سرعت گرفتن شناسایی ژن‌های مرتبط با ناتوانی ذهنی

به منظور بررسی عملکردی ژن‌های مؤثر در بروز ناتوانی ذهنی با حمایت ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یک آزمایشگاه مطالعاتی در مرکز تحقیقات ژنتیک دانشکده علوم بهزیستی و توانبخشی ایجاد و راه‌اندازی شد.

پروفسور حسین نجم آبادی، رئیس مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین عوامل پیدایش ناتوانی ذهنی، اختلالات و نارسایی‌های ژنتیکی است، اظهار کرد: بیشتر موارد ناتوانی‌های ذهنی منشأ ژنتیکی و تک ژنی دارند و اختلال در ژن‌های مرتبط با سیستم عصبی سبب ناتوانی ذهنی می‌شوند.

وی ادامه داد: شناسایی ژن‌های مرتبط با ناتوانی ذهنی و به خصوص «ناتوانی ذهنی اتوزومال مغلوب» که به دلیل ازدواج‌های خویشاوندی در ایران شایع‌تر است، اهمیت فراوانی دارد و مطالعات متعددی در این زمینه از ۱۵ سال پیش در مرکز تحقیقات ژنتیک آغاز شده است.

وی اضافه کرد: در همین راستا و با هدف بررسی عملکردی ژن‌های جدیدی که در ارتباط با ناتوانی ذهنی توسط این مرکز شناسایی شده‌اند، یک آزمایشگاه تحقیقاتی در مرکز تحقیقات ژنتیک و با اجرای طرحی پژوهشی تحت حمایت ستاد توسعه علوم شناختی معاونت علمی و فناوری و توسط تیمی سه نفره از پژوهشگران مرکز تحقیقات ژنتیک ایجاد و راه اندازی شد.

وی ابراز کرد: تلاش است در جریان فعالیت‌های پژوهشی در این آزمایشگاه، مدل حیوانی ژن‌های مرتبط با ناتوانی ذهنی در «دروزوفیلا ملانوگاستر» (مگس سرکه، مگس میوه) که گونه‌ای «مگس» از راسته «دو بالان» است و در حدود ۷۵ درصد تشابه ژنی با انسان دارد، با هدف شناسایی ژن‌های قطعی مرتبط با فعالیت‌های مغزی مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.

رئیس مرکز تحقیقات ژنتیک دانشکده علوم بهزیستی و توانبخشی با اشاره به اینکه در این طرح مطالعاتی و پژوهشی، بررسی ساختاری و عملکردی مشابه ژن‌های انسانی مرتبط با ناتوانی ذهنی در مدل «مگس سرکه» انجام می‌پذیرد، گفت: در این تحقیقات به دنبال کاهش بیان ژن‌های مذکور، مغز «مگس سرکه» از نظر ساختاری و نیز رفتار بویایی آن مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرد.

دکتر نجم آبادی خاطر نشان کرد: با انجام این طرح تحقیقاتی با عنوان مطالعات عملکردی جهت تعیین ژن‌های اصلی ایجاد کننده ناتوانی ذهنی اتوزومال مغلوب، امید است ژن‌های اصلی وابسته به فعالیت‌های مغزی و مسیرهای مرتبط با آنها که در عملکرد نورون‌های مغزی و بروز اختلالات شناختی موثر هستند، شناسایی شوند.

بر اساس اعلام دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، وی با تاکید بر اهمیت انجام این طرح پژوهشی، گفت: درنظر است آزمایشگاه تحقیقاتی «مگس سرکه» برای فعالیت‌های گسترده‌تر پژوهشی توسعه یابد.