شاید برای بسیاری این حرکت یک اقدامی عادی بود، اما ورود این قطار 32 واگنی به ایران نشانه ای از جدیت چین وایران برای پیشبرد چنین برنامه ای است که گفته می شود بیش از 60 کشور از خاورمیانه گرفته تا دیگر نقاط آسیا، آفریقا و اروپا را به یکدیگر مرتبط می سازد.
در این مسیر البته جمهوری اسلامی ایران گذرگاهی ویژه و کلیدی برای عبور و مرور محسوب می شود و به باور بسیاری از کارشناسان اقتصادی چین، راه های ایران برای اجرای چنین برنامه ای بسیار حیاتی است.
چین با اجرای این طرح به خوبی از شرایط ویژه ایران آگاه بود و نیک می دانست که نمی تواند چنین مقصد مهمی را در این برنامه که از سال 2013 میلادی مطرح شده بود، نادیده بگیرد.
به خصوص آنکه شخص «شی جین پینگ» رئیس جمهوری خلق چین پیش از هراقدامی اعلام کرده بود ایران کریدورمهمی در جاده ابریشم است که از طریق آن باید بسیاری از کالاها به کشورهای مختلف منطقه منتقل شود و این «ارز آوری» خوبی هم برای تهران خواهد داشت.
نخستین قطار باری کانتینری ازچین، پس از طی 10هزار و 399 کیلومتر در 14 روزوپس از عبور از گذرگاهی در منطقه مسلمان نشین «سین کیانگ» در شمال غرب چین و همچنین قزاقستان و ترکمنستان، 26 بهمن ماه سالجاری به تهران رسید.
قطاری که وارد ایران شد نشان داد که می توان حمل و نقل هایی را که پیشتر از دریا صورت می گرفت با خطوط ریلی جایگزین کرد و این فاصله زمانی انتقال کالا را نیز نزدیک به 30 روز کاهش داد.
درحقیقت آنچه رخ داد این را معنا می کند که یک شبکه بزرگ از آسیا و اروپا گرفته تا آفریقا وخاورمیانه مملو از راه های عبوری، ریلی و جاده ای در حال شکل گیری است تا جاده ابریشم دوباره ساخته شود.
آنچه مسلم است اینکه طرح«یک کمربند - یک جاده»یا همان راه ابریشم زمینی ودریایی، نوین ترین حرکت اقتصادی درسطح جهان به حساب می آید که توجه بسیاری از کشورها حتی غربی ها را نیزبه خود جلب کرده است وهر کشوری می کوشد تا به هر طریقی به آن مرتبط شود و از آن سود ببرد.
شاید باور کردنی نباشد که چینی ها برای تحقق چنین ایده ای، بیش از یک صندوق 40 میلیارد دلاری در نظر گرفته اند.
براین اساس، گزارش های موجود حاکی است چین خود را برای اینکه نزدیک به یکهزار میلیارد دلار برای ساخت راه های ابریشم جدید هزینه کند، آماده کرده است.
بسیاری از کارشناسان و رسانه های چین معتقدند که راه ابریشم برای چین بسیار حیاتی است و در اجلاس های کنفرانس مشورت سیاسی وکنگره ملی خلق چین که هم اکنون در پایتخت این کشور در جریان است، این برنامه به طور کامل و دقیق مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
آمریکایی ها پس ازجنگ جهانی دوم برای اجرای «طرح مارشال» که مشابهت هایی با اقدام چینی ها دارد، 130 میلیارد دلار هزینه کردند اما مهم این است که طرح چین بسیار گسترده است و نزدیک به 60 کشور با 4 میلیارد و 400 میلیون نفر از جمعیت دنیا را در بر می گیرد.
با این حساب «یک کمربند - یک جاده» برنامه ای است که نزدیک به نیمی از جمعیت جهان را شامل می شود و حدود 40 درصد از رشد تولید ناخالص داخلی دنیا را در بر خواهد گرفت.
شاید بی ربط نباشد که اذعان شود طرح احیای جاده های ابریشم دریایی و زمینی که از سال 2013 میلادی از سوی رئیس جمهور چین مطرح شد مهمترین حرکت اقتصادی در جهان است که شرکای تجاری دنیا را به یکدیگر مرتبط می سازد و باعث شکل گیری الگوهای نوین در عرصه تجارت می گردد.
این راه از زمین و دریا اروپا و آسیا را در برمی گیرد و بنادر اقیانوس آرام جنوبی را شامل می شود، بسیاری از گذرگاه های آبی و زمینی دنیا را به یکدیگر متصل می کند و کوریدورهای مختلف ریلی و جاده ای را در خود جای می دهد.
طرح نیروگاه هیدروالکتریک چین در پاکستان و یا سرمایه گذاری برای اجرای طرح گاز طبیعی مایع در روسیه و همچنین ایجاد صندوق 40میلیارد دلاری راه ابریشم و تاسیس بانک سرمایه گذاری توسعه آسیا (AIIB) با سرمایه 100 میلیارد دلار همگی برنامه هایی پیوند خورده با طرح یک «کمربند - یک جاده» است.
همین بانک توسعه آسیایی چین بود که شش ماه قبل اعلام کرد قصد دارد نزدیک به یک هزار میلیارد دلار در بیش از 900 طرح مرتبط با جاده ابریشم در60 کشور سرمایه گذاری کند. بانکی که نزدیک به 30 درصد از سهامش در اختیار موسس آن است.
بخشی از این طرح ها در آسیای مرکزی ساخته می شود و یکی از مهمترین بخش های آن نیز ایجاد بالغ بر 3 هزار 200 کیلومتر خط ریلی برای قطارهای تندرو میان چین وایران است تااینکه پکن بتواند آزادانه وامن تر به منبع بزرگ انرژی دنیا یعنی نفت ایران دسترسی داشته باشد.
اجرای برنامه های زیربنایی به ارزش 46 میلیارد دلار در پاکستان و 20 میلیارد دلار در قزاقستان با حمایت چین از جمله بخش های مرتبط با جاده ابریشم است.
شاید به همین دلیل است که « ویکرام شارامانی» محقق دانشگاه «یاله» می گوید: نباید تردیدی داشت که جاده ابریشم پرمعنا ترین حرکت اقتصادی امروز دنیاست و همانطور که طرح «مارشال»، قرن بیستم را ساخت این راه ابریشم نوین است که قرن بیست و یکم را شکل داده و به محل بهتری برای زندگی انسان تبدیل خواهد کرد.
