دکتر مسعود احمد زاده روز شنبه در نخستین کنگره بیماری شناسی گیاهی ایران که در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران مستقر در کرج برگزار شد، بیان داشت: در طول تاریخ تاکنون گیاهان براثر عوامل مختلفی همچون قارچ، باکتری، ویروس و نماتد دچار بیماری شده که این عوامل در کمیت و کیفیت محصولات تاثیر داشته است.
وی ادامه داد: با نگاهی به تاریخچه علمی بیماری شناسی گیاهی که کمتر برای مردم شناخته شده، دیده می شود که در قرون ۱۹ و ۲۰ میلادی، میلیون انسان ها به علت قحطی درجهان جان خود را از دست داده اند به طوریکه در قرن ۱۹ میلادی طغیان یک بیماری گیاهی و قحطی سبب مرگ حدود ۲ میلیون نفر از مردم ایرلند شد.
همچنین در قرن ۲۰ که بعضی از افراد تصور مرگ و میر در اثر قحطی را در این دوران ندارند، به گفته برخی مورخان یک تا ۲ میلیون نفر از مردم هند در اثر کمبود و قحطی مواد غذایی مانند برنج تلف شدند.
احمدزاده گفت : به دلیل پیشرفت های علمی در قرن حاضر خیلی نباید منتظر این حجم تلفات انسانی باشیم و این اتفاقات به حداقل رسیده ولی بروز و شیوع این بیماری ها از لحاظ اقتصادی بخش قابل توجهی از دستاوردهای کشاورزان را از بین می برد که هم در اقتصاد کلان کشور و هم در اقتصاد خرد برای کشاورزان تاثیرگذار است.
بیماری های گیاهی یکی از دلایل مهاجرت روستائیان
این استاد دانشگاه افزود: یکی از علل که کشاورزان را وادار به ترک روستاها و مهاجرت کرده، بیماری های گیاهان و محصولات زراعی و باغی می باشد.
احمد زاده در خصوص اهمیت سلامت گیاهان، افزود: بسیاری از مشکلاتی را که در سلامت محصولات غذایی شاهد هستیم متاثر از بی توجهی در حوزه بیماران گیاهی و استفاده از قارچ کش ها و سموم شیمیایی می باشد.
وی اظهار داشت: مصرف قارچ کش ها و سموم شیمیایی امروز افکار عمومی را به خودش مشغول کرده و بسیاری از مردم از مضرات آن ها آگاه شده اما باید با اعمال روش های صحیح مدیریت بیماری های گیاهی ، مصرف سموم را کاهش دهیم که خوشبختانه کارهای بسیار خوبی در کشور انجام شده است.
احمدزاده گفت: عوامل بیماری زا گیاهی یک موضوع دیگری است که بیشتر بیمارگر انسانی نیستند اما از تهدیدهای گیاهی محسوب می شوند.
این استاد گروه گیاه پزشکی دانشگاه تهران با بیان اینکه بیماری های مشترک انسان و گیاه نداریم، افزود: یک مشکل جدی در این بین وجود دارد که متاسفانه افکار عمومی اطلاعات کمتری راجع به آن دارد که آن هم بحث قارچ های بیمارگر گیاهی است که توکسین هایی موسوم به مایکوتکسین ها تولید می کنند.
«مایکوتوکسین ها دسته ای از مواد سمّی و آلاینده مواد غذایی، خوراک دام و طیور هستند که به طور طبیعی از انواع خاصی از کپک ها (قارچ ها) تولید می شوند».
وی به نوع دیگری از بیماری های گیاهی به نام آفلاتوکسین‌ها اشاره کرد و گفت : این نوع بیماری ها انسان را از طریق مواد غذایی آلوده مانند تخم مرغ، شیر و محصولات لبنی آلوده می‌کنند و می‌توانند سرطانزا باشند. در سال ۱۹۸۵، سازمان غذا و دارو آمریکا میزان مایکوتوکسین‌های مجاز در مواد غذایی را تعیین کرد».
احمدزاده گفت: همچنین بیماری های ناشی از عوامل غیرزنده همچون کمبود آهن وجود دارد و علت این است که گیاهانی که آهن را از خاک جذب می کنند جذب به اندازه کافی ندارند.
