خیابان شهید رجایی را به سمت شمالادامه می‌دهیم، در تقاطع بزرگراه آزادگان مسجد زیبای ولی‌الله اعظم (عج) که به مسجد مادر نیز معروف است، خودنمایی می‌کند. این مسجد در سال 1338 به همت خانم توران امیرسلیمانی همسر سوم رضاخانو ذبیح‌الله ملک‌پور همسرشان ساخته شد. ساختمان مسجد دارای نمایی بسیار زیبا و کم نظیر است و در تزئینات آن ازهنرو معماری سنتی بهره گرفته شده است. ساختار سه شعبه این مسجد باعث مقاومت این سازه در برابر زلزله است که در کنار زیبایی‌های این مسجد مخاطب را مجذوب خود می‌کند. روبه‌روی مسجد هم مجموعه ورزشی یادآوران قرار دارد که یکی از قدیمی‌ترین مجموعه‌های ورزشی تهران است که در منطقه 16 شهرداری واقع شده است. این مجموعه دارای استخر، سونا، جکوزی، هیدروتراپی، ماساژدرمانی و پینت بال در دو بخش است. خیابان شهید رجایی را به سمت شمال ادامه می‌دهیم و به مرز محله نازی‌آباد می‌رسیم.
نازی‌آباد از محله‌هاي بسیار قدیمی تهران به‌شمار می‌آید. این محله در تاریخ معاصر ایران از محلههای بسیار مهم به‌شمار می‌رود و این به واسطه ساکنان آن است که در دوران‌هاي مختلف، نقش تعيین‌کننده‌ای در رويدادهاي پایتخت به‌خصوص دردوران انقلاب اسلامی داشته است. این محله دارای بافت جدید و امروزی‌تری نسبت به محلههای جنوب تهران است و به همین دلیل جمعیت قابل توجهی را در خود جای داده و همواره خاستگاه چهره‌های سیاسی، ورزشی، فرهنگی و هنری بوده است.
در زمان پهلوی اول و با توجه به هم‌پیمانی رضاخان با کشور آلمان بناهایی از سوي آلمانها در این محله ساخته شده است. بناهایی همچون سیلوی بزرگ تهران، چیت‌سازی تهران، ساختمان سازمان قند و شکر، ساختمان مرکزی دخانیات ایران، بنای ایستگاه راه‌آهن تهران، کارخانجات شیشه و بلورسازی و آپارتمان‌های چهارصد دستگاه. ساختمان‌های چهارصد دستگاه عمری هفتاد ساله دارد. ساختمان‌های پیر که جزو اولین مجتمع‌های آپارتمانی ساخته شده در تهران هستند. این ساختمان‌های سیمانی چهار طبقه و فضای سبز بین آن‌ها ساختاری منحصربه‌فرد دارد. این ساختمان‌ها در زمان خود بسیار مدرن بوده و تا امروز سکونت در آن ادامه دارد البته نه به کیفیت قبل ولی استحکام ساختمان و فضای استاندارد محیطی شرایط قابل قبولی را برای زندگی دارد. این ساختمان‌ها در قدیم مجهز به سیستم گرمایش سانترال بوده (شوفاژ) که از این حیث هم جزو اولین‌ها محسوب می‌شود. این ساختمان‌ها خانه‌های سازمانی مربوط به کارمندان دولت در سازمان قند و شکر، سیلو و گمرکات بوده که در دوره‌ای به کارمندان واگذار شده است. این ساختمان‌ها مرز جنوبی محله نازی‌آباد و یاخچی‌آباد است. مجموعه ورزشی استقلال جنوب و پارکینگ مرکزی اتوبوسرانی نیز در این مجموعه قراردارد.
محله نازی‌آباد با چهار خیابان اصلی با بیش از 30 میدان و خیابان‌ها و کوچه‌های فرعی طراحی شده است. خیابان‌های اصلی به موازات هم قرار دارند که خیابان‌ها و کوچه‌های عریض این خیابان‌ها را به‌هم پیوند می‌دهند. قسمت میانی نازی‌آباد که بازار دوم نام دارد در قدیم خرابهای بود که قمي‌‌ها در آن جمع می‌شدند و در ایام محرم تکیه راه می‌انداختند. بعدها معین‌فر، مسجد الرسول را که نقش مهمی در پیروزی انقلاب اسلامی ایفا کرد، آن‌جا بنا کردند. قمی‌ها هم در کنار این مسجد زمینی را خریداری و حسینه زیبای حجت را راه‌اندازی کردند. در خیابان اصلی نازی‌آباد که خیابان مدائن نام دارد دو بازار وجود دارد. بازار اول و بازار دوم و بازار روز نازی‌آباد که ساختار قدیمی و مسقف خود را همچنان حفظ کرده و فضایی شبیه به بازارهای سنتی گیلان را در ذهن تداعی می‌کند. در این محله دو ورزشگاه مرغوبکار و سازمان دخانیات تهران قرار دارد. ورزشگاه مرغوبکار متعلق به آکادمی فرهنگی ورزشی استقلال است و محل تمرین تیم‌های پایه باشگاه استقلال است. این محله از سمت شمال با اتوبان بعثت و محله جوادیه، از جنوب با محله یاخچی‌آباد، از شرق با محله خزانه و علی‌آباد شمالی و از غرب با محله خانی‌آباد نو، همسایه است.
