نسخه چاپی

مكرون و ساركوزی

عباس عبدی

کد خبر: ۲۲۳۳۹

تاریخ: ۱۹ مرداد ۱۳۹۹ - ۱۲:۴۲

آقاي مكرون، رييس‌جمهور فرانسه اولين كسي بود كه پس از حادثه بيروت وارد اين شهر شد و با ابراز همدردي نسبت به مردم لبنان از موضع قدرت چنين گفت كه: «من خيلي صريح و رك بودم و آقاي مكرون، رييس‌جمهور فرانسه اولين كسي بود كه پس از حادثه بيروت وارد اين شهر شد و با ابراز همدردي نسبت به مردم لبنان از موضع قدرت چنين گفت كه: «من خيلي صريح و رك بودم و در مقابل از دولتمردان لبنان انتظار پايبندي به تعهدات‌شان را دارم. من تضمين مي‌كنم كه اين كمك‌ها در دستان فاسد قرار نخواهد گرفت. ماه سپتامبر دوباره به لبنان بازخواهم گشت تا نحوه اجراي تغييرات و اصلاحات را پيگيري كنم.

اگر اصلاحات صورت نگيرد، لبنان به غرق شدن ادامه خواهد داد. آنچه اينجا موردنياز است تغييرات سياسي است. اين انفجار بايد شروعي براي عصري جديد باشد. اين ديگر مسووليت فرانسه نيست تا به رهبران لبنان بگويد چه كار بايد بكنند، اما فرانسه مي‌تواند براي انجام اصلاحات فشار بياورد.» او به ميان مردم رفت و به‌رغم وجود كرونا، مردم را در آغوش كشيد تا نسبت به آنان ابراز لطف نمايد و قدري از آلام آنان را كم كند. تا اينجاي كار حرفي نيست و حتي به لحاظ اخلاقي نسبت به ديگران يك گام به پيش است. اگر اقدام او فردي بود، حتي نبايد انگيزه‌خواني شود و بايد با حسن‌ظن نگاه شود. به هر حال اگر جاي يك شهروند بيروتي باشيم چه چيزي از اين بهتر كه يك رييس‌جمهور اروپايي زودتر از مقامات كشور خودشان به ميان مردم بيايد.

حتي يك ايده نيز براي حل مشكل لبنان به عنوان هديه بياورد. ولي يك نكته و دو تجربه مهم در اين ماجرا وجود دارد كه قدري بايد در داوري خوشبينانه احتياط كرد. ابتدا هم تاكيد كنم كه اين نقد نسبت به مكرون مطلقا به معناي تاييد يا حتي ناديده گرفتن اقدامات سوء ديگر كشورهاي منطقه به ويژه كشورهاي عربي و نيز رهبران دولتي و احزاب و گروه‌هاي فاسد لبناني نيست. هر كدام به جاي خود بايد مورد داوري قرار گيرند. نكته مهم ماجرا نگاه فرانسه به لبنان يا هر كشور ديگر است. اينكه سخنان مزبور ناشي از نگاه به نسبت قيم‌مآبانه است. من نمي‌خواهم ساده‌انگارانه بگويم كه مردم لبنان مي‌توانند مشكل خود را حل كنند و نيازي به طرف‌هاي خارجي نيست. با اين حال معتقدم كه نگاه از بيرون، منشأ مشكلات است و با اين نگاه نيز نمي‌توان مسائل كشورها را حل كرد، بلكه تشديد خواهد شد. هر چند آقاي مكرون كوشيد اين موضع را قدري تلطيف كند ولي به نظرم پيام رفتاري او روشن بود. دو تجربه‌اي كه در منطقه و در رابطه با فرانسه وجود دارد اين ادعا را ثابت مي‌كند.

