مراسم درختکاری که در سال‌های اخیر به زیبایی توسط همه اقشار و نهادهای کشور برگزار می‌شود با استقبال عمومی مردم و مسئولان همراه بوده است و هر ساله مسئولان مختلف از کاشت هزاران و حتی میلیون‌ها درخت خبر می‌دهند.
رئیس سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور سال گذشته اعلام کرده بود در هفته منابع طبیعی قرار است نزدیک به ۳۵ میلیون اصله نهال کاشته شود. مدیران شهری از کاشت ۵ میلیون درخت در تهران خبر داده بودند و امسال در طرح نهضت ملی درختکاری قرار است آمار کاشت درخت تا پایان سال به ۱۲ هزار درخت برسد. رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران به عنوان ناظر مدیریت شهری به آمارها به دیده تردید می‌نگرد و علاوه بر آمارهای متناقض، سرنوشت درختان کاشته شده را نیز در ابهام می داند.
مدیرکل محیط زیست استان تهران در مراسم درختکاری امسال در بوستان پردیسان در این باره به خبرنگار مهر توضیح می‌دهد: وظیفه حفظ و نگهداری از درختانی که در داخل شهر کاشته می‌شود با شهرداری است.
محمدهادی حیدرزاده در پاسخ به اینکه سرانجام درختانی که در سال‌های گذشته در این مراسم کاشته شده اند، چه شده است می‌گوید: همان‌گونه که به درستی اشاره کردید مهم‌تر از کاشت، نگهداری از درختان است. مهم‌ترین اشتباه ما در دهه گذشته بی‌توجهی به نوع گونه‌ای بود که کاشته می‌شد.
وی تأکید می‌کند: باتوجه به اقلیمی که در تهران داریم و محدودیت‌های منابع آبی که با آن رو به رو هستیم باید گونه‌هایی کاشته شود که سازگار با اقلیم و کمبود منابع آبی تهران باشد. این گونه‌ها مقاوم‌تر هستند و شاید اگر تنها دو سه بار در سال آبیاری بشوند کافی باشد.
حیدرزاده با بیان اینکه مهم‌ترین مشکل ما بی‌توجهی به کیفیت فضای سبز بوده است تصریح کرد: تا کنون عمدتا روی کمیت توجه کردیم.
به تمام درختان رسیدگی شده است
با این حال مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهر تهران معتقد است که به تمام درختان کاشته شده رسیدگی کافی انجام شده و همه آن‌ها در وضعیت خوبی هستند.
علی محمد مختاری در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید: درختانی که سال گذشته کاشته شدند همه هستند و نمایندگان رسانه‌ها هم هفته گذشته از آن‌ها بازدید کردند.
وی تأکید می‌کند: سال گذشته در قالب طرح کمربند سبز در دامنه جنوبی البرز درختان بسیار زیادی کاشته شدند و در سطح شهر هم کاشته شد. امسال نیز درختکاری را هم در کمربند سبز پیرامون تهران داشتیم و هم در سطح شهر و حاشیه بزرگراه‌ها و داخل‌بوستان های سطح شهر تهران و منازل شهروندان. توزیع درخت هم در هفته درختکاری به طور رایگان انجام شد.
او معتقد است در سال‌های گذشته نیز همچون امسال از گونه‌های سازگار با شرایط اقلیمی تهران مخصوصاً گونه‌هایی که نیاز آبی کمتری دارند استفاده شده است.
مختاری تصریح می‌کند: در سال‌های گذشته هم همین‌طور بوده است و همیشه سعی کرده‌ایم گونه‌هایی را استفاده کنیم که سازگار باشد و به کم آبی مقاوم باشد و نیاز آبی کمتری هم داشته باشد. از گونه‌های مثمر مثل زیتون و گردو هم در بعضی از جنگل‌ها استفاده کردیم.
وی درباره آمار درختان کاشته شده تنها اعلام می‌کند که آمار درختان بسیار زیاد است و به تفکیک هر سال هم مشخص است اما درباره جزییات آن چیزی اعلام نمی‌کند.
مدیر طرح نهضت درختکاری ایران آمار کاشت درخت از فروردین ماه گذشته تا کنون را هشت هزار و ۱۵۰ درخت اعلام می‌کند.
محسن گلی با اعلام اینکه طرح نهضت درختکاری از سه سال گذشته در سازمان حفاظت محیط زیست برنامه‌ریزی شد و هر ساله در هفته منابع طبیعی و درختکاری، درخت کاشته می‌شود تصریح می‌کند: برنامه دقیقی برای نگهداری از این درختان وجود ندارد و متاسفانه بسیاری از درخت‌ها و نهال‌ها از بین می‌رود.
گلی با اشاره به اینکه فاز اول نهضت درختکاری در ۱۲ فروردین ۹۴ شروع شد، ادامه داد: تا به امروز هشت هزار و ۱۵۰ درخت کاشته شده و امیدواریم تا پایان سال آمار را به ۱۲ هزار اصله درخت برسانیم.
وی تأکید می‌کند که نگهداری درختان برعهده شهرداری خواهد بود اما بحث نظارت طرح ملی نهضت درختکاری از طریق کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست و حضور دانشگاهیان صورت خواهد گرفت.
