افت ارتواستاتیک فشار خون یا عدم تحمل ارتواستاتیک به کاهش فشار خون ظرف مدت سه دقیقه پس از قرارگرفتن در وضعیت ایستاده نسبت به مقادیر فشار خون در حالت‌های نشسته یا خوابیده تعریف می‌شود.

این عارضه می‌تواند به صورت حاد یا مزمن و علامت‌دار یا بدون علامت باشد.

گیجی، احساس سبکی سر، تاری دید، تپش قلب، سردرد، تهوع و خستگی از جمله شایع‌ترین علائم این عارضه هستند. این عارضه هم در افراد عادی و هم در فضانوردان پس از بازگشت به زمین و انجام امور روزمره دیده می‌شود.

مطالعات جدید محققان دانشکده پزشکی دانشگاه تگزاس نشان می‌دهد در مورد فضانوردان رژیم‌های ورزشی در حین پرواز و تزریق سرم سالین (saline) پس از فرود به زمین این مشکل را حل می‌کند. در این مطالعه آمده است انجام حداقل یک ساعت ورزش در روز برای جلوگیری از تحلیل عضلات قلب فضانوردان کافی است.

حالتی مشابه آنچه برای فضانوردان اتفاق می‌افتد، در افراد عادی به ویژه زنان نیز دیده می‌شود که سندرم تاکی کاردی ارتواستاتیک وضعیتی (POTS) نامیده می‌شود. در حالت عادی زمانی که در حالت نشسته، ایستاده یا خوابیده هستیم، نیروی گرانش خون را به سمت بخش خاصی از بدن می‌کشاند. در این شرایط رگ‌های آن قسمت از بدن منقبض شده و با افزایش ضربان قلب، فشار جریان خون را به سمت قلب و مغز تنظیم می‌کند و به همین علت فشار خون به طور ناگهانی افت نمی‌کند. این فرآیند توسط سیستم عصبی بدن اتفاق می‌افتد. در حالت سندرم تاکی کاردی، سیستم عصبی به طور خودکار این مکانیسم را انجام نمی‌دهد و فشار خون به طور ناگهانی افت می‌کند. این حالت بیشتر زمانی که از حالت نشسته یا خوابیده به صورت ناگهانی می‌ایستیم دیده می‌شود.

محققان بر این باورند راهکار توصیه شده به فضانوردان برای افراد عادی هم می‌تواند راهگشا باشد.

نتایج این مطالعه در نشریه Circulation منتشر شده است.