اما از آن دوره تاکنون بازار ارز مسیری نزولی را در پیش گرفت؛ تا جایی که امروز در بازار ارز با قیمت ۱۱ هزار و ۸۵۰ تومان فروخته شد.
پایین‌ترین نرخی که در بازار ارز تا قبل از بهمن ۱۳۹۷ مشاهده می‌شد، مربوط به ۲۱ آذرماه است که قیمت دلار تا ۹ هزار و ۷۱۰ تومان کاهش یافت؛ این در شرایطی است که هم در روزهای قبل و هم در روزهای بعد از آن تاریخ، مسیر بازار ارز صعودی بود.
برخی تحلیلگران بازار ارز معتقدند که روند نزولی قیمت‌ها در بازار احتمالا ادامه خواهد داشت و قیمت واقعی دلار را در حدود ۸ هزار تومان می‌دانند. عبدالناصر همتی، رییس‌کل بانک مرکزی نیز شرایط کنونی بازار ارز را این‌گونه ارزیابی می‌کند: «شوک ارزی تخلیه شد. » وی ضمن تاکید بر اینکه بانک مرکزی در تعیین نرخ ارز دخالتی نمی‌کند، در دیدار با اعضای اتاق بازرگانی و فعالان اقتصادی استان اصفهان می‌گوید: «باید شاخص‌های اقتصادی و بازار، نرخ ذاتی ارز را تعیین کند. »
همتی متذکر می‌شود: «از دو ماه قبل به دلیل تخلیه شوک ارزی، شاخص‌های اقتصادی رو به اصلاح است، بنابراین نرخ تورم و بیکاری هم رو به کاهش است. » رییس شورای پول و اعتبار تاکید می‌کند: «مجموعه اقدامات بانک مرکزی، روند بازار ارز را رو به ثبات برده است و با همت صادرکنندگان وابستگی‌هایمان به ارز نفتی کم شده است. »
این در شرایطی است که دو روز قبل همتی در نشست ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی خراسان‌رضوی گفته بود: «بانک مرکزی دیگر اجازه نمی‌دهد نرخ ارز افزایش پیدا کند و در حال کاهش قیمت ارز و افزایش ارزش پول ملی هستیم. » به اعتقاد وی، «آمریکا به دنبال نابود کردن پول ملی ایران بود؛ به طوری که صحبت از هر دلار ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان می‌کرد که نتوانست به اهدافش برسد. »
ارزش ریال ۸ درصد افزایش یافت
در این وضعیت، بلومبرگ در گزارشی درباره وضعیت بازار ارز ایران، تحلیل کرد «سیاست‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران برای کنترل بازار ارز به خوبی در حال پیشرفت است. »
بلومبرگ با اشاره به اظهارات عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی ایران درباره بروز ثبات در بازار ارز نوشت: «بررسی آمارهای منتشر شده توسط فعالان بازار ارز و همچنین نرخ‌های ثبت شده در بانک اطلاعاتی بلومبرگ حاکی است در یک ماه گذشته حدود ۸ درصد به ارزش ریال در بازار آزاد افزوده شده است. این مساله برای بازار ایران که به سبب تحریم‌های «دونالد ترامپ» رییس‌جمهوری آمریکا و خروج این کشور از توافق هسته‌ای با افزایش ۵۰ درصدی بهای دلار مواجه شده بود، دستاورد خوبی به شمار می‌آید. »
به نوشته بلومبرگ، «بانک مرکزی ایران در این مدت اقدامات فراوانی را برای صیانت از ارزش ریال انجام داده که یکی از این اقدامات راه‌اندازی سامانه نیما است که هدف اصلی آن کاستن تاثیرات بازار سیاه و کنترل نرخ بهره است.
حسن روحانی، رییس‌جمهور در همین خصوص روز یک‌شنبه در جلسه شورای اداری استان خراسان‌شمالی عنوان کرده بود: «در ۲ ماه اخیر در موضوع قیمت ارز و تورم کمی تعادل ایجاد شده است. معنای آن این است که اگر تلاش کنیم، موفق می‌شویم و اگر با همه توان حرکت کنیم، تورم را به طور کامل کنترل خواهیم کرد. »
خریداران سکه ۸ درصد ضرر کردند
گزارش‌ها نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در بازار ارز از ابتدای امسال تاکنون، زیان ۸ درصدی را برای سرمایه‌گذاران این بخش ایجاد کرده است.