وضعيت سياسي منطقه محصول توافق سايكس -پيكو است كه ميان وزراي خارجه فرانسه و انگليس و پس از جنگ جهاني اول و فروپاشي عثماني انجام شد. طي آن سوريه و لبنان سهم فرانسه شد و بعدها حكومت طائفي لبنان را فرانسوي‌ها پايه‌گذاري كردند. حالا چگونه ممكن است كه يك حكومت اروپايي براي يك كشور ديگر مدل طائفي را كه پايداري ندارد ايجاد كند، محل بحث جداگانه است. كاري كه حداقل در هندوستان نشد. در لبنان دست بالا را هم به نيروهايي داد كه به خودش نزديك باشند. بنابراين ريشه بحران در لبنان از آنجا ناشي مي‌شود كه اين ساختار طائفي نمي‌توانست براي تحولات بعدي پاسخگو باشد زيرا شدني نبود. بنابراين آقاي مكرون بايد توضيح دهد كه مبناي او با عملكرد گذشته حكومت فرانسه چه تفاوتي دارد؟ به علاوه مردم لبنان كجاي چنين طرحي هستند؟ آيا باز هم بايد به نحو ديگري تجربه گذشته را تكرار كنند؟ در مورد تجربه اول كه 100 سال پيش رخ داده شايد بتوان نگاه مثبت‌تري هم داشت ولي درباره تجربه دوم كه بسيار هم جديد است چه بايد گفت؟تجربه دوم به ليبي برمي‌گردد كه فرانسه و آقاي ساركوزي، رييس‌جمهور وقت فرانسه پرچمدار قطعنامه‌هاي سازمان ملل عليه قذافي بود و بمب‌افكن‌هاي فرانسوي عازم ليبي شدند تا در نابود كردن ارتش و زيرساخت‌هاي ليبي پيشگام باشند.

دقيقا سه هفته پس از سقوط قذافي و در حالي كه او هنوز زنده بود، ساركوزي با نخست‌وزير بريتانيا عازم ليبي شدند تا ميوه‌چيني كنند. برخي از مردم ليبي هم با پرچم فرانسه به استقبال آنان رفتند. از آن ماجرا دو نتيجه حاصل شد؛ اول نابودي ليبي، دوم ناپايداري سياسي در ليبي. يعني همين وضعيتي كه امروز همه شاهد آن هستند پس از 10 سال (دو هفته ديگر دهمين سالروز سقوط طرابلس و فرار قذافي از كاخ خود است) از سقوط قذافي هنوز دولت مستقري در ليبي وجود ندارد و اين كشور به خاك سياه نشسته است. گمان نمي‌كنم آقاي مكرون به عنوان رييس‌جمهور فرانسه چندان خود را متمايز از ساركوزي كند. ولي نكته جالب اين دخالت سابقه ارتباط نزديك ساركوزي و قذافي بود. به همين دليل او بلافاصله متهم به دريافت پول از قذافي براي فعاليت‌هاي انتخاباتي خودش شد.

اجازه دهيد بخشي از اخبار مفصل مربوط به اين ماجرا را از يورونيوز نقل كنم. نيكولا ساركوزي، رييس‌جمهوري پيشين فرانسه كه به‌ اتهام دريافت پول از معمر قذافي، رهبر سابق ليبي براي تامين مالي كارزار انتخاباتي سال ۲۰۰۷ احضار شده و مورد بازجويي پليس قضايي قرار گرفته بود، چهارشنبه‌شب در دفاع از خود، ادعاي خانواده قذافي را «افترا» و «تشويش اذهان» خواند. رييس‌جمهوري پيشين فرانسه درنهايت به «دريافت رشوه» و «تامين مالي غيرقانوني كمپين انتخاباتي» و «تمليك اموال عمومي ليبي» تفهيم اتهام شد. نيكولا ساركوزي با رد اين اتهامات گفت: «چگونه مي‌توانيد بگوييد كه من در جهت منافع دولت ليبي (رژيم قذافي) عمل كرده‌ام؟

من بودم كه مجوز حمله به قذافي را از سازمان ملل گرفتم و بدون تعهد و تلاش سياسي من احتمالا آن رژيم هنوز بر مسند قدرت بود.» آقاي ساركوزي كه دهم مارس سال ۲۰۱۱ جنگنده‌هاي فرانسه را براي حمله به دولت معمر قذافي به ليبي فرستاده بود مي‌گويد كه از انتخابات سال ۲۰۰۷ تا آن‌زمان هيچ‌‌گونه ادعاي دريافت پولي مطرح نبود و «اظهارات قذافي و خانواده او دقيقا از روز ۱۱ مارس ۲۰۱۱ آغاز شد.» سيف‌الاسلام قذافي گفته بود: «اول از همه ساركوزي بايد پولي را كه از ليبي براي تامين بودجه مبارزات انتخاباتي خود گرفته است پس بدهد. اين ما بوديم كه هزينه مبارزات انتخاباتي او را پرداخت كرده‌ايم. اطلاعات و اسناد آن موجود است و ما آمادگي داريم جزييات آن را افشا كنيم. اولين چيزي كه ما از اين دلقك مي‌خواهيم بازگرداندن پول ليبي به مردم اين كشور است. اين پول به اين منظور به نيكولا ساركوزي داده شده بود كه در مواقع ضروري به كمك مردم ليبي بيايد، اما او ما را نسبت به خود نااميد كرد. تمام جزييات و اسناد انتقال اين پول ثبت شده و به زودي اين اسناد منتشر خواهند شد.»

