مسکن را می توان عصاره یک عمر فعالیت اقتصادی خانوار دانست، کالایی که بخش مهمی از درآمد خانوار را می بلعد و در اغلب موارد اجاره یک واحد مسکونی هزینه ای بیش از متوسط حقوق دریافتی روی دست مستاجران، حداقل در تهران به جا می گذارد.
اکنون که قیمت هر دلار آمریکا به ۱۱ هزار و ۸۰۰ تومان رسیده و حتی انتظار برخی از فعالان بر تداوم کاهش قیمت است، این بازار دیگر بازدهی گذشته خود را نخواهد داشت. آیا این مهادله در بازار مسکن و خودرو نیز قابل حل است؟ نه فقط ارز، که مسکن و خودرو، همگی انفجاری قیمتی را در سال ۱۳۹۷ تجربه کرده اند، این بدان معناست که حالا فواره از پس رسیدن به اوج سرنگون شده است.
بررسی ها نشان می دهد قیمت مسکن در فاصله زمانی خرداد ۹۷ تا خرداد ۹۸ افزایش ۱۰۷ درصدی را در تهران تجربه کرده است اما این همه ماجرای حوزه مسکن نیست، آن طور که نایب رییس اتحادیه املاک تهران می گوید: «مسکن بزرگترین رکود ۲۰ سال اخیر خود را از سر می گذارند، به گونه ای که اکنون معاملات نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش ۷۰ درصدی داشته است. »به این اعتبار مسکن چون زمینی می ماند که ورود بخشی از این سرمایه ها می تواند تا حدودی از قفل شدن این بازار بکاهد. رکود بازار مسکن در سه ماهه نخست سال به گونه ای بود که برخی آن را به سکته تشبیه می کردند، سکته ای ناشی از رشد انفجاری قیمت و از دست رفتن قدرت خرید طبقه متوسط.
در این شرایط رییس کل بانک مرکزی وعده داده است رشد قیمت ها در بازار ارز دیگر اتفاق نخواهد افتاد و بازار ارز به تعدیل خود ادامه می دهد چرا که شوک ارزی تخلیه شده و نرخ بیکاری و تورم نیز رو به کاهش رفت تاثیر این اتفاقات بر بازار مسکن چیست؟
دلار مسکن را ارزان می کند
حسام عقبایی، نایب رییس اتحادیه املاک تهران گفت: «چنانچه روند کاهنده قیمتی ارز ادامه داشته باشد، تا پایان شهریور ماه قیمت واحدهای بزرگ با متراژ بیش از ۱۵۰ متر با کاهش قیمت روبرو خواهند شد. این روند اگر تداوم یابد در نیمه دوم سال نیز کاهش ۱۰ تا ۲۵ درصدی در کل بازار مسکن در نیمه دوم سال عملی خواهد شد. »
از طرف دیگر، مهدی سلطان محمدی، کاشناس بازار مسکن نیز با اشاره به روند کاهشی بازار ارز، تاکید کرد: «قطعا مسکن از این روند تاثیر روانی خواهد گرفت که این مهم در عمل افزایش قیمتها را متوقف خواهد کرد و نرخ تورم در مسکن هم کاهش خواهد یافت. این امر احتمالا کاهش تولید و رکود در بخش عرضه را به همراه می اورد چرا که اکنون در وضعیت پایان رونق و دوره رکود هم قرار داریم و اگر روند قیمتها کاهشی شود، تولیدکنندگان کمتری حاضر به سرمایه گذاری در بخش ساخت می شوند. به این اعتبار می توان گفت تداوم روند کاهشی در بازار ارز و تثبیت قیمت دلار در نرخ‌های پایین تر بر قیمت مسکن هم اثر گذاری مهمی خواهد داشت. »
مسکن راکد می ماند
عقبایی در رابطه با رونق بازار و افزایش معاملات تصریح کرد: «قیمت هر متر مربع مسکن در تهران به طور میانگین ۱۲ میلیون تومان است که این بیانگر آن است که بخش بزرگی از جمعیت کشور با وجود نیاز امکان متقاضی شدن را ندارند، حال آنکه بازار ارز چنین نیست. به همین دلیل من برای کوتاه مدت نسبت به افزایش معاملات حتی با تصور کاهش نسبی و ۲۵ درصدی قیمت را در کوتاه مدت ممکن نمی دانم و رکود بزرگی که از ابتدای امسال در معاملات آغاز شده تا پایان سال احتمالا ادامه می یابد. »
سلطان محمدی نیز به تعبیری دیگر این گفته ها را تایید کرد و افزود: «رکود معانی متفاوتی می تواند داشته باشد، برخی کاهش معاملات، برخی کاهش ساخت و ساز و برخی کاهش قیمتها یا توقف افزایش قیمتی را رکود تعریف می کنند. با این همه اگر قیمت ها آن قدر بالا برود که متقاضی امکان خرید را از دست بدهد و یا آن قدر کاهش بیابد که فروشنده و تولیدکننده تمایلی به عرضه نداشته باشند، رکود به وجود می اید. با توجه به کاهش قیمت ارز و تاثیر کاهشی آن بر قیمت مسکن فکر می کنم رکود بر مسکن حکمفرما شود. »