با توجه به اینکه ارزش دلار در پایان اسفندماه ۱۲ هزار و ۸۹۰ تومان بود و امروز قیمتی در حدود ۱۱ هزار و ۸۵۰ تومان دارد، قیمت دلار در بازار ارز ۸ درصد کاهش یافته است. این در حالی است که عده کثیری از مردم به دنبال افزایش چند برابری قیمت ارز طی سال ۹۷، این بازار را برای سرمایه‌گذاری، بازاری سودده می‌دیدند و منابع خود را وارد بازار ارز کرده‌اند. اما بازار ارز با توجه به افت قیمت‌ها، هم‌اکنون جذابیت خود را از دست داده است.
کاهش قیمت دلار ادامه دارد؟
در این فضا این سوال مطرح است که کاهش قیمت ارز ادامه خواهد داشت و قیمت واقعی دلار چه رقمی است؟ مجیدرضا حریری، نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و چین می‌گوید: «بانک مرکزی موفق شده فارغ از هیاهو تا حدودی بازار ارز را کنترل کند؛ گرچه هنوز تا رسیدن به قیمت واقعی دلار که هشت هزار تومان است فاصله داریم. »
وی می‌افزاید: «نمی‌توان ادعا کرد که مدیریت کلان در این بخش بی‌تاثیر بوده، بنابراین قطعا اگر سیاست‌گذاری‌های بانک مرکزی نبود، هم‌اکنون قیمت دلار آمریکا تا بیش از ۱۷ هزار تومان نیز رفته بود. درنتیجه مدیریت قیمت‌ها موثر بوده، ولی همچنان تا رسیدن به قیمت واقعی یا تعادلی فاصله داریم، زیرا همان طور که وزیر اقتصاد گفتند اگر جلوی قاچاق و فرار سرمایه گرفته شود، قیمت واقعی دلار حدود هشت هزار تومان خواهد بود و درنتیجه همین قیمت ۱۲ هزار تومانی نیز ۵۰ درصد بیش از نرخ واقعی است. »
حریری متذکر می‌شود: «به‌نظر برخی از صاحب‌نظران قیمت واقعی ۸ هزار تومانی غیرواقعی است، چرا که عملکرد بازار قیمت واقعی را تعیین می‌کند. جدا از اینکه در ایران بازار و سازوکار، آن‌طور که برای برخی کشورها وجود دارد، موجود نیست، ولی باید توجه داشت که اگر تقاضای غیرقانونی برای ارز که در راه خروج سرمایه استفاده می‌شود، منتفی شود، آنگاه در بازار تنها تقاضای رسمی باقی می‌ماند که به کاهش قیمت می‌انجامد. در حال حاضر نیز نیازهای تجاری کشور هم از طریق سامانه نیما تامین شود که تا حدودی تلاش کرده هزینه تولید را هم کاهش داد. »
محمدتقی فیاضی، کارشناس اقتصادی نیز در رابطه با تداوم کاهش قیمت ارز می‌گوید: «پول ملی ایران اغلب از راه تزریق پول نفت به شکل مصنوعی تقویت می‌شد که این امکان فعلا موجود نیست. از سوی دیگر رشد اقتصادی کشور هم برای دومین سال پی‌درپی منفی خواهد شد. احتمال کسری بودجه نیز وجود دارد که آن نیز عملا به چاپ پول و متعاقب آن کاهش ارزش پول ملی می‌انجامد، با این وصف چگونه می توان از تقویت پول ملی در میان مدت سخن گفت؟ »
وی تصریح می‌کند: «من فکر می‌کنم نهایتا در کوتاه‌مدت و کمتر از یک‌سال آینده می‌توان به این شکل قیمت‌ها را اداره کرد و به ادامه مسیر کاهشی دلار کمک کرد، اما پس از آن وضعیت دگرگون خواهد شد. »
فیاضی با اشاره به احتمال کاهش بیشتر نرخ دلار در بازارها، تاکید می‌کند: «با توجه به نوسانات شدید در کوتاه مدت و کنترل دستوری نرخ ارز طی این مدت در صورتی که از چرخه سرکوب دستوری قیمت‌ها خارج نشویم، بعید نیست ظرف دو تا سه سال آینده دوباره با جهش قیمت ارز مواجه شویم. »
