طبق همین بررسی‌ها دست‌کم 100 میلیون و احتمالا یک میلیارد پرنده هرسال به دلیل برخورد با آسمانخراش‌ها و ساختمان‌های بلندشیشه‌ای کشته می‌شوند. دراین گزارش مرگبارترین شهرهای آمریکا برای پرندگان مشخص شده است.
براین اساس شیکاگو، با برخورداری از ابرسازه‌های شیشهای و نیز به دلیل برخورداری از پرترافیک‌ترین مسیرهای پروازی درفضای سفرهای هوایی آمریکا که در مسیر مهاجرت پرجمعیت ترین پرندگان آمریکا قرار گرفته، خطرناک‌ترین شهر برای این مسافران پردار است. بیش از پنج میلیون پرنده دست‌کم 250 گونه مختلف به هنگام بهار و پاییز از مرکز شهر «ویندی سیتی» پرواز می‌کنند.
این پرندگان دوبار درسال هزاران کیلومتر را یک‌بار در فصل بهار، از آمریکای مرکزی و جنوبی به سمت شمال آمریکا طی می‌کنند و دراین مسیر سراسر منطقه Great Lakes درکانادا را می‌پیمایند. سپس در فصل پاییز همین مسیر را به سمت جنوب آمریکا باز می‌گردند.
در این مسیر و به‌خصوص در این شهر، آسمانخراش «منهتن» از دیگر تله‌های مرگبار برای پرندگان، به‌ویژه پرندگان مهاجر است.
«سوزان البین» مدیر بخش حفاظت و مطالعات علمی در شهر «ادوبون» نیویورک سیتی که از سازمان‌های پیشرو در حمایت از حیوانات است، می‌گوید: «این پرندگان بیشتر در جاهایی ناآشنا و جاهایی نامناسب همانند پیاده‌روها فرود می‌آیند. علاوه براین هرروز به هنگام طلوع خورشید که به این سمت پرواز می‌کنند، به‌طور غریزی برای به دست آوردن غذا، به سوی درختانی پرواز می‌کنندکه فقط در تصورشان درخت است، درحالی‌که فقط بازتاب و تصویری از درخت در بعضی از ساختمان‌های شیشهای است. نتیجه این اشتباه برخورد شدید با دیوار شیشهای و مرگ پرنده است.»
بیشتر پرندگان مهاجر، به هنگام شب که هوا خنک و آرام است، مهاجرت‌شان را آغاز می‌کنند ولی به دلیل درخشش شدید نورچراغ‌ها، در شهرهایی دچار تغییر جهت می‌شوند که در مسیر پروازشان قرار دارد.
دانشمندان مدت‌هاست که دریافته‌اند پرندگان به‌طور غریزی به سوی نور جذب می‌شوند، بنابراین وقتی که این مهاجران شبانه از شهری بسیار پرنور و درخشان عبور می‌کنند، بی‌آنکه بدانند وارد چه قلمرو خطرناکی شده‌اند، به‌طور طبیعی به سمت نور کشیده می‌شوند.
درواقع شهرهای پرنور در شب، یا شهرهایی با سازه‌های شیشهای، مقصر اصلی در مرگ و میر پرندگان هستند. اما بعضی از این شهرها به مراتب از دیگر شهرها خطرناک‌ترند. متخصصان می‌گویند که در روز یا شب اکثریت قریب به اتفاق مرگ‌ومیر پرندگان براثر برخورد با ساختمان‌هایی با ارتفاع متوسط یا حتی کم‌ارتفاع است. با این حال نرخ تصادف منجر به مرگ با آسمانخراش‌ها بیشتر است.
طبق تحقیقات انجام شده از سوی آزمایشگاه پرنده‌شناسی Ornithologyکرنل ، شهرهای بزرگ بسته به میزان مخاطراتی طبقه‌بندی شده‌اند که برای پرندگان مهاجر ایجاد کرده‌اند.
بر این اساس، پس از شیکاگو، شهرهای هیوستون و دالاس که به موازات محبوب‌ترین مسیرهای مهاجرتی پرندگان قرار دارند، سه شهر اول در جدول مرگبارترین شهرهای آمریکا برای پرندگان معرفی شده‌اند.
شهرهای نیویورک، لس‌آنجلس، سنت الوییس و آتلانتا نیز که این پرندگان را در مسیر مهاجرت با مخاطراتی جدی مواجه می‌کنند، در ردیف‌های بعدی این جدول جای دارند.
