مردم کدام استان ها در معامله "بدقول" هستند؟

یکی از عوامل مؤثر در بهبود محیط کسب وکار وجوه گوناگون پیوندها، همکاری، اعتماد متقابل و ارتباطات میان اعضای یک جامعه است که در مجموع همان سرمایه‌های اجتماعی را تشکیل می‌دهند. وجود سرمایه اجتماعی بستر مناسبی برای بهره وری سرمایه انسانی اقتصادی و فیزیکی است و نبود آن تأثیربخشی سایر سرمایه‌ها را در دستیابی به توسعه منتفی می‌کند. بر مبنای داده‌های ارائه شده وزارت امور اقتصادی و دارایی از شاخص‌های ملی محیط کسب و کار در راستای سنجش و ارتقای بهره‌وری وتحلیل شاخص سرمایه اجتماعی در سال 1396، استان‌های هرمزگان با امتیاز 14.6 مازندران با امتیاز 13.89 و همدان با امتیاز 13.68 بالاترین امتیاز را در سرمایه اجتماعی دارند و استان‌های سمنان با امتیاز 7.39 اصفهان با امتیاز 7.1 و قزوین با امتیاز 6.93 پایین‌ترین امتیاز را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین میانگین کل سرمایه اجتماعی استان‌ها 10.87است.

امتیاز شاخص سرمایه اجتماعی استان‌ها به تفکیک مؤلفه‌ها

در مجموع 20 مؤلفه برای سنجش شاخص سرمایه اجتماعی وجود دارد که بسیاری از آنها به نظر ساده می‌آید ولی نشان دهنده سرمایه اجتماعی بالاست.

از میان متغیرهای مورد بررسی در این شاخص، متغیر نگران نبودن نسبت به آینده فرزندان در اغلب استان‌ها در وضعیت نامطلوبی قرار دارد که این نشان از عدم اطمینان نسبت به آینده و در نتیجه نگرانی خانواده‌ها نسبت به آینده فرزندان است. متغیر دیگری که در بیشتر استان‌ها ضعیف نشان داده شد، متغیر شرکت در سازمان‌های خیریه و مردم نهاد است. ارائه نظرات به مقامات دولتی که یکی از متغیرهای مؤلفه مشارکت مدنی است دیگر متغیری است که بیشتر استان‌های کشور در آن امتیاز پایینی کسب کرده‌اند که این نشان دهنده امکان ارتباط پائین فعالان اقتصادی با دولت و حکومت است. دیگر متغیری که بر اساس نظرسنجی انجام شده بیشتر استان‌ها در آن دچار مشکل هستند یکسان اجرا شدن قانون برای فعالان اقتصادی است. این امر می‌تواند گویای عدم امید به اجرای عدالت در میان افراد باشد. گرفتن حق در داد وستد و اطمینان به قول و قرار در محیط تجاری دو متغیر دیگری هستند که ناامیدی از اجرای عدالت در محیط کسب وکار و عدم اطمینان و اعتماد در محیط تجارتی را نشان می‌دهند. دیگر متغیرهایی که می‌توان گفت استان‌های زیادی در آن امتیاز پایینی کسب کرده‌اند رضایت از دسترسی به کیفیت خدمات سلامت، ملاقات افراد و دوستیابی است. در میان متغیرهای مورد بررسی در این پایش متغیرهای صدقه دادن و نیز کمک مالی به خانواده دیگر متغیرهایی هستند که بیشتر استان‌ها امتیاز بالایی را در آنها کسب کرده‌اند. این متغیرها نشان می‌دهد که علیرغم وجود مشکلات اقتصادی در بین مردم و فعالان اقتصادی همچنان اعتماد درون گروهی و حمایت‌های اجتماعی از شرایط مناسبی برخوردارند.

در ادامه از میان 20 مؤلفه سنجش سرمایه‌اجتماعی برخی از مؤلفه‌های اقتصادی آن بررسی شده است:

کمک مالی به خانواده دیگر

بیشترین امتیاز کمک به خانواده‌های دیگر را به ترتیب استان‌های مرکزی، خراسان شمالی و ایلام داشته‌اند. کمترین امتیاز را نیز به ترتیب استان‌های کرمان، اردبیل و سیستان و بلوچستان کسب کرده‌اند. میانگین کشور در این مؤلفه 0.72است که 10 استان کمتر از میانگین قرار دارند.

اجرای یکسان قانون برای فعالان اقتصادی

طبق داده‌های به دست آمده استان‌های کرمان، مازندران، هرمزگان و سیستان و بلوچستان بالاترین امتیاز را در اجرای یکسان قانون از سوی دستگاه‌های اجرایی برای فعالان اقتصادی دارند که به معنای سرمایه اجتماعی بالاست. استان‌های لرستان، اصفهان، چهارمحال و بختیاری و زنجان کمترین امتیاز اجرای یکسان قانون از سوی دستگاه‌های اجرایی برای فعالان اقتصادی را دارند. میانگین کشور در این مؤلفه 0.34 است که 17 استان پایین‌تر از میانگین قرار دارند.

گرفتن حق در دادوستد

اگر شرایط به نحوی باشد که افراد بتوانند به حق خود برسند نشان دهنده بالا بودن سرمایه اجتماعی است. استان‌های مازندران، کرمان و زنجان بالاترین امتیاز و استان‌های لرستان، اصفهان، سمنان، و قزوین کمترین امتیاز را دارند. میانگین کشور در این مؤلفه 0.39 است و 15 کشور پایین‌تر از میانگین قرار دارند.

اطمینان به قول و قرار در محیط تجاری

برمبنای داده‌های به دست آمده استان‌هایی که بالاترین امتیاز را در اطمینان به قول و قرار طرف تجاری در محیط کسب وکار به دست آورده‌اند عبارتند از کرمان، مازندران و سیستان و بلوچستان. پایین‌ترین امتیاز نیز مربوط به استان‌های اردبیل، قزوین و سمنان است. میانگین کشور در این مؤلفه 0.49 است و 15 کشور پایین‌تر از میانگین قرار دارند.