وی افزود: طبیعی است که این دسته از بیماری ها علاوه بر خسارات اقتصادی به حوزه سلامت نیز خسارت می زنند.
بیماری های گیاهی علاوه بر خسارت به حوزه گیاهی، انسانی و دامی به حوزه زیست محیطی نیز خساراتی وارد می کنند به طوریکه گونه هایی از درختان هستند که به دلیل بیماری های جنگلی سیمای شهری را نازیبا می کنند که نمونه آن درختان اقاقیا در شهر کرج است که دچار بیماری شده اند.
ارسال ۲۵۰ مقاله به دبیرخانه کنگره
به دبیرخانه کنگره بیماری شناسی گیاهی که از حدود یکسال پیش کار خود را آغاز کرده، حدود ۲۵۰ مقاله رسیده که ۲۰ مقاله توسط محققین به صورت سخنرانی کلیدی و مابقی به صورت پوستر ارایه می شود.
دبیرعلمی نخستین کنگره بیماری شناسی گیاهی گفت: یکی از ویژگی های این کنگره این است که کاغذ در این کنگره تقریبا حذف شده یعنی هیچ پوستری چاپ نشده و حتی دعوت نامه ها به صورت مجازی انجام شده است تا مصرف کاغذ به لحاظ زیست محیطی واقتصادی پایین بیاید.
احمدزاده گفت در این کنگره علمی چهار سمپوزیم تخصصی و پنل علمی با عناوین بیماری های گندم ، بیماری های درختان میوه و جنگلی، بیماری های مرکبات و بیماری های گیاهان صنعتی و روغنی برگزار می شود.
در این پنل های علمی آخرین دستاوردها همچون تحلیل وضعیت بیماری ها و جدیدترین روش های تشخیص و مدیریت ارایه می شود.
فساد میوه های درون یخچالی یکی از دلایل بیماری های گیاهی
بیماری های گیاهی در زندگی ما تاثیر بسزایی دارد یعنی هم در حوزه سلامت و هم در بحث اقتصاد و تمام خانواده های ما در خانه هایشان با میوه های آلوده که در یخچال ها دچار پوسیدگی می شوند آشنا هستند که به آن بیماری های پس از برداشت اطلاق می شود.
بیماری های پس از برداشت از زمان برداشت شروع می شود تا یخچال های خانه که تبعات بیماری های گیاهی است و متاسفانه حجم سنگینی از خسارت بیماری های گیاهی در مرحله پس از برداشت است.
احمدزاده ادامه داد: برای دست یافتن به یک محصول سالم باید از کشاورزی زیستی بیو استفاده کنیم که محصول سالم در آن تولید می شود و استفاده از سم و کود در آن به حداقل می رسد که ناشی از بعضی از عوامل میکروبی که پروبیوتیک های گیاهی به آن اطلاق می شود، می باشد.
این پروبیوتیک ها یکی از بهترین جایگزین ها برای سموم و کودهای شیمیایی است.
این استاد دانشگاه تهران گفت: وقتی یک گزینه قدرتمندی مثل پروبیوتیک های گیاهی داریم که ۷۰ درصد جامعه میکروبی کشاورزی را تشکیل می دهد چرا به سراغ راهکارهای دیگر برویم.
وی با بیان اینکه ۷۰ درصد باکتری هایی که با گیاهان سرو کار دارند در رشد و تغذیه آهن کمک می کند، اظهار داشت: خاک های ما از نظر آهن مشکلی ندارد و مشکل جذب این آهن است که این باکتری ها کمک به جذب آهن، فسفر و روی درون خاک می کنند که موجب تغذیه بهتر گیاه می شود.
بسیاری از موادی که با عنوان هورمون های گیاهی اطلاق می شود این باکتری ها تولید می کنند و نقش مهمی در کنترل بیولوژیک دارند که به جای استفاده از سم می توان ازعوامل بیولوژیک استفاده کرد.
نخستین کنگره بیماری شناسی گیاهی ایران به مدت ۲ روز با حضور محققینی از سراسر کشور در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران ادامه دارد.
