان در حال کار روی دارویی جدید برای بیماریهای قلبيزنان هستند.
زنان در معده خود احساس درد ميکنند، مردان در فقسه سینه احساس درد ميکنند
ناراحتیهای عمومی زنان
▄ درد در ناحیههای گردن، معده، فک یا بین شانهها
▄ ناراحتی و درد قفسه سینه
▄ تهوع و عرق سرد
▄ خستگی
▄ تنگی نفس
لخته خون در رگهای خونی کوچک
ناراحتیهای عمومی در مردان
▄ درد قفسه سینه
▄ ناراحتی در قفسه سینه و معده
▄ درد در سمت چپ گلو و شانه چپ
▄ تنگی نفس
لخته خون در رگهای خونی بزرگ
الکتروشوک ميتواند قلب را از نو زنده کند
افسانه شماره 10. غیرواقعی
ضربان قلب دارای یک ریتم بسیار هماهنگ است و اگر از ریتم بیفتد ميتوان با شوک آن را به نظم پیشین بازگرداند.
دستگاه الکتروشوک به قدری قدرتمند است که ميتواند یک بدن بيجان را بهطور شدید تکان دهد اما فقط در صورتیکه قلب بیمار نشانههایی از فعالیتهای الکتریکی داشته باشد و بهطور کامل حیاتش را از دست نداده باشد این دستگاه ميتواند آن را از نو احیا کند.
ضربان قلب از ضربههای منظم الکتریکی که از میان میلیونها سلول ماهیچهاي عبور ميکند و موجب انقباض آنها ميشود، به وجود ميآید. این ضربهها معمولا از یک نقطه کوچک در بطن راست قلب شروع ميشود، و از آنجا به بقیه ارگان گسترش ميیابد. اگر سلولهای این غده از ریتم بیفتد، در جریان خون اختلال ایجاد ميشود.
یکی از شناختهشدهترین نوع این اختلال باعث ميشود قلب در هر دقیقه بیش از 200 بار بتپد و تواناییاش را برای پمپاژ خون به کل بدن از دست بدهد. این اختلال ميتواند به الیاف بطن بسط یابد و به سبب آن قلب در هر دقیقه 400 بار به لرزه بیفتد و بهطور کلی خون در بدن پخش نکند.
بعضی از اختلالات را ميتوان از دستگاه الکتروشوک درمان کرد و سلولهای غده کوچک قلب را دوباره به ریتم اصلی بازگرداند اما بعضی دیگر از اختلالات به قدری پیچیده هستند که نميتوان بیمار را نجات داد.
پزشکان به قلب زنده نیرو ميبخشند
پیش از آنکه پزشکان قلب آسیب دیده را به کمک شوک درمان کنند، آنها ریتم قلب را اندازهگیری ميکنند. منحنی نوار قلب نشان ميدهد که بیمار ميتواند نجات پیدا کند یا خیر.
منحنی صاف نشان ميدهد که هیچ فعالیت الکتریکی در قلب وجود ندارد، در این صورت پزشکان از الکتروشوک استفاده نميکنند، در عوض از دارو ماساژ برای درمان بهره ميبرند.
بعضی از ریتمها فعالیت الکتریکی بدون نبض را نشان ميدهند، به این معنا که قلبهایی وجود دارد که شامل بعضی فعالیتهای الکتریکی هستند اما نميتوانند خون را به بدن پمپاژ کنند.
یک منحنی منظم با فرازوفرودهای بسیار نشاندهنده درجه نبض بسیار بالایی است. پزشکان در این شرایط از الکتروشوک استفاده ميکنند.
یک الگوی نامنظم حاکی از آن است که قلب بدون پمپاژ خون ضربان بسیار زیادی دارد. در این وضعیت نیز از الکتروشوک استفاده ميشود.
پزشکان فقط در صورتی از شوک استفا