«کایل هورتون» محقق و از جمله پژوهشگران فال در تحقیقات آزمایشگاه کرنل می‌گوید که در این بررسی‌ها هدف نقد و ایراد‌گیری از شهرهای بزرگ نیست.
او گفت: «هدف اصلی ما در این بررسی‌ها تلاش برای بالا بردن سطح آگاهی عمومی است و در این راستا دستیابی به اطلاعات و بینش‌های کافی بسیار کمک‌کننده است. از این رو تلاش می‌کنیم تا داده‌ها و دیدگاه صحیحی نسبت به موضوع به‌دست آوریم که می‌تواند کمک کننده باشد.»
در مرکز شهر لس‌آنجلس به‌ویژه در شب‌ها، پرندگان به‌ویژه به ساختمان‌های پرزرق‌وبرق و پرنور جذب می‌شوند. با این حال محققان اذعان دارند که ارائه آمار دقیق از وسعت این مرگ ومیرها دشوار است.
گنجشک‌ها و چکاوک‌ها؛ بیشترین قربانی‌ها
در سال‌های اخیر محققان در شهر ادووبون نیویورک هرسال در ماه سپتامبر و آوریل برنامه مطالعاتی ویژه‌ای به نام «مونیتورینگ تصادفات» را انجام می‌دهند، طی آن ده‌ها نفراز داوطلبان را به خیابان‌های شهر می‌فرستند تا ردپایی پرندگانی بررسی کنند که به زمین افتاده‌اند. این مطالعات نشان می‌دهد که سالانه 200 تا 900 هزار پرنده در اثر برخورد با ساختمان‌ها در این شهر کشته می‌شوند. مقامات محلی در ادبورن و دیگر گروه‌های حفاظت از پرندگان در سراسر کشور به گونه‌ای هماهنگ اقداماتی برای گردآوری داده‌های مستند در این زمینه انجام داده‌اند.
درسطح ملی نیز «مرکز مهاجرت پرندگان اسمیت سونیان» با استفاده از همین داده‌ها که از سوی طیف وسیعی از گروه‌های مختلف مطالعاتی در سراسر کشور ارائه شده، برآورد کرده است که سالانه بین 100 میلیون تا یک میلیارد پرنده دراین کشور فقط به دلیل تصادف با ساختمان‌های شیشهای می‌میرند.
در این گزارش‌ها قید شده است که بعضی گونه‌ها بیش از دیگران مستعد برخورد با ساختمان‌های شیشهای هستند. بررسی جداگانه‌ای که اخیرا از سوی دانشگاه میشیگان منتشر شده، روشن می‌کندکه پرندگان آوازخوانی مانند گنجشک سپید گردن و چکاوک بیشتر از دیگر گونه‌ها در معرض این قبیل تصادفات هستند. درواقع پرندگان آوازخوان در مسیرمهاجرت، به نحوی سبب انتشار «پیام‌های پروازی» دارند و هنگامی که چراغ‌های روشن شهر را می‌بیینند، به‌طور غریزی جیک جیک می‌کنند و درنتیجه به‌طور بالقوه سبب جلب توجه پرندگان دیگر نیز به سوی مسیرهای اشتباهی در مسیر پروازیشان می‌شوند.
آنچه برای پرنده خوب است، برای انسان هم خوب است
«سوزان البین» می‌گوید که ما انسان‌ها هم جزئی از اکوسیستم طبیعی جهانیم و به‌طور طبیعی هرآنچه که برای پرندگان خوب است، برای انسان‌ها هم خوب و ضروری است. بنابراین باید درتمام فعالیت‌هایمان با این اکوسیستم هماهنگ باشیم و همکاری کنیم. هرچند که مطالعات اخیر حاکی از اخبار ناراحت‌کننده‌ای در زمینه آثار شهرنشینی بر زندگی و بقای پرندگان است اما توجه به این اطلاعات خود، برای حامیان و فعالان حفاظت از گونه‌های زیستی، فرصتی است تا بهتر با کمک این مطالعات فعالیت‌هایش را منسجم‌تر کنند.
«کاتلین پارکینز» زیست‌شناس فعال در پروژه تحقیقاتی ادوبورن نیویورک سیتی می‌گوید: «هربار که اخبار علمی جدیدی منتشر می‌شود، ما بیش از پیش درباره ابعاد مشکلات آگاه می‌شویم و برهمین اساس بهتر می‌توانیم با استفاده از یافته‌های علمی بر بهترین راه‌حل‌ها تمرکز کنیم».