محسن معتمدی در کتاب«تاریخ تهران»درباره تاریخچه نازآباد گفته: «از نازي‌آباد در زمان ناصرالدین‌شاه به‌عنوان املاک خالصه یاد می‌شده است.»
ناصرالدین‌شاه این محدوده را به یکی از زن‌هاي محبوبش به نام «امینه اقدس» بخشیده است و همان‌طور که از یادداشت‌های اعتمادالسلطنه مشخص است، این بخشش قبل از سال 1308 قمری اتفاق افتاده بود، چراکه «امینه اقدس» در آن سال، ميهمانی مجللی در املاک خود در نازي‌آباد برپا کرد و در آن ميهمانی، میزبان دهها شاهزاده قجر بوده است.
درنهایت در مورد نامگذاری نازی‌آباد تهران روایت‌هاي مختلفی وجود دارد. قوی‌ترین آن‌که بسیاری آنرا تایید می‌کنند، مربوط به حضور آلمانها در ایران است.
درواقع ساخت بخشی از این محله به دست آلمانها طی جنگ جهانی دوم صورت گرفته و در آن زمان ایرانیها به تمام آلمانیها نازی می‌گفتند، بنابراین این محله به«نازآباد» معروف شد. روایت دیگر این است که نامگذاری این محله را به زنی به نام نازخاتون نسبت می‌دهند. این روایت از این قرار است که در زمان قاجار زمین‌های این محله متعلق به یکی از زن‌هاي قاجار به نام نازخاتون بوده و به نازآباد معروف است که تا پایان سلطنت ناصرالدین‌شاه این آبادی همچنان نازآباد نام داشته و در زمان سلطنت احمدشاه نیز به استناد نقشه مرحوم بغایری این محدوده به اسم نازآباد نام‌برده شده. براین اساس می‌توان نتیجه گرفت که در زمان قاجار این محله نازآباد و بعد از آن در زمان رضاشاه پهلوی و همزمان با ورود آلمانها به ایران و ساخت‌وساز و اسکان کارگران آلمانی به نازی‌آباد تغییر نام داده است.
علی‌اصغر صباغ‌پور جامعه‌شناس و استاد دانشگاه که بزرگ شده نازی‌آباد است درباره این محل می‌گوید: «نازی‌آباد شمالی‌ترین محله در جنوبی‌ترین منطقه شهر تهران است که سطح زندگی مردم آن میان طبقه متوسط و طبقه فقیر جامعه بود.»
از شخصیت‌های برجسته این محله می‌توان به افراد زیر اشاره کرد:
-اکبر عبدی؛ بازیگر سینما و تلویزیون
-حمید جبلی؛ هنرپیشه سینما و تلویزیون
-حمید استیلی؛ فوتبالیست
-محمد خاکپور؛ فوتبالیست
-سعید حجاریان؛ فعال سیاسی
-عباس عبدی؛ روزنامه‌نگار و فعال سیاسی
-امیر قلعه نویی؛ مربی فوتبال
-فرشاد پیوس؛ فوتبالیست
-حاج منصور ارضی؛ مداح اهل بیت
-حاج داوود کریمی؛ از فرماندهان سپاه پاسداران
-شادی پری‌در؛ استاد بزرگ شطرنج
-علیرضا توکل شعار؛ فعال سیاسی ضد رژیم پهلوی
-ساعد باقری؛ شاعر معاصر و سراینده سرود ملی جمهوری اسلامی
-مهدی و مرتضی فنونی‌زاده؛ فوتبالیست
-ابراهیم آشتیانی؛ فوتبالیست
-حسن آبشناسان؛ فرمانده نیروی زمینی ارتش در زمان دفاع مقدس
-فرشته کریمی؛ فوتسالیست
-سعید حدادیان و برادران طاهری؛ مداح اهل بیت