مدياپارت، يكي از معتبرترين رسانه‌ها در فرانسه در سال ۲۰۱۲ براي اولين‌بار با انتشار گزارشي از تامين قسمتي از منابع مالي كمپين انتخاباتي نيكلا ساركوزي توسط معمر قذافي، رهبر سابق ليبي خبر داد. آخرين گزارش همين منبع خبري حكايت از آن دارد كه دفتر ضد رشوه و فساد مالي پليس قضايي فرانسه پنجم ماه سپتامبر سال جاري گزارشي منتشر كرده كه در آن چه به‌صورت مستقيم و چه غيرمستقيم مهر تاييدي بر تحقيقات و افشاگري‌هاي مدياپارت درباره اين پرونده زده است. براين اساس در قسمت‌هايي از اين گزارش ۲۲صفحه‌اي به دستيابي به مداركي از جمله كيف‌هاي پر از پولي كه توسط واسطه‌اي به‌نام زياد تقي‌الدين به دست نيكلا ساركوزي مي‌رسيده يا حجم بالاي گردش پول نقد در مبارزات انتخاباتي رييس‌جمهوري سابق فرانسه اشاره شده است. عبدالله سنوسي، رييس دستگاه امنيتي و اطلاعاتي ليبي نيز در مقابل ديوان كيفري بين‌المللي اعتراف كرد كه حدود ۵ ميليون يورو از طريق زياد تقي‌الدين براي نيكلا ساركوزي و كلود گئان، از نزديكان ساركوزي و وزير كشور سابق فرانسه ارسال شده است. استفاده زياد از حد كلود گئان از پول نقد توجه بازرسان و مقامات قضايي را به خود جلب كرده است.

پليس قضايي فرانسه مي‌گويد كلود گئان رقمي معادل ۲۰۰ هزار يورو به‌صورت نقدي خرج كرده است. دستگاه قضايي فرانسه در ماه ژوئن گذشته دو ملك كلود گئان يكي در پاريس و ديگري در غرب فرانسه را مصادره كرده است. در بين مدارك به دست آمده دفترچه دست‌نوشته شكري غانم، نخست‌وزير پيشين و وزير سابق نفت ليبي به چشم مي‌خورد. در اين دفترچه شكري غانم روند رساندن ميليون‌ها يورو پول در سال ۲۰۰۷ يعني پيش از برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري، به تيم نيكلا ساركوزي را با جزييات يادداشت كرده است. شكري غانم از سال ۲۰۱۱ در اتريش به‌سر مي‌برد، جسد وي در سال ۲۰۱۲ در رودخانه دانوب در وين پيدا شد. مقامات علت مرگ وي را غرق شدن اعلام كردند. در سال ۲۰۱۳ بوريس بوالون، مشاور سابق نيكلا ساركوزي در يكي از ايستگاه‌هاي راه آهن پاريس توسط پليس كنترل مي‌شود. از وي ۳۵۰ هزار يورو و ۴۰ هزار دلار پول نقد كشف مي‌شود. (پايان گزارش خلاصه از يورونيوز) صادقانه بگويم كه دوست دارم آقاي مكرون متفاوت از پيشينيان خود باشد ولي هنوز نمي‌دانم كه چرا و چگونه بايد به آقاي مكرون هم به لحاظ انگيزه و هم به لحاظ منطق اقدامش خوش‌بين بود؟ بعيد مي‌دانم كه دولت لبنان بدتر از دولت قذافي باشد. و دليلي هم نيست كه مكرون خيرخواه‌تر از ساركوزي باشد.

منبع: اعتماد