او بهتر از هرکسی میدانست که رانندگی در پیست بارانی نوربرگرینگ تا چه حد میتواند دشوار و خطرناک باشد اما «جیمز هانت»، رقیب دیرینه او در تیم مکلارن، با کمک بعضی از رانندگان جلوی لائودا ایستاد. مسابقه برگزار شد و اتفاقی رخ داد که نباید میافتاد؛ با قطع بارش باران و خشک شدن بعضی از قسمتهای پیست، بسیاری از رانندگان لاستیک خود را به نوع خشک یا اسلیک تغییر دادند اما هنوز بخشهای دیگری خیس و لغزنده باقی مانده بود و امکان داشت که راننده از مسیر منحرف شود؛ بلایی که البته بر سر نیکی لائودا آمد و او پس از انحراف و برخورد به دیواره پیست، با «هارالد اِرتل» تصادف کرد، ناگهان آتش زبانه کشید و او را در برگرفت. آن روز وقتی لائودا در کابین فراری خود فریاد میکشید و تقاضای کمک میکرد، خیلیها متوجه شدند که چرا «سِر جکی استوارت» شش سال پیش به این پیست لقب «جهنم سبز» داده بود.
جهنمی در جنوب شهر سرسبز نوربرگ
داستان تولد پیست نوربرگرینگ به اواسط دهه ۱۳۰۰ هجري شمسي برمیگردد؛ در آن زمان دکتر «آتو کایتز» از شورای منطقهای کوه آیفل (Eifel) پیشنهاد داد که در نزدیکی قلعه قدیمی نوربرگ پیستی مشابه تارگافلوریو یا مونزا ایتالیا ساخته شود. دلیلش آن بود که در همین منطقه مسابقات خودرویی و موتورسواری آیفلرِنِن (Eifelrennen) برگزار میشد، اما پیست قدیمی چندان ایمن نبود و با ایدهآلهای انجمن عمومی اتومبیل آلمان یا بهاختصار «آداک» فاصله زیادی داشت. در آن زمان شهردار کُلن هم مشتاق برای انجام چنین پروژهای بود؛ چراکه ساخت این پیست به رشد و توسعه شهرهای اطراف کمک زیادی میکرد و نرخ بیکاری را کاهش میداد. بهعلاوه این پروژه فرصت مناسبی برای شرکتهای خودروسازی فراهم میکرد تا محصولات خود را در پیست جدید آزمایش کنند. موارد گفتهشده به حدی قانعکننده بود که دولت در آن زمان بودجهای به ارزش ۱۵ میلیون رایشمارک (واحد قدیمی پول آلمان) اختصاص داد و به اینترتیب، کار ساخت پیست نوربرگرینگ از شهریور ۱۳۰۴ آغاز شد.
وظیفه طراحی برعهده تیمی از مهندسان به سرپرستی «گوستاف آکلر» بود و حدود سه هزار کارگر برای ساخت این پیست ۲۸٫۲ کیلومتری در کوههای آیفل مشغول به کار شدند. این پیست به دلیل قرار گرفتن در میان شهرهای نوربرگ، کوئیدیلباخ، هرشبروخ و برایدشاید، «نوربرگ-رینگ» به معنای حلقهای دور شهر نوربرگ نامگذاری شد و همچنان آن را با همین عنوان خطاب میکنند. جالب است بدانید بهجز مسیر یا لیاوت اصلی که گِزامشترایکه (Gesamtstrecke) نامگذاری شده و بیش از ۱۷۰ پیچ دارد، این پیست شامل دو لیاوت کوچکتر نیز میشود: نوردشلیفه (Nordschleife) یا حلقه شمالی به طول ۲۲٫۸ کیلومتر و سودشلیفه (Südschleife) یا حلقه جنوبی با ۷٫۷ کیلومتر مسیر پرپیچوخم. کار ساخت پیست نوربرگرینگ در کمتر از دو سال به اتمام رسید و قرار شد اولین مسابقه آیفلرِنِن در ۲۸ خردادماه سال ۱۳۰۶ برگزار شود. «رودولف کاراچیولا» با پیروزی در این رقابت از سوی طرفداران اتومبیلرانی لقب استاد رینگ (Ringmeister) را دریافت کرد؛ لقبی که نشان میدهد کسب مقام نخست در پیست چالشبرانگیز نوربرگرینگ بههیچعنوان آسان نیست. جذابیتهای مسیر و موقعیت آن در کوههای آیفل سبب شد یک ماه پس از افتتاح، این پیست برای میزبانی رقابت جایزه بزرگ آلمان انتخاب شود.
