مزه هاي دیار آفتاب

چرا گردشگری غذا

یکی از مهمترین عوامل تصمیم گیری برای انتخاب مقصد، غذاست . عاملی که بخش قابل توجهی از مخارج سفر را به خود اختصاص می دهد. در سالهای اخیر گذران وقت و صرف غذا در رستورانها و چشیدن طعمهای جدید به یکی از پرطرفدارترین فعالیتهای فراغتی تبدیل شده است. برخی از طعمها و سبک تهیه و پخت غذاها برای گردشگران از چنان جذابیتی برخوردار است که به عامل مهمی جهت بازگشت به مقصد تبدیل می شود. گردشگری غذا بر پایه همین کنجکاوی و جذابیت شکل می گیرد، این محبوبیت تا بدان جاست که امروز شغلهای مرتبط با آن از پردرآمد ترین شغلهای دنیا به شمار می رود.  از سوی دیگر سیاست گزاران مقاصد گردشگری با برنامه ریزی و برگزاری رویدادهایی همچون جشنواره های غذا و حتی کارگاههای عملی آموزش آشپزی غذاهای محلی به بازاریابی و جذب گردشگران می پردازند.

عوامل بیان شده در کنار چندین عامل دیگر موجب شد تا بر آن شویم به معرفی غذاهای محلی مناطق مختلف بپردازیم و ارتباط و نقش آنها را در فرهنگ هر منطقه بیان کنیم.

در این راستا در سفری که از جنوب شرقی ترین منطقه ایران آغاز میشود، منطقه به منطقه به معرفی غذاها میپردازیم و بی شک نظرات و بیانات شما خوانندگان گرامی ، نقشه راه ما بعنوان همسفر شما خواهد بود.

سفر خود را با بخش بلوچستان از استان سیستان و بلوچستان آغاز کردیم. در این شماره قصد داریم شما را با غذاهای بخش سیستان آشنا کنیم.

اگر از شماره پیشین با ما همراه شده اید، مطلع هستید که در بخش سیستان دامپروری و کشاورزی رونق فراوانی دارد که تاثیر زیادی بر فرهنگ غذایی مردم این خطه داشته است.

کشک زرد زابلی

با شنیدن نام کشک زرد زابلی، تصویری از کشک های معمول در ذهن تداعی میشود که در توضیح لازم است بیان کنیم، این نام متعلق به یک غذای پر طرفدار این خطه است که متشکل از موادی چون دوغ ترش، آرد گندم، زیره، تخم شوید (که در اصطلاح محلی به آن شوتک میگویند)، گشنیز، فلفل سیاه، زردچوبه و پیاز تشکیل شده. این غذا اغلب در روزهای سرد پاییز و زمستان و در وعده صبحانه میل میشود. در واقع دوغ ترش، زردچوبه، نمک و آرد موادی هستند که کشک زرد را میسازند و خانم های کدبانو و خوش سلیقه زابلی زمان زیادی را برای تهیه این نوع کشک اختصاص میدهند. این غذا که با تلیت نان مصرف میشود بعنوان یکی از مقوی ترین و نیرو بخش ترین غذاهای محلی یاد میشود که حتی به /ان لقب غذای پهلوانان را داده اند.

 

نان های سیستانی:

در کنار شناخت غذاهای سیستان، آشنایی با نان های محلی این منطقه نیز خالی از لطف نیست.

نان چلبک (یا روغن جوشی) که پای ثابت سفره های مردم منطقه است از ماست، روغن، آرد، خمیر مایه، شکر و نمک تشکیل شده که مواد پس از آماده شده به صورت خمیری، چانه هایی کوچک از آنها را در کف دست پهن کرده و در روغن فراوان سرخ میکنند و پس از خنک شدن آنها را در شکر زده و میل میکنند.

قتلمه نیز نام نوعی دیگر از نان های بلوچی است که از نظر مواد اولیه تفاوتی با نان چلبک ندارد و تفاوت تنها در شیوه فرم دهی به خمیر ایجاد میشود. و در انتها نیر آن را با شکر و پسته تزیین میکنند. جالب است بدانید بدلیل همجواری این استان با کشور افغانستان، نان قتلمه در کشور افغانستان نیز از نان های پرطرفدار به حساب می آید.

بورک نام نان محلی سیستانی دیگری است که در پخت آن از اسفناج و سبزیهای خودروی محلی مث سوزی استفاده میشود. این سبزی ها معمولا در فصل رویش گندم ها در کنار آنها می رویند. نان بورک یکی از اجزای جدانشدنی سفره های افطار مردم سیستان است.

  

آچار

ادویه ها نیز در کنار غذاهای محلی راوی فرهنگ هر منطقه است. آچار یکی از ادویه های سنتی و قدیمی منطقه سیستان است که در غذاهای بسیاری مورد استفاده قرار میگیرد. آچار در فرهنگ لغت دهخدا به معنای چاشنی و ترشی آمده است. از لحاظ ظاهری شکلی استوانه با قطر زیاد و ارتفاع کم دارد. دارای رنگ زرد تیره با بافتی خشک و شکننده با بویی مخلوط از انواع ادیه است. سابقه تهیه این ادویه همچون افسانه های این منطقه بسیار طولانی است. بدلیل اینکه مواد اولیه آن در فصل تابستان به راحتی در بازار یافت میشود، معمولا آن را در تابستان تهیه کرده و در اکثر غذاهایی که در فصل زمستان طبخ میشود استفاده میکنند. جالب است بدانیم در گذشته این ادویه بدلیل داشتن خاصیت انتی اکسیدانی، در فصول سرد سال که یافتن پیاز به سختی ممکن بود، در غذاهایی که برای رفع سرماخوردگی طبخ میشده، بعنوان جایگزین پیاز کاربرد داشته است.

 

قاتق (آبگوشت زابلی):

از آبگوشتها  میتوان بعنوان اصیل ترین غذاهای ایرانی نام برد. منطقه سیستان نیز که از قدیمی ترین مناطق ایران است غذایی محلی بنام آبگوشت زابلی دارد. این غذا که تقریبا مشابه آبگوشتهای معمول میباشد از یک منظر تفاوت زیادی با آبگوشتهای معمول دارد و آن استفاده از ادویه آچار در آن است که بطور کلی موجب تفاوت عطر و طعم آن با آبگوشتهای معمول میشود.

 

اوجیزک

اوجیزک نیز از آن دسته غذاهاییست که به شکل ساده و یا با تخم مرغ سرو میشود. غذایی متشکل از گوجه ، پیاز،آب، سیب زمینی و روغن محلی وآچار محلی که بعنوان ادویه از آن استفاده میشود، که در صورت تمایل تخم مرغ نیز به مواد بالا اضافه میشود. غذایی ساده اما با ارزش غذایی بسیار زیاد که جهت استفاده در روزهای زمستانی طرفداران خاص خود را دارد.

تجگی

تجگی که به آن کیک سمنو هم گفته میشود، در روش تهیه از بعضی لحاظ مشابه سمنو است ولی تفاوتهای زیادی با آن دارد. در تجگی مراحل تهیه آرد مشابه سمنو است ولی پس از آن فرایند آماده سازی کاملا متفاوت میشود. پس از آماده شدن آرد، آن را با آب مخلوط کرده و خمیری تهیه میکنند و درون ظرفی که قبلا با روغن داغ شده است، خمیر را میریزند و زیر ظرف را با آتشی متشکل از پشکل گوسفند به در اصطلاح محلی به آن (پشکول) میگویند، روشن میکنند. به تجگی در اصطلاح محلی کماج هم گفته میشود.