با گرم شدن هوا، هیولای آتش به جان جنگل‌ها و مراتع کشور افتاده است، با وجود اینکه کشورمان از نظر جغرافیایی در بخش خشک و نیمه خشک قاره آسیا قرار دارد اما به دلیل دارا بودن آب و هوای چهار فصل در مناطق مختلف، از محیط زیستی بسیار غنی برخوردار است. از این رو برای حفاظت از زیست‌بوم‌های ارزشمند در طبیعت، بر اساس معیارها و تعاریف جهانی، سازمان حفاظت محیط زیست، کشور را به چهار طبقه کلی محیط زیستی شامل پارک‌های ملی، آثار طبیعی ملی، منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات‌وحش تقسیم کرده که تحت حفاظت همین سازمان نیز قرار دارد.
با این تعریف اکنون حدود ۱۷ میلیون هکتار یعنی ۱۱ درصد از وسعت خاک کشور جزو مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست است که بر این اساس اکنون ۲۲ پارک ملی، ۲۰ اثر طبیعی ملی، ۹۳ منطقه حفاظت شده و ۳۴ پناهگاه حیات‌وحش جزو مناطق حفاظت شده به ثبت رسیده‌اند که مدیریت این مناطق به طور کامل بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست است و قطعاً چالش‌ها و تهدیداتی نیز به همراه دارد که یکی از آنها که شاید بتوان آن را در رده‌های اول چالش‌ها قرار داد آتش‌سوزی است که با وقوع آن تمام زیستمندان در طبیعت مورد تهدید قرار می‌گیرند.
امسال نیز که بارندگی بسیار مساعد بود شاهد رشد بسیار مناسب گیاهان در نقاط مختلف کشور از جمله مناطق حفاظت شده بودیم که مانند شمشیر دو لبه است، یعنی در نگاه اول بسیار زیبا و خوشحال‌کننده است اما اگر با آن درست رفتار نشود می‌تواند بسیار مخرب باشد چون وقتی که این گیاهان خشک می‌شوند و با گرم شدن هوا زمینه برای بروز آتش‌سوزی فراهم می‌شود، معضلی که امسال کشور با آن مواجه است و بنا به گفته سرهنگ «جمشید محبت‌خانی» فرمانده یگان حفاظت محیط زیست از ابتدای امسال تا روز گذشته حدود ۴۰۰ هکتار از اراضی تحت مدیریت این سازمان دچار آتش‌سوزی شده است که استان کهگیلویه و بویراحمد رتبه اول و تهران رتبه دوم را دارد.
وی روز یکشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار علمی ایرنا افزود: سازمان حفاظت محیط زیست تمام پتانسیل خود را در قالب «تیم واکنش سریع» با هدف مقابله با آتش‌سوزی به کار گرفته اما امسال با توجه به بارندگی‌های خوب در فصل بهار شاهد رشد مناسب گیاهان در مراتع و جنگل‌ها هستیم که اگر یک سری نکات ایمنی رعایت نشود، می‌توان این‌طور گفت که زمینه برای وقوع آتش‌سوزی‌های بزرگ فراهم شده است.
وی ادامه داد: با شروع فصل تابستان و گرم شدن هوا پوشش‌های گیاهی در سراسر کشور در حال خشک شدن است و چون قابلیت احتراق آنها بسیار بالاست از این رو زمینه برای وقوع آتش‌سوزی فراهم می‌شود، بر این اساس تیم‌های واکنش سریع ما در تمام استان‌ها تشکیل شده و آماده‌باش خوبی در حوزه محیط بانی وجود دارد اما گستردگی و حجم این تهدیدات به حدی بالا است که اگر کمک و توجه مردم نباشد، قطعاً آتش‌سوزی‌های وسیعی رخ خواهد داد.
محبت‌خانی گفت: از ابتدای امسال تاکنون ۶۲ مورد آتش‌سوزی داشتیم که بر اثر آن حدود ۴۰۰ هکتار از مناطق تحت پوشش سازمان حفاظت محیط زیست دچار آتش‌سوزی شده‌اند که علت بروز ۷ تا ۸ مورد از آنها طبیعی مثلاً به علت وقوع رعد و برق بوده است، البته موارد عمدی هم داشتیم که مجموع عوامل طبیعی و عمدی به حدود ۲۰ درصد هم نمی‌رسد، بنابراین بالاترین علت درصد به بی‌احتیاطی مردم بر می‌گردد که آنها را نمی‌توان آتش‌سوزی عمدی دانست بلکه خطای انسانی است.
وی افزود: در واقع از ابتدای امسال در ۱۴ استان آتش‌سوزی داشتیم که فراوانی مکانی آنها بیشتر در استان‌های زاگرسی مانند کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، لرستان، فارس، استان‌های شمالی و تهران در مناطق خجیر بود که استان کهگیلویه و بویراحمد و تهران به ترتیب بیشترین آتش‌سوزی را داشتند.
