هرچند که اگر برای سلامت خود ارزش قائل‌ایدحتما باید سالی یک‌بار این آزمایش را انجام دهید. این آزمایش می‌تواند پیش آگهی مهمی برای سرطان دهانه رحم محسوب شود. زهرا علوی، مشاور مامایی و زایمان درباره این تست توضیح می‌دهد.
پاپ اسمیر چه نوع تستی است؟
ساده‌ترین آزمايش قابل دسترس درتشـخيص
سـرطان‌هاي مهـاجم و پـيش مهاجم دهانه رحم تست پاپ اسمیر است. روشی تشخیصی در
مرحله بدون علامت سرطان دهان رحم که بخش عمده کاهش مرگ‌ومير ناشي از سرطان دهانه
رحـم در زنـان نتيجـه غربـالگري موثر همین روش است. در این روش سلول‌هایی از دهانه
رحم جمع‌آوری می‌شود که در بخش انتهایی رحم و در بالای واژن وجود دارد.
تشخیص اولیه سرطان رحم با استفاده از
پاپ اسمیر شانس بهتری را در درمان ایجاد می‌کند. پاپ اسمیرمی‌تواند تغییراتی را در
سلول‌های دهانه رحم نشان دهد که حاکی از احتمال بروز سرطان در آینده باشد. تشخیص
زودهنگام سلول‌های غیرطبیعی با استفاده از پاپ اسمیر اولین قدم در متوقف کردن
سرطان دهانه رحم خواهد بود.
بهترین زمان انجام تست
براساس آخرين توصيه‌ها براي غربالگري
سرطان دهانه رحم، انجام پاپ اسمير از شـروع رابطه زناشویی تـا شصت‌وپنج‌سـالگي است. اين تست بايد به‌طور
سالانه در سه سال متوالي انجام شود و پس از سه نتيجه منفـي متـوالي هـر سه سـال
آزمايش تكرار شود.
قبل از انجام تست باید بدانید
برای اطمینان از این‌که پاپ اسمیر به
موثرترین نحو انجام می‌شود، باید به موارد زیر توجه کرد:
- دو روز قبل از انجام پاپ اسمیر از داشتن رابطه زناشویی خودداری
کنید، از فوم‌های اسپرم‌کش یا داروهای واژینال، کرم‌ها و ژل استفاده نکنید، این
موارد می‌تواند مانع از تشخیص سلول‌های غیرنرمال شود.
- در طول دوران قاعدگی‌تان پاپ اسمیر انجام ندهید.
- پاپ اسمیر در مطب پزشک انجام می‌شود و چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد.
چطور انجام می‌شود؟
پزشک با کمک وسیله‌ای به نام اسپکولوم سعی
می‌کندبه دهانه رحم را دسترسی پیدا کند. در این مرحله با استفاده از بُرسی نرم یا
وسیله‌ای به نام اسپاتولا از سلول‌ای دهانه رحم نمونه‌برداری می‌کند که معمولا آسیبی
ایجاد نمی‌شود. بعد از انجام پاپ اسمیر شما می‌توانید بدون هیچ محدودیتی به خانه
برگردید.
بسته به نوع تستی که انجام داده‌اید
پزشک نمونه‌های جمع آوری شده را به ظرف محتوی مایع نگهدارنده منتقل می‌کندیا آنها
را روی اسلاید شیشه‌ای قرار می‌دهد. نمونه‌ها به آزمایشگاه منتقل شده و با استفاده
از میکروسکوپ بررسی می‌شود تا مشخصات سرطانییا پیش سرطانی بودن تعیین شود.
چرا باید این تست را انجام دهید؟
پاپ اسمیر به‌منظور چکاپ برای سرطان
دهانه رحم انجام می‌شود. پاپ اسمیرمعمولا همراه با معاینه لگن انجام می‌شود. در
خانم‌های بالای 30 سال، تست پاپ اسمیر همراه با تست ویروس پاپیلومای انسانییا HPV انجام
می‌شود،HPV عفونت مقاربتی جنسی شایعی است
که می‌تواند منجر به بروز سرطان دهانه رحم در برخی خانم‌ها شود.
تفسیر آزمایش پاپ اسمیر
نتایج نرمال تست پاپ اسمیر:
اگر در پاپ اسمیر سلول‌های نرمال مشخص
شود، نتیجه تست منفی خواهد بود و فرد نیاز به تست‌ها و درمان بیشتر نخواهد داشت تا
این‌که پاپ اسمیر بعدییا معاینه لگن بعدی انجام شود.