نوربرگرینگ بهمرور محبوبیتی بیاندازه پیدا کرد؛ طوریکه در دهه ۱۳۱۰ هجري شمسي حدود ۳۵۰ هزار نفر برای تماشای رقابت میان رانندگان آلمانی به این پیست میآمدند. پس از جنگ جهانی دوم، رقابت جایزه بزرگ تنها در لیاوت نوردشلیفه برگزار میشد و نوربرگرینگ شاهد استادان جدیدی همچون «آلبرتو آسکاری» و «خوان مانوئل فانخیو» بود.
با پیشرفت فناوری، خودروها سریعتر شدند و میانگین سرعت هر دور پیست از ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت در دهه ۱۳۰۰ هجري شمسي به حدود ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت در دهه ۱۳۴۰ هجري شمسي رسید. با این افزایش سرعت چشمگیر، درختان و پرچینهای بلند، نوربرگرینگ دیگر فقط پیست دشواری نبود؛ رانندگی در اینجا جرئت میخواست و دقت بالا. بیخیالی مدیران و عدم بهبود ایمنی پیست در سالهای بعد منجر شد که رانندگان فرمول یک در حرکتی اعتراضی دست به تحریم مسابقه فصل ۱۳۴۹ هجري شمسي بزنند. درنتیجه این اعتراض، بسیاری از بخشهای مستهلک نوربرگرینگ ترمیم، دستاندازها برداشته و در طول مسیر گاردریل نصب شد.
گرچه این کارها ایمنی پیست را افزایش داد اما از آنطرف به سریعتر شدن زمان هر دور کمک کرد. باوجود این اقدامات، در سال ۱۳۵۵ هجري شمسي نیکی لائودا تصادف سهمگینی را در نوربرگرینگ تجربه کرد. به سبب طولانی بودن مسیر پیست و اعزام دیرهنگام نیروهای آتشنشانی و درمانی، راننده تیم فراری در آتش سوخت و تا مدتها روی تخت بیمارستان با مرگ دستوپنجه نرم کرد. پس از این حادثه، نوربرگرینگ قادر به میزبانی مسابقات فرمول یک نبود و وجهه این پیست در بین مردم آلمان و جهان خدشهدار شد؛ به همین خاطر در اواسط دهه ۱۳۶۰ بهمنظور از سرگیری میزبانی رقابتهای اتومبیلرانی، لیاوت جیپی اشترایکه (GP-Strecke) در بخش جنوبی پیست به بهرهبرداری رسید. این مسیر با طول ۴٫۵ کیلومتر و عرض بیشتر برای ایمنی بهتر احداث شد و توانست مجوز میزبانی بعضی رقابتهای داخلی و بینالمللی را کسب کند. بهمنظور تغییر چهره نوربرگرینگ در اذهان عمومی، مدیران این پیست تصمیم گرفتند مسابقه هیجانانگیزی را با حضور رانندگان نامی در لیاوت جدید برگزار کنند.
این مسابقه با پیگیریهای فراوان بالاخره در ۲۲ اردیبهشتماه سال ۱۳۶۳ هجري شمسي برگزار شد و رانندگانی چون نیکی لائودا، جک برابهام، فیل هیل، جیمز هانت، استرلینگ ماس، آلن پروست، کِکه رزبرگ، جودی شکتر، جان سرتیس و آیرتون سنا با خودروهای یکسان مرسدس 190 E رقابت کردند. با انجام این مسابقه و بازسازی برند، نظر علاقهمندان اتومبیلرانی نسبت به نوربرگرینگ تغییر کرد و در ۱۵ مهرماه سال ۱۳۶۳ هجري شمسي رقابت فرمول یک دوباره به این محل بازگشت. این پیست در سه دهه اخیر به دستور فدراسیون جهانی یا با تصمیم مدیران مجموعه، تغییراتی را تجربه کرده است. برای نمونه بعضی از پیچها حذف شدهاند و بعضی دیگر هم به کلی تغییر کردهاند. گرچه این کارها موجب افزایش ایمنی شده اما سالی نیست که در نوربرگرینگ حادثه دلخراشی اتفاق نیفتد. به گفته جرمی کلارکسون از روزنامهنگاران و مجریان مطرح خودرویی «در طول سالها این پیست جان بیش از ۲۰۰ نفر را گرفته است.»