وی اظهار داشت: در بروز آتش‌سوزی‌ها دو موضوع مطرح است یکی اینکه افراد ظروف شیشه‌ای را در طبیعت رها می‌کنند که با تابش نور خورشید مانند ذره‌بین عمل کرده که منجر به بروز آتش‌سوزی می‌شود، دیگر اینکه برخی افراد آتشی که در طبیعت برپا می‌کنند زمان ترک محل به خوبی آن‌را خاموش نمی‌کنند که در این صورت با کوچک‌ترین وزش باد آتش بزرگی برپا می‌شود و چون گیاهان خشک زیادی در مناطق وجود دارد از این رو شرایط برای بروز آتش‌سوزی کاملاً فراهم است.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: در این شرایط خاموش کردن آتش کار بسیار دشواری است چون گیاهان خشک به راحتی و با سرعت شعله‌ور می‌شوند، امسال ۱۸ محیط‌بان در حین خاموش کردن آتش دچار سوختگی شدند، این افراد که لوازم خاص آتش‌نشانی مانند لباس‌های مخصوص ندارند از این رو در خطر تهدید قرار می‌گیرند. البته تا حدودی وسایل اطفای حریق تهیه و در اختیارشان قرار دادیم اما کار آنها بسیار دشوار است و اگر مردم همکاری نکنند این تجهیزات تکافوی این کار را نخواهد داد.
به گفته وی رزمایش‌هایی با جنگل‌بانان و نیروهای آتش‌نشان در این زمینه صورت گرفته اما باید بیشترین تمرکز ما بر روی بحث مردم و همکاری آنها باشد. سامانه ۱۵۴۰ نیز به طور شبانه‌روزی پاسخگو است همچنین سامانه ۱۱۰ نیز با ما همکاری خوبی دارد.
محبت‌خانی اظهار داشت: البته بارها و بارها دیده شده که مردم در زمان وقوع آتش‌سوزی بسیار کمک کردند اما معمولاً شاهد هستیم که یک نفر آتشی بر پا می‌کند که هزار نفر نمی‌توانند آن‌را کنترل کنند، بنابراین از مردم درخواست می‌کنیم زباله‌های خود مانند شیشه و بطری‌های یک‌بار مصرف را در طبیعت رها نکنند و از برپا کردن آتش در طبیعت خودداری کنند. همچنین گاهاً شاهد مصرف قلیان هستیم که بعد از آن ذغال آن‌را را در طبیعت رها می‌کنند که باید بسیار مراقب این مقوله نیز باشند.
وی درباره استفاده از بالگرد در آتش سوزی‌ها گفت: اکنون در نقاط مختلف که مکان‌های مخصوص استفاده از بالگرد نداریم برای استفاده از آن نیز باید یک فرآیند اداری تقریباً طولانی طی شود، همچنین برای استفاده از بالگرد محدودیت زمانی داریم یعنی اگر نقطه‌ای در شب دچار آتش‌سوزی شود نمی‌توان از بالگرد استفاده کرد چون در شب اجازه پرواز ندارد بنابراین بهتر است روی فرهنگ‌سازی و توجه مردم به این مقوله تمرکز کنیم.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست افزود: معمولاً بالگرد در نقاط صعب‌العبور که رسیدن عامل انسانی به آن نقاط دشوار است، مورد استفاده قرار می‌گیرد که این مناطق شاید ۱۰ درصد باشند ۹۰ درصد در مناطقی است که تیم‌های اطفای حریق امکان ورود به آنها را دارند. البته باید بگویم که برای استفاده از بالگرد محدودیتی وجود ندارد اما باید تمام شرایط فراهم باشد، بنابراین اگر منطقه‌ای در شب دچار آتش‌سوزی شد نمی‌توانیم تا فرا رسیدن روز صبر کنیم تا بالگرد اجازه پرواز بگیرد.
وی اظهار داشت: بنابراین باید تاکید ما بر روی رعایت و کمک مردم باشد زیرا اگر رعایت نکنند وجود صدها بالگرد هم فایده‌ای ندارد، چون امسال پتانسیل حریق در طبیعت بسیار بالا است و شاید در ۳۰ سال اخیر کم‌سابقه بوده است، با ورود به طبیعت، حجم زیادی گیاه مشاهده می‌شود که با شروع فصل تابستان در حال خشک شدن هستند و این شرایط را برای آتش‌سوزی فراهم می‌کند بنابراین اگر مردم از عواقب کار خود حتی انداختن یک ته سیگار از خودرو به بیرون مطلع شوند ۶۰ تا ۷۰ درصد آتش سوزی‌ها کنترل می‌شود.