نتایج غیرنرمال تست پاپ اسمیر:
اگر سلول‌های غیرنرمال در پاپ اسمیر
مشخص شود نتیجه مثبت خواهد بود. نتیجه مثبت به معنی وجود سرطان دهانه رحم نیست. این‌که
نتیجه مثبت چه پیغامی خواهد داشت به نوع سلول‌های مشخص شده بستگی دارد. در این‌جا
اصطلاحاتی وجود دارد که ممکن است پزشک از آنها استفاده کند:
درمورد ASCUS، پاپ اسمیر نشان می‌دهد که سلول‌های سنگفرشی کمی غیرنرمال شده‌اند
اما این تغییرالزاما وجود سلول‌های پیش سرطانی را نشان نمی‌دهد.
با استفاه از تست liquid-based test پزشک نمونه را دوباره بررسی می‌کند
تا وجود ویروس شناخته‌شده پاپیلومای انسانییا HPV مشخص شود. این ویروس می‌تواند منجر به بروز سرطان
شود.
اگر ویروسی در نمونه وجود نداشت سلول‌های
غیرنرمال مشخص شده چندان نگرانی بزرگی نخواهند بود اما اگر ویروس در نمونه وجود
داشته باشد باید تست‌های بیشتری انجام شود.
«Squamous intraepithelial lesion»این اصطلاح زمانی به کار می‌رود
که نشان دهد سلول‌های جمع‌آوری شده از پاپ اسمیر ممکن است پیش سرطانی باشند. اگر
تغییرات مربوط به اندازه، شکل و ديگر مشخصات در حد ضعیفی باشد، نشان می‌دهد که سال‌ها
تا سرطانی شدن فاصله دارد اما اگر تغییرها بسیار زیاد باشد، شانس بیشتری وجود دارد
که این ضایعات به زودی سرطانی شوند. در این صورت تست‌های تشخیصی بیشتری مورد نیاز
خواهد بود.
«Atypical glandular cells» سلول‌های گلاندولار منجر به تولید مخاط می‌شوند و در رحم و درون
رحم رشد می‌کنند. سلول‌های گلاندولار آتیپیک ممکن است کمی غیرنرمال به نظر برسد
اما مشخص نیست که آیا در آینده سرطانی می‌شوندیا خیر. در این مورد لازم است تا تست‌های
بیشتری انجام شود تا منبع سلول‌های غیرنرمال و اهمیت آنها مشخص شود.
«Squamous cell cancer یا adenocarcinoma cells » این نتایج نشان می‌دهد سلول‌های
جمع‌آوری شده از پاپ اسمیر غیرنرمال است و پاتولوژیست از وجود قطعی سرطان مطمئن
است. سرطان سلول‌های سنگفرشی به سرطانی اشاره دارد که از سلول‌هایمسطح واژن یا رحم
ناشی می‌شود. آدنوکارسینوما به سرطان موجود در سلول‌های گلاندولار اشاره دارد. اگر
چنین سلول‌هایی در نمونه یافت شود، پزشک توصیه خواهد کرد تا ارزیابی‌های دقیقی
انجام شود.
اگر پاپ اسمیر غیرنرمال باشد پزشک روش
دیگری به نام کولپوسکوپی را با استفاده از وسیله‌ای ذره‌بینی به نام کولپوسکوپانجام
می‌دهد تا بافت دهانه رحم و واژن را معاینه کند. در این حالت پزشک از نواحی که
نرمال به نظر نمی‌رسد نمونه‌گیری کرده و سپس برای تشخیص قطعی نمونه‌ها را به آزمایشگاه
می‌فرستد.
خطا در تست پاپ اسمیر امکان دارد
پاپ اسمیر راه بی‌خطری برای غربالگری
سرطان دهانه رحم است اما عاری از خطا و عوارض نیست. ممکن است نتایج منفی کاذب هم
به دست آید به این معنی که تست وجود ناهنجاری را نشان نداده اما ممکن است سلول‌های
غیرنرمال وجود داشته باشد. نتیجه منفی کاذب به این معنی نیستکه اشتباهی رخ داده
است. فاکتورهایی که موجب نتایج منفی کاذب می‌شود عبارت است از:
- جمع‌آوری ناکافی سلول‌ها
- تعداد کم سلول‌های غیرنرمال
- وجود خون یا التهاب که سلول‌های غیرنرمال را پنهان می‌کند
اگرچه ممکن است سلول‌های غیرنرمال مشخص
نشود اما زمان به نفع شماست. ایجاد سرطان دهانه رحم چندین سال به طول می‌انجامد و
اگر یک تست نتواند وجود سلول‌های غیرنرمال را تشخیص دهد، در تست بعدی احتمال تشخیص
این سلول‌ها وجود دارد. پاپ اسمیر می‌تواند شما را از وجود سلول‌های مشکوک که نیاز
به تست‌های بیشتری خواهد داشت، آگاه کند.
