این بیماری هرگز سراغ کشاورزی نمی‌رود که صبح آفتاب‌نزده از خواب بیدار می‌شود، ناشتایی می‌خورد، به سمت مزرعه می‌رود، تا غروب آفتاب زحمت می‌کشد و ظهرزیرسایه درخت در آرامش ناهارش را نوش جان می‌کند. اصلا در بدن او جایی ندارد تا زمانی که در شهر جمعیت انبوه میزبانان مهربان برایش جا باز کرده‌اند. تحرک نداشتن، خوردن غذاهای دارای چربی مضر، چاقی، مصرف بی‌رویه الکل واسترس چیزهایی هستند که جا را برای این مهمان ناخوانده نامبارک یعنیکبد چرب باز میکنند. بنا بر آمار ارائه شده از سوی دکتر مهدی صابری، عضو پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران 30 درصد مردم ایران دارای کبد چرب هستند. با این اوصاف شاید بتوان با ارائه اطلاعات بیشتر درباره این بیماری، دلایل ایجاد آن وعوارض وچگونگی مواجهه‌شدن با آن در مسیررشد بی‌رویه اینآمار مانعی ایجاد کنیم.
خطر در کمین است
در رده‌بندی اعضای بدن انسان، کبددر جایگاه دوم اهمیت قرار دارد. درواقع کبد حکم صافی بدن را دارد. یعنی موادغذایی مضر را جدا کرده ومفیدها را به بدن می‌رساند. حال اگر میزان ورودی این مواد مضر و چربی‌های ناسالم به این صافی بیش از اندازه باشدبه مرور چربی درون کبد بالا می‌رود، کارکردش مختل شده و کم‌کم تبدیل به بیماری می‌شود. در این شرایط اگر چربی کبد از پنج تا 10درصد بیشتر شود کبد چرب شده است.نوشین جمشیدی، کارشناس تغذیه و رژیم درمانی دراین باره می‌گوید:«کبد چرب دارای سه رتبه یک، دو و سه است. در گرید یک هیچ نشانه‌ای از بیماری هم دیده نمی‌شود.درگرید دوتبدیل به هپاتیت ودر گرید سه کبد چرب تبدیل به سیروزکبدی یا سرطان کبد می‌شود. متاسفانه خاموش بودن بیماری درگرید یک باعث می‌شود افراد نسبت به بیماری بی‌خبر یا بی‌توجه باشند واز اینواقعیت غافل شوند که کبد چرب گرید یک درصورت درمان نشدن تبدیل به گرید دو و سه می‌شود.»
چرا کبدچرب سراغمان می‌آید؟
همان‌طورکه پیش‌ترگفته شد، کبد چرب نتیجه زندگی شهرنشینی است. درواقع هماهنگ نبودن نوع تغذیه و فعالیت افراد با شرایط زندگی جدید منجر به این بیماری شده است. کارشناس تغذیه در این باره می‌گوید:«ما در زندگی شهرنشینی دچار یک چرخه شدیم که شامل تغذیه نامناسب، کم‌تحرکی، چاقی و استرس است که ماحصل آن کبد چرب، دیابت، فشارخون ومشکلات قلبی است. با تغییر این چرخه می‌توانجلوی این بیماری‌ها ایستاد.»
رژیم غذایی چه تاثیری دارد؟
حال سوال این‌جاست که منظور ازتغذیهمناسب چیست؟نوشین جمشیدی درتوضیح این موضوع می‌گوید:«ما ایرانیان از غذاهای سنتی جذابی داریم که صرف‌نظر از آن‌ها قطعا دشوار است اما همین غذاها را می‌شود جوری طبخ کرد که موادغذایی موجود در آن مضرنباشند. مثلا از روغن‌های سالم، بدون پالم مانند روغن یتون بکر و فرابکردر آشپزیاستفاده کنیم. راه دیگر این است که روغن‌های غنیشده وچربی‌های غیراشباع را جایگزین روغن‌های سنتی جامد یا دنبه وپیه کنید.رعایت نکات ساده و ظریفی در آشپزی می‌تواند در بهبود تغذیه موثر باشد. مثل این‌که وقتی چیزی را با روغن سرخ می‌کنید تا جایی که ممکن است روغن آنرا بگیرید وبا قراردادنش روی حوله کاغذی روغن را از ماده غذایی مثل بادمجان یا سیب‌زمینی جدا کنید. انتخاب موادغذایی غنیشده در هنگام خرید یک راهکار مناسب برای بهبود وضعیت تغذیه است.»
