کد خبر: ۱۲۹۹۰
تاریخ انتشار: ۲۵ ارديبهشت ۱۳۹۸ - ۱۳:۰۸
مروری بر گیاهان دارویی که زندگی بشر را زیرورو کرده‌اند

گیاهانی قدیمی با کاربردی مدرن

اولین مطالعه‌ی ثبت شده درباره‌ی گیاهان دارویی «Shennong Bencaojing» نام دارد که دوهزار سال قبل از میلاد امپراتور چینی «شن ناگ» آن را نوشته شده است. ناگ در این کتاب در مورد چگونگی نگهداری و پرورش بذرهای مختلف، رژیم‌های غذایی شناخته شده در دوران خود و حتی یک رژیم معروف با محور سبزی‌ها و گیاهان دارویی سخن گفته است. او نه فقط اطلاعات مفیدی درباره‌ی شیوه‌ی مصرف 300 نوع گیاه در این اثر به رشته‌ی تحریر درآورده، بلکه صدها نمونه‌ی مختلف از گیاهان طعم‌دار را نیز که بعدها به عنوان چاشنی غذاها شناخته شدند، در این کتاب به مخاطبانش معرفی کرده است. با ما همراه باشید تا با برخی از این گیاهان دارویی که از هزاران سال پیش در طبیعت به صورت خودرو رشد می‌کنند و امروز به‌دست بشر کاشت و برداشت می‌شوند آشنا و از کاربردهای هیجان‌انگیز و مُدرن آن سر درآورید.
جینگوبیلوبا بازمانده‌ی عهد پالئوزوئیک
یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی در تاریخ بشر، گیاه «جینگو بیلوبا» است. براساس آنچه دانشمندان از سابقه‌ی فسیلی این گیاه گردآوری کرده‌اند، جینگو بیلوبا دست‌کم از زمان پالئوزوئیک در زمین می‌رویده است. در پاپیروسی که با عنوان «پاپیروس ابرز» 1500سال قبل از میلاد مسیح به رشته‌ی تحریر درآمده و بیش از 20متر است، اسناد جالبی از 700گونه‌ی مختلف گیاهان دارویی آمده که هر کدام ماجراهای خواندنی و جذابی دارند. این پاپیروس درحقیقت اولین نسخه‌ی پزشکی مکتوب گیاهان دارویی همین پاپیروس 20متری است که درواقع صدها نسخه‌ی دارویی را در دل خود جای داده است.

میراث امپراتوری چین
علاوه بر شخصیت‌های مهم در دربار امپراتوری چین، راهبان نیز از جمله علاقه‌مندان به گیاهان دارویی بودند. قرون وسطی راهبان بسیاری را به خود دیده است که در مورد پرورش گیاهان دارویی متن‌ها نوشتند یا خود علاقه‌مند به پرورش این گیاهان بودند و آن‌ها را به مردم عرضه می‌کردند. یکی از این فروشگاه‌ها در قرن وسطی در ایالت بنتیکتین قرار داشت که به صورت مستقیم 27نوع مختلف از گیاهان طعم‌دار را برای عرضه در اختیار داشت که امروزه به آن‌ها ادویه می‌گوییم. 