جایزه بزرگ لوکزامبورگ در نوربرگرینگ؟!
شاید عجیب باشد اما در سالهای ۱۳۷۶ و ۱۳۷۷ هجري شمسي نوربرگرینگ میزبان رقابت فرمول یک «جایزه بزرگ لوکزامبورگ» بوده است! در آن سالها «جایزه بزرگ آلمان» در پیست هکنهایمرینگ برگزار میشد و فدراسیون اتومبیلرانی آلمان مجبور بود نام دیگری برای رقابت فرمول یک نوربرگرینگ انتخاب کند. دلیل این کار قوانین سفتوسخت فرمول یک بود؛ طبق این قوانین در تقویم رقابتهای فرمول یک نباید نام یک کشور دو بار در کنار عنوان مسابقه ذکر شود. بنابراین در سالهایی که آلمان میزبانی دو مسابقه را بر عهده داشت، برای رقابت نوربرگرینگ از عنوان «جایزه بزرگ اروپا» یا «جایزه بزرگ لوکزامبورگ» استفاده میکرد. البته بعدها به دلیل مشکلات مالی و بالا رفتن نرخ دریافت مجوز مسابقه، قرار شد که پیستهای هکنهایمرینگ و نوربرگرینگ بهترتیب در سالهای زوج و فرد عنوان «جایزه بزرگ آلمان» را به کار ببرند. جالب است بدانید ایتالیا هم در سالهایی که میزبان دو رقابت در پیستهای مونزا و ایمولا بوده، بالاجبار برای رقابت ایمولا از عنوان «جایزه بزرگ سنمارینو» استفاده کرده. درحالیکه سنمارینو نام یک کشور پادشاهی در دل ایتالیا است و اصلا پیست اتومبیلرانی ندارد!
خودروهای شخصی در جهنم سبز
برای راندن در نوربرگرینگ نیازی به داشتن گواهینامه اتومبیلرانی یا مدارک عجیبوغریب نیست. درواقع هرکسی با هر خودرویی میتواند وارد پیست شود و از رانندگی در مسیر نوردشلیفه لذت ببرد. پیست معمولا در زمستان و آبوهوای نامناسب بسته است و گاهی هم عملیات تعمیر و بهسازی سبب میشود تا برای مدتی در دسترس عموم نباشد. نوربرگرینگ به علت جذابیتهای مسیر و تاریخچه پرفرازونشیبش مورد احترام بسیاری از رانندگان و علاقهمندان به اتومبیلرانی است و همین مسئله موجب تشکیل صفهای طولانی در ابتدای ورودی پیست میشود! درواقع نوربرگرینگ، جادهای بدون محدودیت سرعت اما با عوارضی نسبتا گران است. اگر به بخشی از این مسیر ۲۰ کیلومتری برخورد کنید و باعث صدمه دیدن موانع شوید، باید هزینه تعمیر و جایگزینی آن را پرداخت كنيد. معمولا در روزهایی که این پیست شلوغ میشود و رانندگان زیادی به آن مراجعه میکنند، واحدهای تعمیرات باید هر ساعت یا در بعضی مواقع هر چند دقیقه به پاکسازی و ترمیم بخشهای آسیبدیده بپردازند؛ مسئلهای که در طول سالهای اخیر توانسته ایمنی پیست را تا حدی ارتقا بخشد.
سریعترینها در نوربرگرینگ
در یک قرن اخیر لیاوت نوردشلیفه بهجز استفاده در رقابتهای اتومبیلرانی، محلی برای تست و بررسی محصولات خودروسازان بوده است. شرکتها پیش از معرفی محصول جدید، خودرو را با پوشش استتاری در نوربرگرینگ آزمایش میکنند و توسعه میدهند تا در زمان عرضه مشکلی وجود نداشته باشد. همچنین خودروهای تولید محدود با ثبت زمان در این پیست، توان مهندسی شرکت سازنده را به نمایش میگذارند و از این حیث، زمان هر دور اهمیت بالایی پیدا میکند.