همایش اقتصاد هنر که شامگاه سه شنبه ۱۱ اسفندماه از سوی بخش خصوصی در هتل لاله تهران برگزار شد، با حضور جمعی از هنرمندان به ویژه اهالی تئاتر از جمله ایرج راد، پری صابری، محمود عزیزی، مسعود رایگان، رویا تیموریان، لاله اسکندری، هادی مرزبان و ... همراه بود.
در آغاز این مراسم نادعلی مدیر عامل تعاونی هنرمندان معاصر پارس به تشکیل این تعاونی از سال ۸۶ اشاره کرد و هدف از آن را کمک به تکوین اقتصاد هنر و توسعه فعالیت های هنری ذکر کرد. در ادامه فرشاد مومنی رییس گروه اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی درباره اقتصاد هنر سخن گفت.
مومنی با اشاره به روند صنعتی شدن جوامع و تأثیر آن بر فرهنگ بیان کرد: در اثر انقلاب بهره وری، بخش بزرگی از زحمات یدی انسان ها به صفر متمایل می شود و انسان فراغت بیشتری می یابد که این فراغت در سایه انقلاب بهره وری به رفاه بیشتر آراسته می شود و گفته می شود وقتی فراغت و رفاه زیاد باشد تاملات فرهنگی انسان ها رشد خارق العاده می یابد. بنابراین اگر از این زاویه با نگاه آینده شناختی و نگرش جهانی نگاه کنیم، زندگی فردی و اجتماعی انسان ها به سمت فرهنگی تر شدن حرکت می کند. اما در ایران فعلا با آن شرایط فاصله خیلی زیادی داریم.
وی افزود: وقتی اقتصاد کشور خوب کار نمی کند به طور طبیعی وجوه فرهنگی و اجتماعی زندگی ما هم دچار این گرفتاری می شود. بنابراین راه اصولی این است که بتوانیم یک ریشه یابی کنیم که چرا اوضاع ما اینگونه است و چه می شود کرد. بی تردید اگر از زاویه ملاحظات توسعه ملی به این مساله نگاه کنیم می بینیم عنصر فرهنگ این جا نقش بسیار برجسته ای می تواند ایفا کند.
این استاد دانشگاه تأکید کرد: اگر بخواهیم اقتصاد فرهنگ در کشورمان معنی دار شود و جایگاهی در زندگی فردی و اجتماعی ما پیدا کند، باید کاری کنیم که فرهنگ مبتنی بر خلاقیت و تولید در همه عرصه های حیات جمعی جایگزین فرهنگ مبتنی بر خلاق نبودن و توقع مصرف های گوناگون داشتن شود.
مومنی یادآور شد: با نگاهی به تحولات تاریخی و اجتماعی ایران می بینیم درهردوره ای که به عنصر فرهنگ با همه ملحقاتش جدی تر و دقیق تر توجه شده است، چرخ های اقتصاد ایران هم بهتر چرخیده و چشم اندازهای اقتصاد هنر هم قابل قبول تر شده است.
وی با اشاره به آمار مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در مهرماه سال ۱۳۹۲ در زمینه عملکرد اقتصادی دولت های گذشته تصریح کرد: از سوی مرکز پژوهش های مجلس مطالعه ای انجام شد و در این مطالعه عملکرد اقتصادی دوره مسئولیت محمود احمدی نژاد را با عملکرد دولت قبل از وی مقایسه کرده بودند. نکته حیرت انگیز در این مقایسه این بود که در دوره آقای احمدی نژاد اقتصاد ایران برای دستیابی به هر واحد رشد اقتصادی پنج برابر بیشتر از دوره قبل از خود دلار نفتی مصرف کرده است و در سال های ۸۴ تا ۹۲ بی سابقه ترین سطوح تجربه شده ناکارآمدی و فساد را به نمایش گذاشتیم. بنابراین در چنین شرایطی اوضاع فرهنگ ما هم مثل اقتصاد و سیاست و مناسبات اجتماعی ما خواهد شد. همان طور که در این دوران، طلاق به عنوان آسیب اجتماعی بی سابقه ترین رشد خود را تجربه کرد.
مومنی تأکید کرد: برای آن که از گرفتاری اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بیرون بیاییم ابتدا باید به یک بلوغ فرهنگی دست یابیم و اگر هوشمندی و بلوغ فرهنگی به وجود آید و رابطه مبتنی بر همکاری میان دولت و مردم در زمینه عینیت بخشیدن به این بلوغ فرهنگی حاصل شود، می توان این مسیر را هم سریعتر و هم پردستاوردتر و هم کم هزینه تر سپری کرد.