*پاپ اسمیر در چه زنانی لازم است؟
توصیه عمومی این است که سه سال بعد از
اولینرابطه زناشویی، غربالگری پاپ اسمیر انجام شود و بعد از آن به صورت منظم تا سنین
60-55 سال ادامه می‌یابد و از شصت‌سالگی به بعد چنانچه نتایج تست‌های پیشین منفی
بوده باشد متوقف شود.
*چه زمانی باید تست پاپ اسمیر انجام شود؟
زمان انجام تست پاپ اسمیر و تکرار آن
به تصمیم بیمار و پزشک بستگی دارد. اما به طور کلی توصیه می‌شود پاپ اسمیر از آغاز
بيست‌ويك‌سالگی انجام شود.
پزشکان توصیه می‌کنند در خانم‌های 21
تا 65 سال پاپ اسمیر از نوع مایعهر سه سال یک‌بار تکرار شود و نکته قابل توجه این
است که انجام تست پاپ اسمیر از نوع « Conventional » ارزش تشخیصی ندارد، زیرا فقط 30درصد سلول‌ها روی لام کشیده می‌شود
و مابقی از بین می‌رود.
وجود برخی فاکتورهای خطر سبب می‌شود
فرد صرف‌نظر از سن، پاپ اسمیرهای بیشتری را انجام دهد، برخی از این فاکتورها عبارت
است از:
- تشخیص سرطان دهانه رحم یا این‌که نتیجه پاپ اسمیر نشان دهد که
سلول‌های پیش سرطانی وجود دارد.
- عفونت HIV
- تضعیف سیستم ایمنی به‌دلیل انجام پیوند عضو، شیمی درمانییا
استفاده مزمن از کورتیکواستروئیدها
روش‌های انجام تست پاپ اسمیر
- تا اواسط دهه 90 فقط از روش سنتی و مرسوم برای انجام تست پاپ اسمیر
استفاده می‌شد؛ در این روش سلول‌های برداشت شده از مجاری واژن و دهانه رحم توسط
وسایل نمونه‌برداری به یک اسلاید شیشه‌ای منتقل می‌شد اما حدود 80درصد سلول‌ها روی
وسایل نمونه‌برداری باقی‌مانده و به‌ناچار دور ریخته می‌شدند.
- اما از اواسط دهه90 روش جدید «تین‌پرپ» معرفی شد و تاییديه اداره
غذا و داروی آمریکا را به‌عنوان روشی با کارآیی بیشتر برای انجام تست پاپ اسمیر دریافت
کرد. در این روش تمام سلول‌های برداشت شده به یک‌محلول نگهدارنده و سپس روییک اسلاید
شیشه‌ای منتقل می‌شود.
- در هنگام انتقال سلول‌های دهانه رحم به اسلاید شیشه‌ایاول اين‌كه
مواد مزاحم غیرتشخیصی مثل خون، سلول‌های التهابی و موکوس حذف می‌شوند و دوم اين‌كه
سلول‌ها به صورت تک لایه به اسلاید منتقل می‌شوند. این دو خاصیت سبب می‌شود هم‌پوشانی
سلول‌های پوششی که در روش‌های سنتیدیده می‌شود و هم احتمال پوشیده شدن یک سلول غیرطبیعی
از بین برود و در نتیجه قدرت و حساسیت تست پاپ اسمیر افزایش می‌یابد.
- هنگام انتقال سلول‌های دهانه رحم به مایع نگهدارنده امکان بررسی
همزمان برای سلول‌های سرطانی و احتمال وجود HPV و عفونت‌های کلامیدیایی و سوزاک هم وجود دارد.
- امروزه حدود 90درصد تست‌های پاپ اسمیر که در آمریکا انجام می‌شود
به روش جدید تین پرپ است.