آلوئه‌ورا غول‌پیکر از توصیه شده‌های کتاب مقدس
شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید گیاه «آلوئه‌ورا» که امروز به جزئی جدایی ناشدنی از زندگی روزمره‌ی ما تبدیل شده صدها سال قبل در کنار هفت گیاه دیگر در کتاب مقدس به عنوان بهترین و مفیدترین گیاهان شناسایی شده است. البته گونه‌ای که امروزه ما از آن استفاده می کنیم با گونه‌ای که در آن زمان از آن یاد شده تفاوت‌های بسیاری دارد. این‌گونه که  A. succotrina نام دارد صدها سال پیش در مصر باستان به عنوان یک گیاه خوشبو و معطر  مورد استفاده قرار می‌گرفت. مصری‌های باستان از این گیاه برای بخور دادن پوست، تهیه‌ی مواد خوشبوکننده و پودرهای معطر برای استفاده‌ی غیرخوراکی بهره می‌بردند. اما امروزه نه تنها قواره‌ی این گیاه از آن هیبت بزرگ و غول‌آسا تغییر پیدا کرده و به گیاهی کوچک تبدیل شده که قابل نگهداری در آشپزخانه‌ی یک خانه است، بلکه به عنوان یک گیاه شفابخش برای درمان ناراحتی‌ها و زخم‌های گوارشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. خاصیت ضدباکتری این گیاه و همین‌طور اثر آرام‌بخشی و آبرسانی آن به حدی است که از آن برای درمان برخی از بیماری‌های عفونی و درمان سوختگی استفاده می‌کنند. 

بوته‌ی هرز تسکین‌دهنده‌ی سرطان
در سال‌های دهه‌ی 1820 بوته‌های «خرچنگ کوچک» را هیچ‌کس در گروه گیاهان مفید با خاصیت درمانی دسته‌بندی نمی‌کرد تا این‌که در اواخر این دهه، دکترنیکلاس کاپلر یک گیاه‌شناس انگلیسی از خاصیت این بوته‌ی سبز پرده برداشت که مردم از آن با عنوان علف هرز یاد می‌کردند. تحقیقات دکترکاپلر نشان می‌داد که استفاده از شیره‌ی سفید رنگ این گیاه می‌تواند برای درمان زگیل بسیار پُرفایده باشد. البته بعدها این گیاه‌شناس در خاطراتش گفت که مادرش باعث شد توجه او به این گیاه جلب شود چون با وجود آن‌که همسایه‌های بوته‌های «خرچنگ کوچک» را به عنوان بوته‌ی هرز از باغچه‌شان می کنند مادرش حدود 20سال با دقت از بوته‌های گیاهش مراقبت می‌کرد و آن را روی پوستش می‌گذاشت. نکته‌ی جالب در مورد گیاه «خرچنگ کوچک» این است که سال‌ها بعد یک پزشک استرالیایی به نام دکترآیلوارد چندین دهه بعدتر در سال 1997 در تحقیقاتش به تاثیرات خارق‌العاده‌ی شیره‌ی این گیاه برای درمان لکه‌های خورشیدی اشاره کرد و کمی بعدتر مطالعات بالینی و آزمایشگاهی نشان داد که ژل به دست آمده از گیاه «خرچنگ کوچک» می تواند برای درمان و تسکین ضایعات سرطانی پوست بسیار مفید باشد. البته این گیاه امروزه در گروه گیاهانی قرار دارد که مصرف آن بدون تجویز پزشک ممنوع است.

گوتوکولای 3هزار ساله 
گیاه «گوتوکولا» بالغ بر سه‌هزار سال قدمت دارد. این گیاه هزاران سال در کشورهایی نظیر هند، چین، اندونزی برای درمان سریع‌تر زخم‌ها و برخی از بیماری‌های پوستی نظیر پسوریازیس مورد استفاده داشت. برخی از هندی‌ها از آن برای درمان عفونت‌های تنفسی نیز استفاده می‌کردند. چینی‌ها از گوتوکولای به عنوان چشمه‌ی زندگی نام بردند و افسانه‌ای در این زمینه وجود دارد که آن‌ها غریب به 200 سال این گیاه را به صورت روزمره در زندگی و حتی رژیم غذایی‌شان استفاده می‌کردند، اما امروزه درمانگران و پژوهشگران درمان‌های طبیعی مصرف خودسرانه‌ی این گیاه را اکیدا ممنوع کرده‌اند و معتقدند مصرف بی‌رویه و خارج از قاعده‌ی گوتوکولای می‌تواند عوارض جانبی همراه داشته باشد و بر این باورند که در صورت عدم هماهنگی این گیاه با بدن فرد ممکن است او با اختلالاتی در سیستم گوارشی خود رو‌به‌رو شود. 

