در خیابان ولیعصر اما یکی از مهم ترین آثار تاریخی و کاخ های قدیمی پایتخت قراردارد که شاید کمتر به آن سر زده باشیم. مجموعه نگارستان که ما آن را بیشتر با کاخ مرمر می شناسیم و از مهم ترین و زیباترین مجموعه های موزه ای پایتخت است که در تقاطع خیابان ولیعصر و امام خمینی یا سپه سابق گم شده است. رضا خان هنگامی به مقام سردار سپه ای رسید، خیابان امیریه یا مریضخانه را که در امتداد میدان توپخانه مبارکه بود را به خیابان سپه تغییر داد و از آن زمان تا کنون این تقاطع به یادگار خیابان سپه، به چهارراه سپه معروف است.
*اولین موزه ملی قران کریم در فرهنگسرای نگارستان
پس از وقف مجموعه کاخ مرمر، دولت وقت تصمیم گرفت با تبدیل دفتر مخصوص ملکه مادر شاه سابق به موزه نگارستان که در مجاور کاخ مرمر قرار داشت؛ یک مجموعه موزه ای فاخر به همراه یک مرکز فرهنگی ایجاد نماید. در سال 1355 به دستور دفتر فرح پهلوی فرهنگسرای نگارستان در زمینی 10هزار متری مجاور کاخ مرمر شروع به ساخت شد. به احترام کاخ مرمر این فرهنگسرا در عمق 14متری زمین و در 3 طبقه ساخته شد.مرحوم بهروز احمدی به عنوان طراح معماری پروژه و مهندس منوچهر ایرانپور رئیس دفتر فنی فرح به عنوان مدیر پروزه انتخاب شد.تا ابتدا انقلاب، تنها 25درصد این پروژه پیش رفت و به بعد از انقلاب 16سال در تکمیل این بنا وقفه ایجاد شد.در سال 1373 به دستور مرحوم دکتر حبیبی معاونت ریاست جمهوری وقت در دوره آیت الله هاشمی رفسنجانی، وزارت مسکن و شهرسازی عملیات عمرانی را در این بنا آغاز کرد و مرحوم بهروز احمدی مجدداً به عنوان طراح و همچنین مدیر و معماری داخلی پروژه انتخاب شد. فرهنگسرای نگارستان نهایتا در سال 1377 تکمیل و آماده بهره برداری قرا گرفت.
در 12مرداد 1384 و در روزهای آخر دولت هشتم با حکم سید محمد خاتمی رئیس جمهور وقت، احمد مسجد جامعی وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان ریاست هیات امنا موزه قرآن کریم منصوب شد و این آغازی بر راه اندازی این موزه فاخر بود. پس از این انتصاب، احمد مسجد جامعی 9 شهریور همان سال به عنوان مسئول موزه کارخود را آغاز کرد و در 25 شهریور تودیع شد. در 23 مهر 1384 با حضور آیت الله هاشمی رفسنجانی رئیس وقت مجمع تشخیص مصلحت نظام موزه ملی قرآن کریم در محل سابق فرهنگسرای نگارستان با 49 نسخه خطی قرآن و کتب ادعیه و 151 تابلوی هنری افتتاح شد. یکی از قدیمی ترین قران های موجود در این موزه در طبقه منفی 2 قرار داد که متعلق به اوائل دوره تیموری با جلد چرمی معرق سوخته است.
در طبقه منفی 1 و 2 این موزه قران های خطی و ادعیه ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور از قرن چهار تا اواخر دوره قاجار قرار دارد. در طبقه منفی 3 نیز تابلوهای هنری با موضوعات قرآنی به نمایش گذاشته شده است.
موزه ملی قرآن کریم فارغ از آثار ارزشمند آن، معماری بی نظیری دارد که در نوع خود قابل تحسین است.طراح و معمار بنا تلاش کرده است با تلفیق معماری ایرانی و روز دنیا بنای فاخر و با اصالت طراحی کند.استفاده از نور و روشنایی طبیعی، ایجاد آمفی تئاتر باز، ارتباط فضای سبز مجموعه با کاخ مرمر و موزه نگارستان، توجه به بستر تاریخی و زمینه، استفاده از الگوی زنده طراحی، توجه به سلسله مراتب فضایی و عملکرد بنا تنها بخشی از خلاقیت های معمار و طراح بنای فرهنگسرای نگارستان است.
موزه ملی قرآن کریم از روز شنبه تا چهارشنبه از ساعت 9 تا 16 به صورت رایگان برای همگان قابل بازدید است .در هنگام عبور از راهروهای موزه قرآن جهت دسترسی به فضای اصلی، میتوان به راحتی کاخ مرمر و فضای سبز، آمفی تئاتر و ساختمان سابق موزه نگارستان را مشاهده کرد.
*موزه هنر عصر صفویه و قاجار
در غرب مجموعه نگارستان و فرهنگسرای نگارستان، دفتر مخصوص همسر رضاخان قرار دارد.این ساختمان که معماری مدرن و کلاسیک دارد، به پیشنهاد دفتر فرح تبدیل به موزه هنر عصر صفویه و قاجار با عنوان موزه نگارستان شود. این موزه در سال 1353 افتتاح شد. بعد از انقلاب و با تعطیلی این موزه، آثار آن ابتدا به موزه ای در نبش خیابان حافظ و کریمخان زند در تهران و سپس در بین موزه های رضا عباسی تهران و دیگر موزه های ایران همچون موزه هنر اصفهان تقسیم شد.
در این موزه آثار نفیسی از نقاشی های دوره صفویه و قاجار از کلکسیون های داخلی و خارجی خریدارری شد تا در معرض عموم قرار گیرد. نقاشی های اثر میرزا بابای اصفهانی نقاش باشی قاجار همچون تک چهره هرمز چهارم ساسانی در سال ۱۲۰۴ق، ابلو طبیعت بی جان انار و هندوانه و گلها و یا اثر مهر علی نقاش باشی دوره فتحعلی شاه همچون فتحعلی شاه به تاریخ ۱۲۲۷–۱۲۲۸ ه. ق از جمله این آثار در موزه نگارستان بود. اما یکی از مهم ترین آثار این موزه صف سلام فتعحلیشاه اثر محمدعلی نقاش باشی بود که در اثر تخریب عمارتی در قم، در ابتدا به مقبره شاه سلیمان قم منتقل و سپس به این مکان انتقال داده شد.این صف سلام هم اکنون در باغ نگارستان در میدان بهارستان قرار دارد.