وی همچنین با ارایه آماری از سطح سواد شاغلان ایران در دوران قبل و بعد از انقلاب یادآور شد: خوشبختانه در دوران جمهوری اسلامی سرمایه گذاری زیربنایی بسیار بزرگ در این زمینه صورت گرفته است. وقتی آمارهای سرشماری سال ۹۲ را با آمارهای سال ۵۵ مقایسه می کنیم، متوجه می شویم سهم دانش آموختگان دانشگاهی در کل جمعیت شاغل ما بیش از ۵ برابر افزایش یافته است و سهم شاغلان بی سواد در ساختار اشتغال کشور هم بیش از هشتاد درصد کاهش یافته است و این یعنی ظرفیت ها و مخاطب های مناسبی برای پیام های فرهنگی مبتنی بر رشد و بالندگی کشور وجود دارد.
وی در پایان سخنانش گفت: امیدوارم در سایه شکل گیری تشکل های فرهنگی برای ارتقای فرهنگ خلاقیت به دولت کمک کنیم که این مسیر هر چه سریعتر و پردستاوردتر سپری شود.
نگاه اقتصادی به تئاتر با حذف حمایت های مالی
ایرج راد مدیرعامل خانه تئاتر در ادامه پشت تریبون رفت و گفت: گفته شد که این تعاونی از سال ۸۶ شکل گرفته و این عجیب است که در این سال ها از این تعاونی هیچ خبری نداشتیم و تازه امشب از وجود آن باخبر شدیم.
وی در ادامه درباره ضرورت توجه به اقتصاد تئاتر در کشور بیان کرد: در چند سال اخیر که درباره اقتصاد هنر بسیار صحبت شده است به موضوع اقتصاد هنر تئاتر نه تنها توجهی نشده است بلکه نگاه اقتصادی به آن باعث شده که حمایت مادی از تئاتر برداشته شود و سالن های تئاتر در شرایط منصفانه بیست درصد از فروش گیشه را مطالبه کنند و کم انصاف ترها مثل تالار وحدت شبی ۵ میلیون و تالار حافظ یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان اجاره دریافت کنند.
وی تأکید کرد: اقتصاد هنر به ویژه در زمینه تئاتر موضوع زودبازدهی نیست. شاید در برخی زمینه ها مثل فروش تابلو نقاشی این حالت زودبازده باشد یا در سینما فیلمی که گیشه دارد، بازدهی مالی نزدیک تری داشته باشد اما در تئاتر این طور نیست. بلکه تاثیرات فرهنگی آن در درازمدت قابل مشاهده است.
در ادامه این مراسم از تمبر بزرگداشت هنرمندان معاصر و هنرکارت رونمایی شد که پری صابری، لاله اسکندری و رویا تیموریان این تمبر را امضا کردند.
انتقاد رویا تیموریان از تعاونی هنرمندان
رویا تیموریان پیش از امضای این تمبر با انتقاد از نامشخص بودن عملکرد این تعاونی گفت: سوال من این است که چرا ما از این تعاونی در طول هشت سال فعالیتش هیچ خبری نداشتیم. اگر از سال ۸۶ تاسیس شده تاکنون چه فعالیت هایی داشته و چه خدماتی را به هنرمندان ارایه کرده است.
وی افزود: جالب است که حتی آقای راد مدیرعامل خانه تئاتر هم از وجود این تعاونی بی اطلاع است و نکته بعدی این است که این هنرکارت ها تا چه زمانی اعتبار دارد، آیا تا شش ماه دیگر اعتباری خواهد داشت؟ آیا این تعاونی برای رفع مشکل بیمه هنرمندان برنامه ای دارد؟
نادعلی مدیرعامل این تعاونی هم پاسخ داد: صندوق اعتباری هنر متعلق به وزارت ارشاد تاکنون کار بیمه هنرمندان را انجام داده است. ما قرار نیست برای بیمه کاری کنیم و قرار نیست به کسی پول بدهیم بلکه ما یک اتفاق اقتصادی را در هنرکارت ایجاد کرده ایم که برای استفاده هنرمندان تسهیلاتی را در نظر دارد.