بورداک شفابخش
بورداک از جمله گیاهانی است که در دوران سلتیک باستانی مورد استفاده‌ی مردم قرار می گرفت. در آن زمان مردم این گیاه را در گروه گیاهان مقدس می‌دانستند و باغبانان با احترام بسیار با این گیاه برخورد می‌کردند. باغبانان در آن زمان اهمیت زیادی برای گیاهان قائل بودند و به‌خوبی می‌دانستند که هر گیاه چه فواید و خواص درمانی دارد. بورداک از جمله گیاهانی بود که به راحتی می‌توانست سموم و اخلاص موذی را از بدن و اعضای درونی بدن دور کند. این گیاه به گفته‌ی درمانگران شیوه‌های طبیعی درمان یک گیاه سم زداست که می‌تواند ریه‌ها، کبد، کلیه‌ها، غدد، عروق لنفاوی و دستگاه ادراری را به‌خوبی پاک‌سازی کرده و سلامت را به مصرف‌کننده ارائه کند. این گیاه امروز هم چنین خاصیتی دارد با این تفاوت که بورداک‌های شفابخش امروزی در مقایسه با بورداک‌های دوران باستان بسیار ریزجثه‌تر و کوچک‌ترند. 

گیاه انیس و همه‌ی خواص عجیب آن
یکی دیگر از گیاهانی که صدها سال قبل از میلاد مسیح به‌دست بشر و به‌خاطر جنبه‌های درمانی مورد استفاده قرار می‌گرفته گیاه «انیس» است. روایت‌های مختلفی وجود دارد که در کتاب مقدس بارها به استفاده از برگ، ساقه و دانه‌های این گیاه اشاره شده است. در زمان‌های گذشته درمانگران از جوشانده‌ی تهیه شده از این گیاه برای کاهش دمای بدن استفاده می‌کردند. اما با پیشرفت علم و پژوهش‌های متعددی که درباره‌ی خواص درمانی این گیاه صورت گرفت، به مرور به خواص درمانی متعدد انیس اشاره شد. درمانگران شیوه‌های طبیعی درمان امروزه با استخراج خواص دارویی از ریشه و ساقه و دانه‌های این گیاه از آن به عنوان دارویی ضد تشنج، ضد اسپاسم، درمان برونشیت و سرفه استفاده می‌کنند. 

جوان‌ترین گیاهان از قاره‌ی آمریکا  
یک‌صد سال پیش نیز بومی‌های آمریکا نیز در نوع خود از گیاهان دارویی استفاده‌های بسیار می‌کردند. یکی از گیاهان مورد علاقه‌ی آن‌ها گیاه «کوهوش سیاه» بود که حتی امروزه نیز در میان درمانگران طب مکمل در این کشور خواهان بسیاری دارد. گیاهی که امروزه برای از بین بردن جوش‌های دوران قاعدگی و علائم یائسگی در زنان مورد استفاده می‌گیرد و کالج آمریکایی زنان و مامایی ارزش این گیاه را به رسمیت می‌شناسند. 
یکی دیگر از گیاهان باستانی و سنتی قاره‌ی آمریکا که البته این روزها نیز هواداران زیادی دارد؛ اکیناسه است. این گیاه که به «چای اکیناسه» معروف است، به‌عنوان یکی از بهترین گیاهان دارویی برای درمان سرماخوردگی و افزایش ایمنی بدن به کار می‌رود. امروزه نیز درمانگران طب مکمل در آمریکا و سراسر جهان این گیاه و داروهای به‌دست آمده از آن را برای درمان گلودرد، سرفه، تب و برخی عفونت‌ها تجویز می‌کنند. 
منبع: herb pharm/ /ancient-herbs



نظرات بینندگان