۵۰۰ هزار درخت هم کاشته نشده است
شهرداری تهران در حالی مسئول نگهداری از درختان کاشته شده در مراسم درختکاری است که رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران، آمارهای اعلامی را معتبر نمی‌داند و معتقد است که درختان کاشته شده نیز به عمری که ارزش اکولوژیک داشته باشند نمی‌رسند.
محمد حقانی در گفتگو با خبرنگار مهر، اعداد و ارقام اعلامی را به ضرب‌المثل ملانصرالدین تشبیه می‌کند که به او گفتند مرکز زمین کجاست و گفت همینجاست و اگر می گویید نه بروید و اندازه بگیرید.
وی تاکید می‌کند: واقعیت آن است که حتی اگر آمار و ارقامی که در مورد تعداد درخت‌های کاشته شده اعلام می‌شود را نصف هم در نظر بگیریم باید در تهران به جای این جنگلی که الان از ساخت و ساز و بتن و آسفالت مشاهده می‌کنیم جنگلی انبوه از درختان را ببینیم.
عضو شورای شهر تهران با بیان این که اشکال بزرگ ما در اجرا، عدم نظارت است می‌گوید: ما به عنوان دستگاه ناظر بر امور اجرایی شهرداری، ساز و کاری که بتوانیم این گونه گفته‌ها و آمار و ارقام را نظارت کنیم نداریم و باید بگویم جای تاسف است که در طول مدتی که از عمر شورای شهر گذشته است در این راستا هنوز هیچ قدم مثبتی رو به جلو برداشته نشده است.
وی تصریح می‌کند: مقام معظم رهبری تاکید می‌کنند که تهران یک مدل و یک الگو است و پیشانی همه شوراهای شهر در کشور است اما متاسفانه باید بگویم از دید من که نزدیک به ۴۰ سال در مجموعه شهرداری بوده‌ام و الان به عنوان عضو شورای شهر در کمیته تخصصی مربوطه کار می‌کنم، ما اقدام قابل توجهی نداشته‌ایم و به سختی می‌توانیم برخی مسائل را پایش و نظارت و بررسی دقیق کنیم.
وی با اشاره به آمار اعلامی درباره درخت‌ها می‌گوید: اگر مجموع ۵ میلیون درختی که سال قبل اعلام شد را برای امسال هم در نظر بگیریم مجموعا باید ۱۰ میلیون درخت در این دو سال کاشته شده باشد که به گمان من شاید به سختی ۵۰۰ هزار درخت کاشته شده باشد و از این ۵۰۰ هزار درخت هم شاید ۵۰ هزار درخت بتواند به سن و سالی که مورد نظر ما هست برسد. یعنی به دوران ۲۰ سالگی و بیشتر که بتواند از نظر اکولوژیکی بر فضای سبز تهران تاثیرگذار باشد.
حقانی موضوع مهم دیگر را از میان رفتن باغ‌های تهران می‌داند و می‌گوید: درختان ۴۰، ۵۰ و ۶۰ ساله و بیشتر در شهر تهران از بین می‌روند. درختان حیاط‌های شمیران، سوهانک و جاهای دیگر و حتی در جنوب تهران و مثلا در منطقه ۱۸ که زمانی باغ‌های انگور آن زبانزد خاص و عام بود از بین می‌روند و بعد ما به جای این‌ها درخت می‌کاریم در حالی که کمتر می‌توانیم درختی را جایگزین درختان باغ‌ها کنیم زیرا درختان باغ‌ها با توجه به سنی که دارند، توده فضای سبزشان و ارزش اکولوژیکشان از اهمیت بالاتری برخوردار هستند.
با وجود این حتی اگر تمام آمار کاشت درختان و افزایش سرانه فضای سبز شهر تهران درست باشد و از همه درختان کاشته شده هم به درستی نگهداری شود، ذره‌ای از نگرانی‌های زیست محیطی شرایط موجود کشور کاسته نخواهد شد.
طرح بزرگ کمربند سبز تهران با فرض درستی آمارها و اینکه تمام درختان کاشته شده نگهداری شده باشند حدود ۱۰۰۰ هکتار بود. این عدد از سال ۱۳۸۴ به ۱۳ هزار هکتار و در کل تاریخ کاشت درخت در کمربند سبز تهران به ۳۵ هزار هکتار می‌رسد. این در حالی است که به طور متوسط تنها در «یک دقیقه» حدود ٢١ هزارمتر مربع از جنگل‌ها و مراتع کشورمان تخریب می‌شود. یعنی با یک محاسبه ساده هر سال ١١ میلیارد و ۴۰ میلیون مترمربع یا به بیان دیگر بیش از یک میلیون هکتار از جنگل‌ها و مراتع کشور تخریب می‌شود که این آمار نگران‌کننده را مدیر کل دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده است.
اکنون باید دید آيا هیچ یک از نهادهای مرتبط از جمله سازمان محیط زیست، سازمان جنگل‌ها، شهرداری‌ها و شوراهای شهر تلاش خواهند کرد تا در کنار اقدام ارزشمند اما نمادین درختکاری اقدامی هم برای تخریب و از میان رفتن سالی یک میلیون هکتار از جنگل‌های کشور بکنند؟