تیموریان هم در پاسخ به او یادآور شد: وقتی اسم تعاونی آورده می شود یعنی باید تسهیلات رفاهی در اختیار هنرمندان بگذارید و مشکلاتشان را حل کنید. هنرمندان با مشکلات اقتصادی در حرفه خود روبرو هستند مثل تئاتر که دچار فقر است و فقط با عشق اهالی تئاتر تاکنون سرپا مانده است. اگر این تعاونی خدمات لازم را به هنرمندان ارایه نمی کند باید نام آن را تغییر داد.
وی افزود: این هنر کارت که به هنرمندان داده می شود، چه خدماتی ارائه می کند؟
نادعلی پاسخ داد: تصور بر این است که بخش هنر دچار مشکل اقتصادی است و باید به آن کمک شود در حالی که هنر خودش تولید ثروت می کند.
تیموریان هم با تأکید بر این که این موضوع در شرایط استاندارد اتفاق می افتد، معترضانه پاسخ داد: ما این جا آمده ایم که تمبر یادبودی را امضا کنیم و باید بدانیم برای چه؟ چرا تاکنون هیچ هنرمندی از جمله آقای ایرج راد که رییس خانه تئاتر است و آقای جهانزاده و پری صابری که استاد من است از وجود چنین تعاونی که هشت سال است فعالیت دارد، بی خبر بوده اند. در حالی که هر اتفاق اقتصادی که در زمینه تئاتر صورت می گیرد، خانه تئاتر از آن مطلع است اما شما امشب ما را با یک تعاونی هشت ساله یکباره سورپرایز کردید!
این بازیگر سینما و تئاتر در ادامه گفت: من این تمبر را امضا می کنم و بزرگان این حرفه را شاهد می گیرم که شش ماه بعد گفته نشود که این هنرکارت اعتباری ندارد.
در ادامه این مراسم از بن کارت خرید خودرو هم رونمایی شد که گفته شد این بن کارت حاوی ۵ میلیون تومان اعتبار برای خرید خودرو از یک نمایندگی خودرو در ایران با سقف مشخص خرید است.
در ادامه مراسم حمید کلانتری معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی سخن گفت.
وی از هنرمندان به عنوان سرمایه های اجتماعی یاد کرد و یادآور شد: سرمایه اجتماعی هنرمندان ما سرمایه ای بالاست که اگر در جای خود استفاده شود، می تواند در تحولات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی کشور مشارکت کند.
وی افزود: برای آن که جامعه هنری ما مستقل و فعالیت هایش پایدار باشد، باید از نظر اقتصادی وابسته نباشد. کلانتری بیان کرد: هنرمندان یکی از ارزشمندترین سرمایه هایشان سرمایه اجتماعی، فرهنگی است که قابل تبدیل به سرمایه اقتصادی و سیاسی است و جامعه را متأثر می کند.
وی در ادامه از حمایت وزارت کار، تعاون و امور اجتماعی از تعاونی هنرمندان خبر داد.
اهدای لوح سپاس به هنرمندان غایب
پس از آن مدیرعامل بانک تجارت سخنان کوتاهی ارایه کرد و در ادامه حاضران به احترام علی نصیریان ایستادند و او را تشویق کردند و سپس تصاویری از این هنرمند و آثار سینمایی او پخش شد.
در پایان هم با حضور جابر انصاری معاون وزیر امور خارجه، حمید کلانتری، حسین ذکریایی رییس هیات مدیره تعاونی هنرمندان پارس و مجید ملانوروزی مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت ارشاد به علی نصیریان، سالار عقیلی، همایون غنی زاده، هوشنگ مرادی کرمانی و عوامل سریال «شهرزاد» شامل سیدهادی رضوی، سیدمحمد امامی، حسن فتحی، سعید ملکان لوح سپاس اهدا شد که از این میان عوامل سریال «شهرزاد»، همایون غنی زاده و سالار عقیلی در مراسم حضور نداشتند.
این لوح سپاس همچنین به وحید ملک مدیر گالری آرت سنتر، رامتین روشن طراح برگزیده صلح، ناصر نظر پژوهشگر آموزشگاه های کشور و هدی گل شریف اهدا شد.
در پایان نیز با حضور هادی مرزبان، مسعود رایگان، ایرج راد، محمود عزیزی و بهروز افخمی این لوح سپاس به سیدمجید صدری و سیدغلامرضا کاظمی رییس انجمن روابط عمومی اهدا شد.