راه‌حل‌ها و نخستین گام‌ها
پارکینز می‌گوید: «خاموش کردن چراغ‌ها در ساختمان‌ها و خیابان‌ها به هنگام شب، طی چند هفته‌ای که زمان اوج مهاجرت این پرندگان است، ساده‌ترین و اولین گامی است که می‌تواند تغییر مهمی در میزان این مرگ‌ومیرها ایجاد کند.»
انجمن ملی ادوبورن در همین راستا در هماهنگی با مقامات محلی در تمام محلات شهر، تلاش‌هایی را برای کاهش روشنایی خیابان‌ها و ساختمان‌ها در مدت زمان مهاجرت این پرندگان آغاز کرده‌اند. ایالت‌هایی چون نیویورک و مینه سوتا که در این پروژه شرکت دارند، در اقدامی هماهنگ، در طول مدت زمانی که حرکت پرندگان مهاجر در آسمان این شهرها ادامه دارد، چراغ‌ها را در تمامی ساختمان‌های ایالتی خاموش می‌کنند.
در کنار این اقدام اولیه گروه‌های حفاظت از گونه‌های زیستی در تلاشند تا اقداماتی را برای ضرورت توجه به شرایط زیستی پرندگان به هنگام احداث ساختمان‌ها مطرح کنند. این گروه‌ها با ارائه روش‌هایی چون استفاده از مصالح غیرشیشه‌ای اما شبیه به شیشه، یا استفاده از دیمرها، طرح «ساختمان‌های دوستدار پرندگان» را مطرح کرده‌اند.
در بعضی مناطق همانند سانفرانسیسکو و تورنتو درکانادا نیز از پیش اجرای بعضی دستور‌های ویژه را درحمایت از بقای پرندگان به تصویب رسانده و الزامی کرده‌اند. از دیگر سو اعضای شورای شهر نیویورک و شیکاگو هم قوانینی را تصویب کرده‌اند که اقدامات مشابهی را دراین زمینه به اجرا درآورند. اوایل سال جاری 2019 نیز یک لایحه «دوحزبی» نیز که مفاد آن مورد توافق هر دو حزب مهم آمریکاست، باعنوان «مقررات ساخت ساختمان‌های ایمن برای پرندگان» به کنگره این کشور ارائه شده است. این مقررات مجریان پروژه‌های ساختمانی را ملزم می‌کندکه در طرح‌های خود وضعیت مهاجرت پرندگان و ایمنی آن‌ها را درنظر بگیرند.
براساس آمارهای بین‌‌المللی می‌‌توان گفت 4/12 درصد از تمام پرندگان دنیا یعنی بیشتر از 192 گونه پرنده اکنون با خطر انقراض دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
وضعیت پنج تا هفت میلیون پرنده درایران
مرگ‌ومیر پرندگان به دلیل ساخت‌وساز آپارتمان‌ها با تزئینات شیشهای و برج‌های مرتفع و نیز روشنایی بی‌رویه و فزاینده شبانگاهی در شهرها به دلیل افزایش نصب چراغ در خیابان‌ها، کوچه‌ها و حتی سر در خانه‌ها، در دیگر کشورها از جمله ایران نیز معضل مهمی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و بنابراین آمار دقیقی در این زمینه در دست نیست اما در ایران نیز بعضی مطالعات حاکی از آن است که در چند سال اخیر عواملی مانند توسعه شهرنشینی،آلودگی یا تخریب زیستگاه‌ها و شکار بی‌رویه، مهم‌ترین عواملی است که حیات آن‌ها را تهدید می‌کند. این درحالی است که ایران هرساله در فصول مختلف پذیرای حدود پنج تا هفت‌میلیون بال پرنده از حدود 50 میلیارد بال پرنده از 9 هزار گونه در جهان است.
درواقع کشور ما با داشتن اقلیم‌های مختلف و تنوع‌زیستی فراوان مکان مناسبی برای زیست پرندگان است، تعداد زیادی از آن‌ها برای زمستان گذرانی به تالاب‌های مختلف کشور می‌آیند که یکی از آن‌ها تالاب میانکاله در استان مازندران است. به دلیل شرایط آب‌وهوایی گونه‌های زیادی از پرندگان نیز در ایران زندگی می‌کنند و بومی کشورند. طبق برآوردهای انجام شده، 535 گونه پرنده‌‌ای که در ایران دیده می‌شود، حدود یک سوم از جمعیت پرنده‌‌های سراسر دنیا را تشکیل می دهد.