ویتامین درمانی کنید
ویتامین E به دلیل تاثیری که برروند سوخت‌وساز بدن دارد تاثیر مهمی در جلوگیری از چاقی و ابتلا به کبد چرب دارد. توصیه کارشناس تغذیه در این خصوص افزودن جوانه گندم، جوانه ماش درسالاد است تا این ویتامین به‌صورت طبیعی به بدن برسد. آرد سبوس برنج گزینه دیگری است که با افزودن آن به چلو، سالاد وماست ویتامین B بدن را تامین می‌کند. خوشبختانه در حال حاضرشرکت‌های تولیدکننده نان در روند تولید آن اقدام به غنی‌سازی کرده‌اند ومردم فقط کافی است در هنگام خرید نان‌های غنیشده وسرشار از فیبر را انتخاب وجایگزین نان‌هایی کنند که در فرایند طبخ‌شان از ماده جوش‌شیرین وآرد سفید استفاده شده و بسیار مضر است. واقعیت ایناستکه در حال حاضر با وجود تلاش‌هایی که شرکت‌های موادغذایی در جهت تولید موادغذایی مفید، سالم وغنی شده داشته‌اند، ما انتخاب‌های زیادی داریم ولی نداشتن آگاهی در این خصوص باعث شده در سبد غذایی افراد مواد مناسب قرار نگیرد. »
یک رژیم طلایی
نوشین جمشیدی درباره تاثیر سبزی‌ها بر کنترل بیماری کبد چرب می‌گوید:« چاقی یکی از عوامل جدی در بروزکبد چرب است. برای جلوگیری از چاقی یا رفع آن باید به کم‌کردن کالری مصرفی روی بیاوریم.اختصاص دادن 80درصد موادغذایی مصرفی به سبزی ومیوه‌ها راه‌حل موثر در این زمینه است. آبميوه‌ها و آب سبزيجات بدون افزودن قند جزو نوشيدني‌هاي سالمی هستند كه براي كبد بسيار مفيدند. در بين اين نوشيدنی‌ها مي‌توان به آب‌کرفس، آب‌هويج، آب‌سيب، آب‌ليموترش، آب‌جعفري و اسفناج اشاره كرد. ميوه‌هاي غني از آنتي‌اكسيدان در برابر رادیکال‌های آزاد از کبد محافظت میکنند. آلو، كشمش، زغال‌اخته، شاتوت، توت‌فرنگي، تمشك، پرتقال، گريپ‌فروت سرخ، طالبي، سيب و گلابي جزومیوه‌های سرشاراز اکسیدان هستند که بهتر است در رژیم غذایی قرار بگیرند.
دشمنان دوست‌داشتنی
حالا برسیم به سردسته خوراکی‌های مضر برای بدن یعنی فستفودها که این روزها جایگاه ویژه و پرمصرف ومحبوبی در فهرست خوراکی‌های ما شهرنشینان به خودشان اختصاص داده‌اند. نوشین جمشیدی در این باره می‌گوید: « البته که ما کارشناس‌های تغذیه مخالف سرسخت فستفود هستیم اما نمی‌شود مردم را به کل از خوردن فستفود منع کنیم ولی می‌توانیم توضیح بدهیم که خوردن فستفود چه بلایی سر بدن شما می‌آورد. شما نمی‌دانید فستفودها با چه روغنی و چه کیفیتی سرخ شده‌اند ودارید چه سمومی را وارد بدن خود می‌کنید. پنیر پیتزا یک پای ثابت و پرطرفدار غذاهای فست‌فودی است. این پنیر سرشار از روغن پالم است که بسیاربرای بدن مضر است به خصوص برای کبد. حداقل این است که اگر فستفود می‌خورید به این نکات هم توجه داشته باشید. در بین فستفودها پیتزا آن هم از نوع سبزیجات انتخاب مناسب‌تری است.
روزمرگی را فراموش کنید
تسلیم شدن در برابر روزمرگی زندگی که باعث می‌شود از پشت این میز با آسانسور به خودروی شخصی برسیم و از خودروی شخصی به روی مبل وصندلی خودمان را برسانیم. استفاده از انواع وسایل وخدمات دردسترس برای انجام کارهای روزمره و پرحرکت میزان تحرک را به حدی رسانده که بدن‌مان اگراتفاقی مجبوربه تحرک شود، شگفت‌زده می‌شود. پس برای پیدا کردن راهی برای تحرک به زندگی‌مان چاره‌ای جز قراردادن ورزش در برنامه روزانه نداریم.اگر دچار بیماری کبد چرب هستید که باید بدانید هیچ چاره‌ای جز روی آوردن به ورزش ندارید. چون تاکنون هیچ درمانی برای کبد چرب پیدا نشده و می‌توان گفت فقط درمان آن تغییر سبک زندگی است. به این ترتیب که با تغذیه درست میزان کالری دریافتی را کم کرد وهمراهباآنفعالیتبدنیافزایشیابد.
علایم بیماری خاموش
با وجود آماری که وزارت بهداشت منتشر کرده بیش از 30درصد مردم ایران به کبد چرب مبتلا هشتند که این آمار به سمت 50درصد شدن می‌رود. این یعنی ازهر دو نفر یک نفر به کبد چرب مبتلاست . با این اوصاف بد نیست بدانیم که با دیدن چه نشانه‌هایی می‌توانیم نسبت به کبدمان مشکوک شویم که آیا چربشدهیاهنوزسالماست. بهگفتهپزشکان احساس خستگی و بی‌حالی مداوم، کاهش وزن و اشتها اشاره کرد. احساس حالت تهوع، ضعف عمومی، درد در مرکز یا سمت راست بخش بالای شکم، سردرگمی، مشکل در تمرکز، گیجی و خونریزی از مهم‌ترین نشانه‌هایی است که از اختلال در کبدتان خبر می‌دهند.
هرگز فراموش نکنید
به‌طورکلی اگر بخواهیم دورمبتلا شدن به کبد چرب را خط بکشیم باید مصرف بیش از حد نمک وموادغذایی نمکی مثل چیپس وتنقلات شور خودداری کنیم. خوردنی‌های پر شکر مثل تنقلات شیرین، دسرها ونوشیدنی‌های قنددار مثل نوشابه‌ها دشمن کبد هستند. مصرف
آرد سفید وتصفیه‌شده ونان‌هایی تهیه‌شده از این آرد را از سبد غذایی حذف
کنیم.غذاهای چرب مثل سوسیس،مایونز،کله پاچه وگوشت‌های چربی دارد که به حداقل برسانیم.
غذاهای بسیارتند و همچنین غذاهای سرخ‌شده هم به کبدآسیب می‌رسانند.درپایان این‌که درخیلی
مواقع ناآگاهی نسبت به شیوه زندگی وخطراتی که ناخواسته برای بدن‌مان ایجاد می‌کنیم
منجر به بروزبیماری‌ها می‌شوند.
